Dagblað - 24.12.1925, Blaðsíða 2

2
DAGBLAÐ
að faðirinn hreyfði einn fíngur honum til hjálpar.
Skömmu siðar átti sú hræðilega staðreynd að
koma i ljós, að sjúkrahús, liknarstofnanir, heilsu-
hæli, öryrkjahæli og elliheimili urðú að loka dyr-
um sínum, sökum skorts á rekstursfé.
Landfarssótt geisaði, en læknar og hjúkrunar-
konur gáfu því aðeins kost á aðstoð sinni, að
þau hefðu trygging fyrir borguninni. Landfarsótt-
in magnaðist og varð að drepsótt. Fátæklingarnir
hrundu niður i hrönnum, og voru látnir liggja
þar sem þeir voru komnir — unz sljórnarvöldin
létu hola þeim niður til þess að reyna að forða
sjálfum sér frá pestinni. Jarðskjálftar mögnuðust
á ný í Messína, en nú hugsaði enginn framar um
að líkna þúsundum hinna heimilislausu.
Nokkur ár liðu. Unga kynslóðin óx og þrosk-
aðist um þessar mundir og fetaði dyggilega í fót-
spor feðra sinna. Allir llfðu sjálfum sér eftir
fremsta megni. Heimilin urðu að ishúsi, fjölskyld-
an nafnið tómt, hjónabandið skrípaieikur, stjórn-
málin svívirðileg hrossakaup, viðskiftalífið gróðr-
arstöð ágirndar og gróðafíknar, sendiherramenska
ríkjanna síopin svikamylla, trúarbrögð óskamm-
feilin hræsni, siðgæði örvitaæði, líknarstarfsemi
öll ótímabært erfiði, og alt starf að því að efla
bræðrahug meðal þjóðanna með Guð á himnum
sem föður allra — var aðeins barnalegur skrípa-
leikur.
Sagan átti að enda á því, að upplausn og tor-
tíming þjóðfélaganna yrði raunveruleg; ágirnd,
hatur, hefnigirni og afbrýðissemi drápu síðasta
gneista mannúðar hjá menningarþjóðunum; jafn-
vel hinn æðsti sálareiginleiki, sá, er á öllum öld-
um hefir verið megingjörð þjóðfélagsins, andlega
og likamlega — kærleikurinn — var einnig drep-
inn. — — —
Það er tæplega nauðsynlegt að geta þess, að eg
ritaði aldrei sögu þessa. Hún er því ein þeirra
mörgu, sem eg eitt sinn byrjaði á, en lauk aldrei
við. Samt sem áður iðrast eg ekki eftir því, að eg
skyldi eyða tima til undirbúnings sögu þessarar.
t*ær hugsanir sviftu mér eins og i leiðslu burt frá
hugsunum og orðum hinna lifenda, og eg varð
skygnari heldur en áður, og mér varð það ljóst,
að kærleikurinn er grundvallarmáttur hins mann-
lega samfélags, sköpunarmátturinn, er afspeglar
hina órannsakanlegu eilífð. Sál mín varð gagn-
tekin af þeirri mikilfenglegu hugsýn, að kærleik-
urinn er lífið sjálft, meðan flestar aðrar ástriður
eru dauðinn. Hann er æðstur allra furðuverka
Guðs. Því kærleikurinn er Guð. Guð er kærleikur.
Mér var þetta nú eigi framar furðuefni. Nú var
mér einnig fyllilega Ijóst, að úr þvi að Guð er
kærleikur, þá getur mannkynið alls ekki lifað án
kærleikans.
það er ósköp auðvelt og fyrirhafnarlítið að
brosa að þessum hugleiðingum, og meðal hinna
ayfirlætislegu ungu rithöfunda# bókmentanna eru
allmargir, sem það gera. Þeir kalla þetta karla-
mas, munnklökkvi og margt annað. En sem betur
fer, ræ eg þar ekki einn á báti. Flestir hinir miklu
andans menn hjá öllum þjóðum, á öllum öldum,
standa mín megin. Enginn þeirra hefir verið í
minsta vafa um það, hvar þeir ættu að skipa
kærleikauum sæti í mannlifinu.
»Ástæðan fyrir því, að vér heiðrum kærleikann«,
segir Emerson, »er sú, að hann litur ætið fram á
við, aldrei aftur, hann eflir vonirnar og örvæntir
aldrei«.
»Þegar mannlífið er þrungið af kærleika, vegur
það á móti öllu öðrua, segir Goethe.
»Sá sem elskar, spillist eigi«, segir Lamb.
Og einn, sem er öllum þessum meiri, hefir sagt,
að kærleikurinn sé sterkari en dauðinn, vatnavext-
ir geti eigi flætt yfir hann, og straumvötn eigi
grandað honum.
$ean Siíeliuso
»Dagblaðið« flutti nýlega frétt um heiður þann,
er Finnlendingar sýndu mesta tónskáldi sínu, Jean
Sibelius, er hann varð sextugur fyrir skömmu.
Nafn Sibeliusar var tiltölulega Jitið kunnugt hér á
landi, þangað til finnsku söngkonurnar sungu lög
hans og annara finnlenzkra tónskálda á hljóm-
leikum sínum hér í Reykjavík. Er því grein þessi
rituð lesendum »Dagbl.« til fréðleiks og skemtunar.
Nafn Sibeliusar er órjúfanlega samtengt sögu
Finnlendinga siðustu áratugi og sjálfstæðisbaráttu
þeirra. Þegar ógnarveldi Rússa stóð sem hæzt á
Fmnlandi, (Bobrikov-harðstjórnin 1898—1904), var
alt það, er bar vott um finnlenzkt þjóðerni og ætt-
jarðarást, bannað með lögum og lögð við dauða-
hegning. Átti þá Finnland með öllu að hverfa úr
tölu þjóðanna, og finskt þjóðerni að líða undir
lok, og rússneska stórfurstadæmið Finnland að
koma í staðinn. Þá skeði sá atburður, að ungt
tónskáld samdi lag við y>Apena sönga Viktors
Rydbergs. Kvæði þetta skýrir frá æskulýð forn-
Grikkja, er lét lffið fyrir fósturland sitt, við Sal-
amis, Maraþón og Platæu. Ungir fórnfúsir ofur-
hugar, með hreint blóð og heitt í æðum ganga
glaðir og fagnandi i dauðann fyrir landið sitt.
Við kvæði þetta var nú fengið einkennilega vold-
ugt og hrifandi lag, og fór það nú eins og eldur
í sinu um alt Finnland. Söngur þessi fann berg-
mál sitt í brjóstum ungra Finnlendinga. Þetta var
i rauninni þeirra eigin saga, eða gat orðið það þá
og þegar, eins og nú stóð á. — Af ásettu ráði
hafði tónskáldið gert lag sitt einfalt, máttugt og
sterkt, þrungið af djúpum eldhug og alvöru. Átti
lagið sjálft að syngjast af ungum drengjaröddum,
og undirspilið var mjög einfalt, fáein blástur-hljóð-
færi og trumba. Söngur þessi smaug eins og eld-
ing gegnum hjörtu ungra Finnlendinga. Rússnesku
harðstjórarnir urðu að sætta sig við að heyra lag
þetta sungið af miklum eldmóði, hvar sem þeir
fóru, En við því var ekkert að gera. Þeir gátu
ekki bannað Finnum að syngja um Grikki!
Tónskáld þetta var Jean Sibelius. Sumir telja
hann mesta tónskáld Norðurlanda næst á'eftir Grieg.