Dagblað - 23.11.1925, Side 1

Máimdag
23. növember
1925.
I. árgangur.
246.
tölublað.
DEILUR sjómanna og útgerð-
armanna, hafa eins og kunn-
ugt er, aðallega snúist um
kaupið, en sama og ekkert um
þan hlunnindi, sem sjómenn fóru
fram á. Þeim var líka svo í hóf
stilt, að sjálfsagt var fyrir út-
gerðarmenn að ganga að þeim
umtalslaust, því sízt er það of-
mikið þó sjómenn fái vikufrí
frá þrotlausu erfiði árið um
kring. — Hinsvegar eru litlar
horfur á, að samkomulag náist
um kaupgjaldið, nema annar-
hvor aðili slaki til á kröfum
sinum, eða báðir fari enn hálfa
leið til samkomulags.
f*ví hefir áður verið haldið
fram hér í blaðinu, að alt kaup-
gjald yrði að lækka, bæði hjá
hásetum og öðrum, og ekki sizt
yfirmönnum skipanna, en auð-
vitað yrði það að vera Iítið,
meðan verðlag á öðru hefir ekki
lækkað meira en raun er á. Al-
mennri kauplækkun hefir ekkert
annað blað haldið fram, en rök
þau, sem Dagblaðið hefir fært
fyrir réttmæti almennrar kaup-
lækkunar standa enn óhrakin.
— í*ótt samkomulag hafi ekki
náðst enn um þessi deiluatriði
dugir ekki að leggja árar i bát
og láta alt reka á reiðanum.
Enn verður að gera itarleg-
ar tilraunir til samkomulags og
vænla allir, að sáttasemjara
megi takast að leiða málið til
heppilegra lykta. —
Ákveðin vilji til samkomulags
hefir líka komið fram hjá báð-
uui aðilum, og sýnir það bezt
aðstaða sjómanna til seinni miðl-
onartillögunnar, því með henni
greiddu fleiri atkvæði en búast
hefði mátt við eftir fyrri undir-
tektum þeirra, því í litlu tók
hún fram fyrri tillögunni. —
®*Qginn efi er á því, að sjómenn
taekju betur kauplækkun ef lifr-
arhlutur þeirra fengi að haldast
eins og verið hefir. Því hvor-
tve8gja er, að hann hefir oftast
dregið hátt á móti fastakaupinu
og einmitt með lifrarpeningunum
verður hlutskifti þeirra í sam-
ræmi við afla og erfiði, en þar
kemur fastakaupið ekki til greina.
Þessa eðlismunar á fastakaupi
og aíiahlut ætti að taka meira
tillit til við næstu samninga, en
gert hefir verið, og mættu sjó-
menn þá vel við una.
Samningaumleitanir liggja nú
niðri, en þess verður fast-
lega að vænta, að enn verði
gerðar tilraunir til samkomu-
lags og verður alls vegna að
vona að betur takist þá til, en
áður hefir orðið,
Sáttasemjari verður enn að
gera ákveðnar tilraunir til sam-
komulags og er ólíklegt að ekki
megi komast á þann milliveg
sem báðum aðilum reyndist
greiðfær til frambúðar.
Yerndun lsl. örnefna.
Mér hefir altaf þótt leiðinlegt,
að sjá ýms möfn algerlega af-
bökuð frá því, sem þau upp-
haflega voru. Mér finst að fyrsta
nafnmyndunin á hverju sem er,
ætti að haldast óbreytt og hver
og einn reyna, sem mögulegt er
að sjá um, að því sé ekki breytt,
enda verða oftast ónöfn sem eng-
inn skilur, úr þeim afbökunum.
Nú siðasl, þar sem getið er
um Veiðibjöllu-strandið í blöð-
unum, er bærinn, sem menn-
irnir áttu að hafa komið til,
nefndur röngu nafni, því hann
heitir y>Kvísker« en ekki »Tví-
sker«. Það er hans upprunalega
nafn, og kvísl sú, er rennur úr
jöklinum fyrir vestan bæinn,
heitir »Kvíá«. Nokkru fyrir aust-
an Kvísker rennur Breiðá, var
til forna bygð mikil og bjó þar
Kári Sölmundarson til dauða-
dags eftir að hann sættist við
Flosa á Svínafelli. Stóð bær hans
upp með ánni, þar sem skrið-
jökullinn hefir runnið fram.
Gamlir menn í Öræfum sögðu
mér 1905, að þegar þeir voru
ungir, heyrðu þeir þá fullorðna
menn segja frá, að þeir hefðu
séð bænhústóft hans og stóra
flata hellu fyrir innan kampana,
er átti að vera yfir leiði hans.
En nú hefir skriðjökull hulið
það fyrir löngu. Bærinn Kvísker
mun að líkindum hafá tilheyrt
»Breiðubygð«, og er þriðjungur
af »sandinum« þar, þegar farið
er austur frá Hnappavöllum í
Öræfum.
Ennfr. þekkja fæstir nú orðið
nafnið »Móðóljsgnúpur«, sem
er hæzti hnúkurinn á Fossfjalli
á Síðu. Er hann kendur við
Móðólf er nam þar land og bjó
að Fossi. Er hann nú af öllum
kallaður Fossnúpur.
Sömuleiðis er nafnið á Holts-
borg á Síðu afbakið, því frum-
nafnið á hnúk þeim er »Óleifs-
borg«, kend við Óleif er nam
þar land og bjó að Holti. Stóð
bærinn til forna á sléttunni þar
sem nú er eldhraunið mikla frá
Skaftáreldunum 1783. Siður
Óleifs var það að ganga upp á
hnúk þenna og dvelja þar löng-
um, enda er þar einkennilegur
staður og útsýnið aðdáanlega
fagurt í góðu veðri. Var síðan
hnúkur þessi við hann kendur,
og kallaður »Óleifsborg«.
Ótal fleiri nöfn gæti ég nefnt,
sem varla þekkjast nú orðið, en
ég læt hér staðar numið að
sinni, en óska þess, að okkar
fornu sögustaðir mættu halda
sínu upprunalega nafni, er for-
feðurnir gáfu þeim, og sem æ-
tlð munu varpa ljósi yfir minn-
ingu þeirra og viðburðaríka
æfileið.
Ágúst Jónsson.
Tilkynning
li-li Tafllélajfi livíkur.
Borð I, 13. leikur Norðmanna
(svart) Bg7—h6.
Borð II, 13. leikur ísl. (svart)
Dg5—d8.