Búnaðarrit - 01.01.1923, Blaðsíða 65
búnaðariiit
Ræktum landið.
Rányrbja (jarðnotkun'). — Það skiftir í tvö hornmeð
búskapinn, annaðhvort byggist hann á rányrkju (er kalla
mætti jarðnoí&wn) eða jarbrœkt.
Sama bændastjettin getur þó rekið hvorttveggja í senn,
en þar sem nokkuð kveður að jarðnoíÆwn, þ. e. því, að
taka af jaröargróða og notfæra sjer hann, án þess að
skila jörðinni áburðarófnum aftur, þar tæmist af foiða,
sem fyrir er — ef náttúruöflin vinna ekki beínt að því,
að fylla í skaröið (sjálfflæðiengi, jarðfok á land). — Þar
sem svo er ekki, fer landinu óhjákvæmilega aftur.
Norðmenn þeir, sem fluttu hingað og námu land, voru
fyrst og fremst bændur. Þeir höfðu lifað að mestu á
rányrkju, er hafði verið rekin þar, síðan menn tóku sjer
fasta bústaði þar í landi. Þó höiðu þeir nokkra korn-
yrkju, er þeir hjeldu við með því, að hafa tiltölulega
mikinn búfjenað á stórum landflæmum, en færa áburð-
inn, sem til fjellst, á litla bletti — einkum akrana.
Um það leyti sem ísland fanst, hefir verið farið að
bera á því, að sveitir Noregs væru of-setnar með því
búskaparlagi sem þá tíðkaðist; jarðnotkunin var orðin
svo gömul í hettunni, að landinu var farið að fara það
aftur, að landflæmið, sem hver bóndi varð að hafa
undir, var orðið svo stórt, að eigi var hægt, nema með
yfirgangi, að auka við sig.
1) Orðið fyrat notað af búfræðingi Árna G. Eyland.
4