Dagblað - 06.01.1926, Page 1

Miðvikudag
6, janúar
1926.
I. árgangur.
284.
tölublað.
SJÁVARÚTVEGURINN hefir
tekið svo miklum breyting-
um á síðustu áratugum, að
aðstaða hans til landbúnaðarins
og annaia atvinnuvega, er nú í
öllu önnur en áöur var. Lengi
höfðu opnu bátarnir verið einu
fiskifleytur landsmanna, höfðu
þeir mörgum reynst aflasælir
og notadrjúgir, en illa fallnir til
langra sjóferða og stórtækra
veiðifanga.
Síðan komu þilskipin til
sögunnar og var þar í mörgu
um endurbót að ræða frá opnu
bátunum. En bvorttveggja var,
að þau brugðust í sumu vonum
manna, enda hafa þau ekki
orðið til langframa, og má nú
svo heita, að þau séu ekki leng-
ur notuð tii fiskveiða hér við
land af íslendingum sjálfum.
Er langmeslur hluti þeirra þil-
skipa, sem hér stunda veiðar á
vertíðum, eign Færeyinga og er
mikið af þeim skipastól héðan
keyptur, þegar við breyttum um
veiðiaðferðir.
Eftir þilskipin koma vélbát-
arnir og síðast botnvörpungarnir,
og er nú svo komið, að mest
allar fiskiveiðarnar eru reknar
með þessum skipum,
Það þóttu mikil tiðindi, þeg-
ar fyrsti botnvörpungurinn var
fenginn bingað til lands, enda
var þá óneitanlega i mikið ráð-
ist eftir okkar mælikvarða á
atvinnulífinu. En nú þykir það
ekki meiri tiðindum sæta, þótt
nýr botnvörpungur sé keyptur,
heldur en ef landbóndi keypti
sér dýran reiðhest í gamla daga.
Svo mjög hafa tímarnir breyzt.
Nú er svo komið, að 51 botn-
vörpungur voru gerðir héðan út
siðaslliðið ár og mun rúmlega
40 þeirra hafa veriö íslenzk eign.
Pessi stórfelda aukning botn-
vörpunganna samhliða fjölgun
vélbátanna hefir skapað sjávar-
útveginum þá sérstöðu í atvinnu-
vegum okkar, að afkoma bans
hefir bein áhrif á hagsmuni
heildarinnar.
Hagur almennings bækkar
eða lækkar eftir því hvernig
árar fyrir útveginum.
Vegna þessarar sérstöðu út-
gerðarinnar í atvinnunrálum vor-
um og þeirra meginþátta í þjóð-
hagslegri afkomu, sem við hana
er tengd, verður vel að gæta
þess, að láta forsjálnina sitja í
fyrirrúmi og leggja aðaláberzl-
una á að tryggja framtíð þessa
stórfeldasta atvinnuvegar okkar
sem allra bezt.
Samgöngur.
ii.
Bílvegur Roykjavík-Borgarnes.
Hugsum okkur snöggvast, hví-
lík gerbreyting hefir orðið á
samgöngum austur um fjall, síð-
an bílferðir hófust, og hvilíkur
munur orðinn er á bílanotkun
nú á móts við það, sem var
fyrstu árin! Og í vetur hafa bíl-
ar gengið daglega austur yfir
fjall fram að áramótum. Póst-
göngur í Árness- og Rangár-
vallasýslum hafa einnig batnað
að miklum mun vegna bilferð-
anna, þótt seinna hafi orðið,
heldur en vænta mátti.
Álíka breyting og eigi síðri
myndi verða á samgöngum
milli Reykjavíkur og Borgar-
fjarðar- og Mýrasýslu með föst-
um bílferðum héðan úr Reykja-
vík. Umferðin myndi verða
geysimikil á skömmum tíma, og
póstgöngur myndu færast í
sæmilega gott horf, a. m. k. um
sumartimann. Fyrir langferða-
menn yrði það einnig ómetan-
leg samgöngubót.
Nú vill svo vel lil, að einasta
leiðin, er raunverulega getur
komið til rnála sern bílleið héð-
an til Borgarfjarðar, liggur um
þéttbýlar sveitir, þar sem nú
þegar er vagngengt á löngum
svæðum, og víða nærri sjálf-
gerður vegur, sem með lítilli
fyrirhöfn mætti gera sæmilega
góðan fyrir bílferðir. Þannig er
um alla Melasveitina og Hafn-
arskóg, og í raun og veru alla
leið að Skeljabrekku í Andakíls-
hreppi. — Aðal farartálminn á
þessari leið er Hvalfjörðurinn,
en hann verður að brúa með
— bílferju. Og til þess þarf
enga járnbrautarferju! Þyrfli
hana tæplega stærri en svo, að
hún tæki tvo hlaðna (háfermda)
flutningabila, eða 3—4 fólks-
flutningabíla, og yrði það ekk-
ert stórskip af þeirri gerð.
Sunnan Hvalfjarðar hefði veg-
ur þessi átt að vera kominn
fyrir löngu. Nú mun vera bíl-
gengt nærri alla leið Kollaíjarðar,
og þá fer að styttast leiðin út
á Kjalarnesið og í utanverða
Kjósina. Er ótrúlegt, að Kjósar-
vegurinn dragist lengi úr þessu,
og er furða, að enginn skuli
hafa »riðið hann inn á Alþingi«
fyrir löngu. Veit ég, að það hef-
ir verið reynt a. m. k. einu
sinni, þótt það mistækist þá. —
Um ferjustaði er úr tvennu
að velja: Yfir Hvalfjörð utar-
lega, t. d. að Innra-Hólmi, eða
jafnvel utai, og næst þá þegar
í Akranesbrautina, sem nú er
komin inn að Kjalardal, og á
því aðeins skamt eftir inn fyrir
Leirubotna. Hitt er að ferja
yfir fjörðinn innar, þar senr
hann er mjóstur, t. d. nálægt
Útskálahamri, og liggur þá bein-
ast fyrir að leggja vegspotta (ca.
5 km.) yfir að Aurriðaá, innan
Akrafjalls. Aðal farartálminn á
þessu svæði eru árnar þrjár,
sem renna út á Leirurnar,
beggja megin við Vogatungu
(Aurriðaá, Laxá og Leirá). Verð-
ur að brúa þær fyr eða seinna,
sökum samgangna innansveita.
Nú verða sveitamenn að sæta
sjávarföllum og fara með vagna
sína yfir fjörurnar (leirurnar),
og veiða þá oft tæpt fyrir, eins
og gefur að skilja. Liggja aðal-
samgönguleiðir þessara sveita
út á Akranes, og er hörmung