Dagblað - 24.12.1925, Blaðsíða 3

DAGBLAÐ
3
Sibelius er fæddur 1865. Bar snemma á hljóm-
listargáfum hjá honum, en faðir hans vildi, að
hann yrði lögfræðingur. Las hann því lögfræði um
hríð, en hætti svo alt í einu og sneri sér af kappi
að reglulegu hljómlistarnámi. Stundaði hann fyrst
nám heima í Helsingfors, og siðan í Berlín og
Vinarborg. Árið 1892 hélt hann fyrsta hljómleik
sinn í Helsingfors. Var það symfónía með efni úr
þjóðlífi Finna, »Kullervo«. Síðan var hann um
hríð kennari við hljómlistaskólann í Helsingfors,
og samdi þá mesta fjölda sérkennilegra og merkra
tónsmíða m. a. »Skográet«, »Lemminkáinen«,
»Finnlandia« o. fl.
Sibelius er eldheitur þjóðernissinni og ramfinnsk-
ur i hverri taug. Sækir hann því tíðast efni sín í
þjóðvísur Finna og þjóðlög, og eru mörg aðalefni
hans tekin úr »Kalevala«, þjóðsögu-kvæðinu mikla.
Er því músík hans þrungin af sérkennileik Finn-
lands í náttúru og þjóðlífi og voldugri sálrænni
andagift, er hrifið hefir áheyrendur víðsvegar um
heim. Sibelius hefir tekist meistaralega að lýsa
finnsku þjóðlyndi og náttúru fósturlands síns í
tónum. Eitt fegursta dæmi þess er »Finnlandia«.
f*ar segir hann í tónum sögu Finnlands. Landið
er strjálbygt, og fólkið fátækt og einangrað, út-
vörður á úthjara heims, þjóðin tvístruð og dreifð
og kúguð af illum örlögum. Alt í einu heyrist, eins
og fugls-kvak úr dimmum skógi, einkennilega við-
kvæmt smálag langt að — utan úr afskektri sveit,
og því er svarað úr annari átt. Þessir tveir tónar
leita saman, en úr öllum áttum er skotið þjótandi
tóna-örvum inn á milli þeirra og reynt að stía
þeim sundur. En það stoðar ekkert. Fessir samein-
ingar-tónar aukast og magnast gegnum allan
hljómleikinn, og að lokum verða þeir að einum
fossandi voldugum hljóm, sigursælum, fagnandi,
eins og dýrlegur lofsöngur, og á honum endar hljóm-
leikurinn. — Þetta er »Finnlandia«. Landið. þjóðin.
Manna mest á Finnlandi hefir að líkindum Jean
Sibelius unnið að þvi að vekja þjóð sína og
syngja hana saman, er mest reið á og fram á
þenna dag. Vér getum vel skilið Eugen Schaumann,
með Finnland í hjarta og Aþena-sönginn á vör-
unum, ganga brosandi í dauðann fyrir fósturland
sitt. —-------
Auk áðurnefndra tónsmíða Sibelíeusar (symfóniur,
orkesterverk, kórsöngvar og fjöldi smærri laga)
má nefna »Svaninn frá Tuonela«, »Karelia«,
»Svantehvit«, »Næturreið og sólarrás« o. m. fl.
Alkunnur viðsvegár um heim er »Valse triste« og
í mjög miklu uppáhaldi.
»Hör, hur harligt sangen skallar
mellan Váinös runohallar!
Det er Suomis sang!
Þannig syngur E. von Qvanten um fósturland
sitt, Suomi, sem er finnska nafnið á Finnlandi.
Hið sama má segja um hljómlist Sibeliusar. Hún
er söngur Finnlands. Finnland sjálft. Það er því
eigi að furða, að söngelskir og þjóðræknir Finn-
lendingar i músík Sibeliusar »höra blott Suomis
sángl« —
Jean Sibelius er óefað einn hinn allra mætasti
sonur Suomis. Helgi Valtijsson.
$£'oeibil$oTni&.
Eftir Johannes Jörgensen.
Það var ömurlegan, hélkaldan hapstdag. Reyni-
skúfar, og hárauð villiber drupu L\öfði i öllum
limgörðum og á hverju blaði glitraði Jítill daggar-
dropi og i öllum áttum blasti við s'jónum visið
gras og gul blöð. Við og við sást vögnum ekið
eftir kagblautum vegunum og ökumaður sat með
stóran ullartrefil um hálsinn og barífi sér með
köflum til þess að örfa blóðrásina sér til hita.
Pað var sannkallaður leiðindadagur, og mannver-
ur þær sem skáld nefnast, fóru nú allir á kreik
og urðu glaðir og reifir vegna þess hve veðrið
var leiðinlegt, orktu ljóð um leiðindin og fengu
borgun fyrir hjá myndskreyttu blöðunum.
En hinn sama dag
fór sáðmaður nokkur að sá akur sinn.
Með sáðpokan á vinstri handlegg skrefaði hann
áfram í hægðum sínum og dreifði með bægri
hendi sáðkorninu yfir plægða jörðina.
Það var viðáttumikill akur. Langur og dökkur
teygði hann þarna úr sér og hinum löngu og
þráðbeinu plógrákum svo langt sem augað eygði
fram undan, og rákirnar sáust hlið við hlið alla
leið. Pegar fjær dró sjónum sýndist akurinn mjókka,
en svo var ekki í raun og veru. Petta var aðeins
sjónhverfing sú er lesbækurnar minnast á og eg
get aldrei skýrt öðrum frá.
Og maðurinn gekk alla leið, þangað sem akur-
inn virtist mjórri, og þegar þangað var komið,
var hann jafnbreiður þar sem annarstaðar. En nú
virtist fjarlægari endinn mjórri. Og svo gekk hann
aftur; þangað sem hann byrjaði ferð sína og
þegar þangað var komið, sneri hann aftur við og
gekk leið sína. Svo virtist sem hann væri altaf
að leita að mjósta svæðinu, og að hann héldi
áfram göngunni af því hann gæti ekki fundið það.
Þannig eyða margir æfi sinni. Þeir sækjast eftir
því sem fjærst er, og þegar þeir hafa náð því, horfa
þeir um öxl og sjá það er þeir yfirgáfu í fjarlægð
og snúa þangað aftur, því það sem er fjarlægst
laðar þá mest. Og á þenna hátt ganga þeir lífið
á enda, láta glepja sig aftur og fram, fram og aft-
ur, en komast ekkert
og hafa hvergi kyrð né ró.
En slikur var sáðmaðurinn ekki. Við hvert skref
dreifði hann sáðkornum sínum — falleg voru þau
og líkleg til þroska — og þau hrundu niður,
hoppuðu og fólu sig í dökkri, lausri, moldinni.
Og hann starfaði til kvölds. Pá var pokinn hans
tómur og hann fór heimleiðis, át náttverð og gekk
til hvilu sinnar.
— — Það var hveitikorn eitt, sem lá eitt síns
liðs milli tveggja svartra votra moldarhnausa. Og
þetta hveitikorn var i afskaplega hryggu skapi.
Dimma og raki riktu þarna og altaf færðust þau
í aukana, því þoka dagsins varð að þéttum næt-
urúða. Það var með öllu óþolandi.
Petta fanst hveitikorninu. Og til þess að koma