Búnaðarrit - 01.01.1923, Blaðsíða 18
2
BÚNAÐARRIT
efni, sem i honum felast, lœrast aö grafa úr lionum
gull til hagsældar landi og lýð“.
Búnaðarsögu allra landa má skifta í tvö timabil, sögu
rányrkjunnar og rœktunarinnar.
Rányrkja. Þegar land er numið hefst rányrkja, en
það er byrjun búnaðarins. Svo var það hjá oss. Landið
var skógi vaxið milli fjalls og fjöru, en feður vorir
eyddu skógunum. Við hvarf skóganna kom kyrkingur í
allan gróður, því þá varð lítið um skjól. Landið fór að
blása upp, jarðvegurinn að flytjast til, og stórar auðnir
mynduðust. Heyið var flutt af engjunum ár eftir ár, en
ekkert kom í staðinn, þar sem vatn flutti eigi að frjóefni.
Þannig heflr mannshöndin og stormurinn ósleitilega unnið
að því í 1000 ár, að ræna hinn íslenska jarðveg írjóefnum,
án endurgjalds. Að vísu hefir verið borið á túnin, en
þau eru svo lítil í samanburði við alt óræktaða landið,
að þeirra gætir lítið í heildinni. Sama er að segja um
hinar ágætu engjar, sem náttúran sjálf heflr myndað
með því að flytja á þær frjóefni. Aíleiðing als þessa er
sú, að frjómagn jarðvegs vors heflr minkað, en þrátt
fyrir alt og alt er hann þó enn þá svo góður,- að hann
þolir fyllilega samanburð við hinn besta jarðveg i ná-
grannalöndunum. Próðir menn hafa jafnvel sagt, að eigi
myndi flnnast slíkur jarðvegur fyr en suður í Nílar-
,deltunni“.
Ræktnn. Þegar ausið er af auöæfum náttúrunnar,
án þess aö láta nolckuð í staðinn, verður afleiðingin
minkandi eftirtekja. Framleiðslan minkar og skilyrði
fyrir velmegun þverra. En þá kemur nýtt afl til sög-
unnar, mannshöndin, sem tekur að vinna í samræmi
við náttúruöflin, hjálpar til að framleiða úr skauti jarð-
arinnar sem verðmætastan og þroskamestan gróður.
í jarðvegi og lofti eru efni þau, sem veita jurtunum
líf og næringu. Af þeim efnum, sem mynda aðal-
efnismagn jurtanna er ætíð nóg í jarðvegi og lofti, hve