Búnaðarrit - 01.10.1917, Blaðsíða 42

280
BÚNAÐARRIT
við það, sem á síðari árum hefir verið kallað grasbýli, en gras-
býli er í nefndarálitinu skilgreint svo, að það nafn sé haft um
„hvert það smábýli, sem litið eða ekkert land hefir til umráða
annað en það, sem hæft er og fyrirhugað til ræktunar og til
framleiðslu einhverrar málnytu“.
En nú er það álit margra manna, að fremur óvíða hagi svo
til, að þesskonar grasbýlum verði komið upp, svo að lífvænleg
sé. Það mundi helzt vera í nánd við fiæðiengjar miklar og áveitu-
svæði, þar sem grasbýlismaðurinn getur fengið slægjur utan
ábýlis síns, að minsta kosti meðan það er að komast í rækt, eða
þá þar sem áburð má fá af sjónum, en að alment muni smábýla-
búskapur þvi að eins þrífast, að búandinn hafi, auk ræktaðs lands
eða túns, einnig við að styðjast engjar eða haga eða hvorttveggjar
en aftur halda þeir, að allvíða mundi mega, þar sem landrými
er, mynda slík býli, án þess að mjög væri lmekt því býlinu, sem
landið væri tekið frá, eða með öðrum orðum, að víða mætti að
ósekju skifta jörðum í fleiri býli. Yæri því mikilsvert, ef skýrslur
væri til um búskap á smábýlum, sem hafa tún, engjar og haga,
hvort sem það eru ný býli eða gömul. En sammála erum vér
jarðræktarnefnd búuaðarþingsins um það, að ekki þýði að fara
að safna sérstaklega skýrslum um búskap á öllum slíkum býlum,
enda erfitt þá að skilgreina, hvað kallað skuli smábýli, heldur
að safnað sé skýrslum um þau ein slík býli, þar sem búið er með
dugnaði og hagsýni, því skýrslurnar ættu að sýna, hvort slík býli
geta gefið sæmilega afkomu, ef vel er á haldið.
Vér höfum þvi leyft oss að búa til uppkast að tveimur eyðu-
blöðum, öðru um grasbýli, en hinu um smábýli. Grasbýlaskýrslan
ætti að fullnægja þingsályktunartillögunni og þar að vera talin
ö 11 grasbýli samkvæmt áðurnefndri skilgreiningu. En á smábýla-
skýrsluna væru svo tekin nokkur lítil býli, sem hafa, auk túns,
engjar eða haga eða hvorttveggja, og þar sem búið er með hag-
sýni og dugnaði. Eer það þá að vísu eftir áliti þess manns, sem
skýrslurnar gerir, hver býli hann tekur, en ekki er hægt að setja
glögg mörk fyrir því, hvað taka skal og hverju sloppa.
Vér höfum stilað eyðublöðin svo, að skýrslan sé gefin í nafni
þess, sem skýrsluna tekur, en ekki búandans sjálfs. Að vísu
verður hann um fiest að fara eftir því, som búandinn segir sjálfur
frá, en gert er ráð fyrir, að skýrslutakandi saunfæri sig um það
af eigin sjón, sem er þess eðlis, að það er hægt.