Búnaðarrit - 01.01.1923, Blaðsíða 23
BÚNAÐARKIT
7
síöan 3—4°/o rentu af því, sem eftir stendur. Kaupandi
getur sagt upp rentusamningi með 6 mánaða fyrirvara,
greiðir hann þá rentuna 25 falda, og verður þá eigandi.
Ríkið hefir þó áskilið sjer rjett til að láta Vio hluta rent-
unnar standa óinnleysanlegan, nema báðir hlutaðeigend-
ur samþykki annað. — Ríkið getur aftur á móti eigi
sagt upp rentu-samningi fyr en eftir 50 ár. Ríkið setur
ætíð það skilyrði, þegar rentujarðir eru seldar, að þær
haldi áfram að vera i eign Þjóðverja sjálfra. Annars
ganga þessar jarðir kaupum og sölum sem aðrar jarðir,
en að sjálfsögðu fylgir rentukvöðin ætíð með í kaupun-
um. Hins vegar verður nýbyggjandinn þeirrar verðhækk-
unar aðnjótandi, sem verður á jörðunum vegna umbóta
og annars, og ríkið leggur engar hömlur á sölu þessara
jarða, að öðru en því, sem sagt hefir verið.
Nokkur munur er gerður á kjörum nýbyggjendanna
eftir því, hvort býlíð er reist í „pólitískum" tilgangi eða
ekki. Hinir „pólitísku" nýbyggjendur fá venjulega betri
kjör, t. d. ódýrari lán (3°/o), þurfa eigi að greiða rentur
fyrstu 3 árin, og taka enga hlutdeild í kostnaði við
bygging kirkna, skóla, vega o. s. frv., sem alt er greitt
af ríkissjóði. Aðrir nýbyggjendur þurfa venjulega að
greiða hærri rentu (3,5% rentu og V*®/® afborgun), og
taka þátt í kirkju-, skóla- og vegagerð. Annars er fyrir-
komulagið hið sama með lán og annað.
Erfðafcsta. Þetta fyrirkomulag með jarðasöluna er
einskouar erfðafestu-fyrirkomulag, þar sem kaupandi
verður eigandi jarðarinnar um leið og hann greiðir
nokkurn hluta verðsins, og skuldbindur sig til að greiða
vissa rentu af því, sem eftir stendur, þangað til hann
borgar jörðina að fullu. Þetta fyrirkomulag er einkar-
hentugt fyrir kaupanda. Jörðin gefur sjaldan þær tekjur
í fyrstu, að hægt sje að greiða jarðarverðið fljótlega,
betra að verja því, sem handbært er, til umbóta á jörð-
inni. Umbæturnar hækka verð jarðarinnar, og sú verð-
hækkun er eign kaupanda. Þetta fyrirkomulag er einkar