Dagblað - 19.12.1925, Blaðsíða 1

Laugardag ÉgjPjsr^k ^ cir9an9lir
í9 gr- waahlaö
SAMEINING þeirra manna,
sem hafa sameiginleg áhuga-
mál að berjast fyrir, er nauð-
synleg ef nokkru á að koma á-
leiðis að því takmarki, sem kept
er til. Einstaklingsframtakið ork-
ar svo litlu móts við samhuga
átök fjöldans. að hverju skyn-
bærum manni er ljóst, að sam-
eining starfskraftanna er fyrsta
skilyrðið til verulegs árangs af
erfiðinu. Og vegna þessarar vit-
undar um gildi samtakanna fram
yfir einstaklingsviðleitnina er
flokkamyndunin fyrst og fremst
tilorðin. — þótt flokkaskiftingin
i þjóðmálunum sé svipuð hér
og ér með öðrum þjóðnm þá er
hún sumu leyti önnur og ekki
eins fjölbreytt. Hér er t. d. eng-
inn frjálslyndur umbótaflokkur
annar en jafnaðarsinnar, sem
svarar til vinstrimanna erlendis,
eða liberala. En það er nú einu
sinni svo, að fjöidi frjálslyndra
manna getur ekki aðhyisl sum-
ar kenningar jafnaðarmanna og
verða því að fylgja öðrum að
málum, eða engum annars. —
Hér eru margir menn, sem
ekki eiga samleið með þeim
Hokkum, sem fyrir eru, vegna
þess, að þeir eru ósammála um
sum meginatriði. Flestir þessara
manna eiga aftur á móti sam-
eiginleg áhugamái ogvantar ekk-
ert annað en skipuiagsbundna
starfsemi til að geta unnið að
framgangi þeirra svo um muni.
Ýmsir höfðu ætlað að Sjálf-
stæðisflokkurinn liðáðist ekki í
í sundur þótt stærsta stefnumál-
inu væri ráðið til lykta. Mátti
fremur ætla, að honum yxi ás-
meginn við sigúrinn, og héldi
áfram starfi sínu tii fullkomn-
ara sjálfstæðis, því af nógu virð-
ist þar vera af að taka.
En þetta hefir farið á annan
veg, og hafa þar margir orðið
fyrir vonbrigðum. En engurn
tekist að endurreisa á rúst-
Unum og mynda nýjan flokk
Um sumu stefnumál í meginat-
r,ðum, enda engin ákveðin til-
raun til þess verið gerð. — En
hvað sem þessu iíður getur hin
núverandi flokkaskifting ekki
talist fullnægjandi, því til þess
er hún of fábreytt og einhæf.
Er því eðlilegt, að þeir, sem
ekki geta bundist þeim flokks-
böndurn, sem fyrir eru, myndi
sérstöðu um sameiginlegu áhuga-
málin og byndist sarntökum til
að hrinda þeitn í framkvæmd.
Leikir ogle khús.
Frh.
Fjrrstu 10 ár Leibfélagsins.
f*á voru leikin fyrst framan
af ýms smáleikrit, vanalega
þýdd úr dönsku, sem svo var
skotið inn næstu árin til upp-
fyllingar. Frú Stefanía var ein
af ieikendunum, og lék Sou-
brette hlutverk mætavel. En við
það varð ekki staðar numið, og
félagið varð að taka stærri leik-
rit, og fyrsta árið var þegar
leikið »Æfintýri« Hostrups og
»Frænka Charles«, sem menn
höfðu hlegið að um allan heim.
Bæði þau rit höfðu verið leikin
áður i Reykjavík, og »Æfintýrið«
margsinnis. Annað árið sem fé-
lagið lék, var leikinn »Drengur-
inn minn«, og þótti Kristján
Þorgrímsson þar leika gamia
skóarann mjög vei. Leikir eftir
Hostrup og Heiberg voru jafnan
sýndir á ieiksviðinu. Annað ár-
ið kom fram »Esmeralda«, norskt
leikrit, þar sem Guðrún Ind-
ritadóllir vakti fyrst eftirtekt á
sér. þá kom einnig fram »Skríli«,
eftir Overskow, sem hafði verið
leikið hér áður. Árið 1900 í des.
kom fram »Heimkoman«, eftir
Sudermann. þar vakti frú Stef-
auía rnikla eftirtekt á sér. Fé-
lagið var þá farið að seilast út
fyrir Danmörku og dönsku skáld-
in, og iék 1902 »Hina týndu
paradís« eftir Fulda.
8. febrúar 1903 lék Leikféiagið
í fyrsta sinni íslenzkt ieikrit,
það var »Skipið sekkur«. Margur
áleit, að sjónleikurinn væri bet-
ur settur upp á leiksviðið em
áður hafði verið hér. Handa
leiksviðinu hafði verið búin til
stormvél ákaflega óbrotin og ó-
dýr, og pilturinn, sem fór með
hana gerði það svo vel, að á-
horfendurnir heyrðu storminn
sem úti var, og það mjög eðli-
lega. Þegar glugginu var opnað-
ur blöktu gluggatjöldin inn í
stofuna. En þetta hefndi sín.
Gamalt fólk áleit óguðlegt að líkja
eftir storminum, sem guð einn
setti á stað og stöðvaði. Áður
enn sjónleikurinn sýndist vera
leikinn til hlýtar, kom hvass-
veður, sem limlesti suma sjó-
menn á skútunum, einn eða tvo
tók fyrir borð, og Hjálmar Sig-
urðsson hlustaði á samtai í bæn-
um slysfarirnar, sem féii á þessa
leið. Gömul kona sagði: »Hvern-
ig á það öðruvísi að vera þegar
verið er að leika þetta, svona
var það þegar þetta var leikið
hér áður«. Sjónleikuriun var leik-
inn mjög sæmilega, og sumar
persónurnar mjög vel, eins og
frú Thorkelín, sem Emílía Ind-
riðadóttir lék. Alls var »Skipið
sekkur« leikið 9 sinnum. Leik-
félagið færðist brátt fleira i fang.
Það tók upp »Gjaldþrotið« eftir
Björnstjerne Björnson, og lék
það 9 sinnum. Þeir, sem höfðu
séð allar sýningar félagsins, þótt-
ust aldrei hafa séð neina persónu
leikna hér með meirisamkvæmni,
en aðvokat Behrent, sem Jens
B. Waage lék í »Gjaldþrotinu«.
Jón Aðils lék Tjælde sem móðins
hetjumynd. »Gjaldþrotið« var
leikið 9 sinnum um veturinn. í*á
var ieikrit margleikið eða fékk
langan gang i þá daga (long
run) ef svo oft varð sýnt.
1904 sýndi félagið »Aftur-
göngur« Henriks Ibsen. Það
hafði áður sýnt »Vikingana«
eftir hann. Guðmnndur T. Hall-
grímsson lék Osvold og gerði