Dagblað - 27.11.1925, Qupperneq 1

Fösludag
27. nóvember
1925.
I. árgangur.
250.
tölublað.
kfragSfað
rpÓVINNAN hefir frá upphafi
| verið aðal heimilisiðnaður
okkar, og fyrstu tilraunirn-
ar til eflingar íslenzkum iðnaði
voru einmitt gerðar á því sviði.
Skúli Magnússon reið þar
fyrstur á vaðiö eins og í mörgu
fleira, sem til þjóðþrifa horfði.
Síðan hafa fleiri komið á eftir,
og má með réttu telja þá braut-
ryðjendur innlends iðnaðar.
Sú reynzla, sem fengin ef af
islenzkum tóvélaiðnaði, bendir
tvímælalaust til, að ekki vanli
nema herzlumuninn, svo við
gætum verið sjálfum okkur nóg-
ir og staðist erlenda samkepni.
Þegar »donsku vefstólarnir«
voru fluttir hingað til lands
laust fyrir 1800, var það mikil
framför frá því sem áður var.
Þótt þær næðu ekki mikilli út-
breiðslu fyrst í stað, þá urðu
þeir samt til að opna augu
manna fyrir nytsemi nýrra vinnu-
tsekja, sem öllum almenningi
gæti komið að gagni. Likt má
segja um spunarokkana, sem
fluttust liingað 1785. Peir tóku
í öllu fram gömlu handsnæld-
unni, en samt þurfti nokkuð
langan tíma til að koma al-
menningi til að nota þá, og var
það ekki fyr en eftir 1800, að
hægt sé að segja að þeir sé
farnir að koma að verulegum
öotum. — Rokkarnir og vefstól-
^rnir komu hingað á sömu ár-
aftum, og varð útbreiðsla þeirra
^ikil síðar, eins og alkunnugt
er. og gagnsemin eftir þvi. Nú
er þessum nytsömu vinnutækj-
u>n farið að fækka, sérstaklega
vefstólunum, sem orðnir eru
sjaldgæfir síðan farið var að
reka tóvinnuverksmiðjurnar og
þær búnar að ná áliti almennings.
t öllum iðnaðargreinum er nú
stefnt að því, að afkasta sem
^A^tu á sem styztum tíma, og
vinnan verði sem ódýrust.
^aúdiðnaðurinn getur að litlu
kept við verksmiðjuiðnað-
lnn’ °g sannast það greinilega
a tóv>nnunni.
Nú eru tóvinnuverksmiðjur
komnar bæði norðan- og sunn-
anlands, sem að miklu leyti
fullnægja hinni óvandaðri tó-
vörugerð landsmanna. Ennþá
eru ekki komnar hér svo full-
komnar tóvinnuverksmiðjur, að
þær geti framleitt margvíslegar
klæðistegundir, og er því enn
ófarinn áfangi til þess takmarks,
að klæða okkur sjálfir, en að
því er okkur nauðsyn að keppa,
ákveðið og samtaka.
Meiri hluti islenzku ullarinn-
ar er ennþá fluttur út úr land-
inu óunninn, en útlendur klæðn-
aður keyptur aftur dýru verði,
þótt hann sé bæði haldminni
og óhagkvæmari, með tilliti til
islenzkra staðhátta. Breyting á
þessu öfugstreymi mundi verða
okkur mikill búhnykkur, og
^þurfum við að kappkosta að
svo geti orðið sem fyrst.
2.
Utan úr heimi.
Khöfn, FB., 26. nóv. ’25.
Stjórnarmyndnn í Frabblandi.
Simað er frá París, að social-
istar hafi ekki haft nægan stuðn-
ing til þess að mynda jstjórn.
Herriot hefir lofað að gera til-
raun til þess að mynda nýja
stjórn gegn því skilyrði, að soci-
alistar gefi ákveðið stuðnings-
loforð.
Dómur.
Símað er frá London, að
dómur hafi í dag fallið í mál-
inu gegn ráðstjórnarsinna-for-
sprökkunum. Sumir voru dæmd-
ir í hálft ár, aðrir til árs fang-
elsis fyrir uppreistartilraun.
Khöfn 27. nóv. 1925.
Áaigling.
Símað er frá Stockhólmi, að
fullsannað sé, að sænska skipið
hafi siglt á brezka kafbátinn
sem fórst á dögunum.
Samband Svía og Norðmanna.
Símað er frá Osló, að gerð-
ardómssamningur hafi verið
undirskrifaður í gær milli Nor-
egs og Svíþjóðar. Er hann þess
efnis, að öllum misklíðarmálum
er skotið til alþjóðadórastól.
FráYestur-íslendingum.
(Frá Fréttastofunni).
íslenzknr þingmaðnr.
í hinum nýafstöðnu kosning-
um til Sambandsþingsins í Ot-
tawa (höfuðborgar Canada), var
íslendingurinn H. M. Hannesson
kosinn. Er hann fyrsti Islend-
ingurinn, sem kosinn hefir verið
á Sambandsþingið. Hann er
fæddur í Öxnadal í Eyjafirði
27. nóv. 1884. Lögfræðispróf tók
hann við Manitobaháskólann
árið 1905. Hann gengdi ábyrgð-
armiklum störfum í canadiska
hernum meðan heimsstyrjöldin
stóð og smáhækkaði í tign, unz
hann var gerður að herdeildar-
foringja. Heimskringla kveður
hann gáfaðan mann og ötulan,
og hafi hann verið talinn ein-
hver skarpasti lögfræðingurinn,
sem próf hefir tekið við Mani-
tobaháskólann. Hannesson var
kosinn af konservativum og fékk
hann talsvert mörg atkvæði um-
fram þá tvo aðra, er í kjöri
voru. Marino Hannesson var
kosinn fyrir Selkirkkjördæmi.
Hann er kvæntur Kristínu Arn-
grímsdóttur frá Héðinshöfða.
Sjö sænskir þingmenn,
er setið höfðu á alþjóðaþing-
fundi í Ottawa, skruppu þaðan
vestur til Winnipeg. Meðal þeirra
var Wennerström, ritstjóri Ded
Nya Norrland. Er bann, eins og
kunnugt er, kvæntur Lóu Guð-
mundsdóttur frá Nesi. Wenner-
ström hélt ræðu í samkvæmi á
Fort Garry gistihúsinu í Winni-