Dagblað - 13.11.1925, Blaðsíða 1

Föstudag ÉjjTjr\ tfW ] I. árgan<
nóvember T/y/?/7/l//f/fl 238
Í925. itt/Hlf VífÍfy tölubla
STEFNA sú, sem bæjarstjórn
Reykjavíkur hefir tekið í
byggingarmálúm bæjarins er
þess verð, að hún sé athuguð
nánar. — Nú er svo komið, að
Qiinni hluti fulltrúanna — jafn-
aðarmenn, hafa haft sitt fram:
að bygt verði fyrir almenn-
ing fyrir bæjarins fé. Þetta,
sem álitin var nauðsynleg og
óhjákvæmanleg ráðstöfun á
striðsárunum er nú framkvæmd
á nýjan leik árið 1925. Þar með
er sagt við allan þorra manna,
þú, þarft ekki að byggja, góður-
inn minn, bærinn sér þér fyrir
húsnæði, eins og öðrum.
Ef þessi stefna hefir reynst
'heppilegust og heilladrýgst ann-
arstaðar, þá er liklegt að hún
verði það einnig hér. Ef það er
hezta bjargráðið, að bæjarfélag
sjái almenningi fyrir húsnæði
á sama hátt og þau sjá þeim
fyrir Ijósi, vatni og öðrum lífs-
þægindum, þá er sjálfsagt að
fylgja því. —
Nú er fyrst að athuga; Reyn-
ist þessi ieið giftudrýgst fyrir alt
og alla. t*ví mun vera haldið
fram af þeim, sem þessu eru
fylgjandi, að hið opinbera muni
, geta sætt betri kjörum á bygg-
ingarefni, aðfiutningi á því og
smíði húsanna, betri lánskjör-
um, og yfirleitt hafi það betri
aðstöðu en einstakir menn. Lóð-
*r eigi bærinn sjálfur og geti
hagað byggingunum á svo hag-
feldan hátt, að enginn einstak-
lingur hafi tök á að gera það
betur. Af þessum ástæðum verði
þær byggingar miklu ódýrari
bænum en einstaklingum og leiga
á íbúðum þar af leiðandi minni.
— Um það skal ekki þráttað
að þessu sinni, hvort kostnaðar-
^inna er fyrir bæjarfélag að
kyggja en einstaklinga. Slíkt er
laeplega gerlegt nema komið sé
*ram með óhrekjandi tölur til
satnanburðar, og væri fróðlegt
f® *a þafl svart á hvítu almenn-
ingt til leiöbeiningar. Hinu er
auðveldara að svara, hvor leiðin
reynist giftudrýgri fyrir allan
þorra manna.
Sjálfstæðisþrá og sjálfbjargar-
viðleitni er rík með flestum
mönnum. Menn starfa og strita
með það fyrir augum að verða
sjálfbjarga. Það sem afgangs
verður nauðsynlegum útgjöldum
er lagt tii hliðar, lagt á spari-
sjóð með það fyrir augum að
gripa til þess, er heimilið þarfn-
ast. Hið fyrsta, hið bráðnauð-
synlegasta, hér sem annarsstað-
ar á norðurhjara veraldar, er að
eignast þak yfir höfuð sér og
flestum er þannig varið, að þeir
vilja sjálfir brjótast áfram og
byggja yfir sig.
Þeir verða að vísu margir
fyrir Vonbrigðum þegar á herðir,
og er það oíur eðlilegt, því af-
koma manna er misjöfn og ým-
isleg óhöpp geta valdið því að
afgangurinn verður minni en til
var ætlast. En hitt er víst, að
hvötin til slálfbjargar er mikils
virði hvernig sem á er litið,
jafnvel þótt fæstum takist það
fyr en seint og síðar meir, að
eignast eigið hús á eigin reiti.
þessa viðleitni má ekki drepa á
þann hátt, að sjá öllum fyrir
lífsþörfum, hverju nafni sem
nefnast.
Notkun bæjarlandsins.
i.
Umhverfi Reykjavíkur er yfir-
leitt hrjóstrugt og gróðurlítið og
af engum talið mikið kjarnaland.
Eins og flestum er kunnugt eru
gróðurlausu grjóthæðirnar mest-
ar fyrirferðar og gefa þann yfir-
svip, sem er alt annað en að-
laðandi. Fram að sfðustu árum
hafa túnblettirnir innan við bæ-
inn verið eins og gróðurblettir
í eyðimörk og skorið sig greini-
lega úr umhverfinu, einkum
vegna þess hve landið í kring
var öryrkt og ömurlegt. Gömlu
túnin voru flest ágætlega ræktuð
og hefir óvíða sést greinilegri
munur á góðri ræktun og rán-
yrkju, eins og hún getur verið
mest og verst. Mun flestum
minnistætt hvernig t. d. Soga-
mýrarnar litu út eftir að búið
var að girða þær og rótnögun
hestanna náði hámarki sínu.
Frá fyrstu tíð hefir rányrkja
verið framin hér á landi og er
það nú fyrst á síðustu árum,
að breyst hefir nokkuð til um-
bóta og stefna hafin til land-
ræktunar. Árangur þeirrar stefnu-
breytingar er fljótt auðsær og
öllum til hagsbóta. En óvíða
mun það hafa komið greinileg-
ar í ljós en hér í nágrenni bæj-
arins, enda mun rányrkjan
hvergi hafa verið eins. róttæk
og áberandi.
Nú er umhverfi bæjarins orð-
ið nærri óþekkjanlegt móts við
það sem áðar var, þótt mikið
vanti enn á fullræktun og hag-
kvæmustu notkun.
Er nú flestum orðið Ijóst hvers
virði ræktunin er, og eins hitt,
að bænum er nauðsynlegt að
I hafa mikið land til umráða.
Mun það m. a. hafa verið þess
vegna að bærinn réðst í að
kaupa Gufunesið, þótt margir
hafi talið það misráðið.
Hið óglæsilega umhverfi bæj-
arins er ábyggilega verðmætasti
landshluti hérlendis og mun þó
nokkru verðmeira en alment er
álitið, En eftir því sem bærinn
vex verður landþörfin meiri og
nærlendið verðmætara. Jafnframt
verði brýnni þörfin á fullrækt-
un og hagkvæmri notkun. Og
einmitt vegna þröngra takmarka
bæjarlandsins er meiri nauðsyn
á að það sé alt í sem beztri
rækt og hver blettur fullnotaður.
í þá átt benda síðustu fram-
kvæmdir, og að því takmarki
þarf að stefna í framtíðinni og
er mikils vert að vel sé að
því unnið. —
-m. -n.