Nýja stúdentablaðið - 01.12.1933, Blaðsíða 4

4
NÝJA STÚDENTABLAÐIÐ
1933
liinsvegar mega Iivetja menn til að neita að borga þenn-
an trúarlega refsiskatt.
Vel á minnst.
Er ekki kominn tími til að fara að endurskoða „trú-
l'relsið“, sem sagt er, að við njótum liér á íslandi i svo
ríkum mæli?
Getum við látið okkur lynda það „trúfrelsi“, sem of-
urselur okkur stofnun eins og þjóðkirkju og gleyjiir ár-
lega henni til handa livorki meira né minna en hálfa
milljón króna af sameiginlegu fé okkar allra saman?
Getum við látið okkur lynda það „trúfrelsi“, sem þar
á ofan tekur jafnvel ótakmarkaðan1) trúarskatt í refs-
ingu af öllum þeim, sem dirfast að gera sér aðrar guðs-
hugmyndir en ríkisvaldið vill vera láta, livað þá af þeim,
sem játa það hreinskilnislega, að þeir viti ekki til neinna
guða?
Frá trúarlegu sjónarmiði ætti það þó að geta verið
fullnægjandi, að guðirnir komi sjálfir fram refsingun-
um á hendur þessum mönnum, sem þrjózkazt hafa við
að viðurkenna ])á.
Getum við látið okkur lynda það „trúfrelsi“, sem
heldur uppi dýrum og skipulögðum agitationum fyrir
aðeins einum af öllum þeim aragrúa af guðum, sem
mannkyninu hafa opinherazt fyrir munn spámanna
þeirra livers um sig?
Getum við látið okkur lynda það „trúfrelsi“, sem læt-
ur fæðingu okkar og dauða háð kirkjulegum afskiptum
og jafnvel lætur okkur þess aðeins kost, að jarðarfar-
irnar séu trúarleg athöfn í nafni þessa eina guðs, sem
íslenzka ríkisvaldið viðurkennir, og meinar okkur
þannig að hverfa aftur til jarðarinnar í samræmi við
þá liversdagslegu staðreynd, að við erum öll jarðnesk-
ar verur?
Svo má vel vera, að margir yrðu kröfufrekari til þessa
Jifs út frá því sjónarmiði, að þeir ráði aðeins yfir einu
lífi og eigi enga „uppbót“ í vændum hinumegin. En
skyldu þeir hinir sömu þá ekki liafa gilda ástæðu til að
vera töluvert kröl'ufrekari?
Sú vanmáttartilfinning gagnvart lífinu og þjóðfélags-
öflunum, sem birtist í hinum austræna átrúnaði á með-
fædda synd og sekt, er nú sem betur fer óðum að hverfa,
en i stað hennar að koma rökstudd sannfæring um það,
að við jarðarbúar séum öll jafnborin að njóta lífsins,
og höfum ]>að enda í sjálfsvaldi okkar að gera okkur
öllum lífið þannig, að hægt sé að njóta þess.
Það þarf auðvitað þroska til að setja óskum sínum
takmörk og hiðja einungis um það, sem skynsamlegt er
að biðja um. Það þarf liófstillingu til að láta sér nægja
1) Svo segja mér lögvitrir menn, að það séu lög í pessu landi, að
utanþjóðkirkjumenn skuii ávallt greiða jafnháan trúarskatt og með-
limir þjóðkirkjunnar á sama stað koma sér saman um að greiða vegna
kirkjumálanna, svo að þessi refsiskattur er ]>annig ótakmarkaður,
eftir því, hvað guðirnir eiga mikil itök í pyngjum safnaðanna. —
þessi refsiskattur er þannig jafnframt nokkurskonar verndartollur,
sem kemur í veg fyrir, að önnur trúarhrögð geti boðið upp á ódýrari
„náðarmeðöl“ en þjóðkirkjan telur sér fært að gera.
eitt líf. Eit sú Jiófstilling er áreiðanlega lioll og samljoð-
in öllum okkur dauðlegum mönnum.
Að þvi, er guðina snertir, þá má og vafalaust rök-
styðja afstöðu Þorsteins Erlingssonar, sem neitaði af-
dráttarlaust að viðurkenna guðina, fyrr en þá ef hann
neyddist til að gera það dauður:
Ég verð ltannske í herrans lijörð
lirakinn meinasauður,
en enginn fær mig ofan í jörð
áður en ég er dauður.
Lárus H. Blöndal.
Hvert stefnir?
Þótt Island standi ekki framarlega á verklega sviðinu
og þróun atvinnuveganna sé að mestu á einyrkjustigi
nema í togaraútgerðinni, þá er þó svo komið fyrir Is-
landi sem öðrum auðvaldsríkjum, að það hefir ekki
verkefni lianda öllum þegnum sínum.
Raunar er þróun framleiðsluháttanna engin lausn á
þessu máli á meðan Island er fjárhagslega háð erlendu
euðvaldi. Og meðan framleitt er til að skapa gróða fárra
manna en ekki almenna velmegun, lilýtur einstaklingur-
inn að vera öryggislaus um atvinnu sína og tilveru. Það
er sama, hvert leitað er — alslaðar er yfirfullt. Og það
engu síður i þeim greinum, sem embættispróf frá há-
skólánum veitir aðgang að. Einstaklingsfrelsið takmark-
ast af þeim fáu möguleikum, sem úrelt þjóðskipulag
setur og þeim fjárhagsaðstæðum, sem liver maður er
liorinn til.
Hinn 5. sept. s. 1. var birt í hlöðunum aðvörun frá for-
setum laga- og læknadeildar til nýútskrifaðra stúdenta,
þar sem þeim er hent á, að ekki sé ráðlegt að hefja
nám í þessum deildum, vegna þess, að þegar sé orðið
yfirfullt í þeim greinum, er þær veiti aðgang að. Þetta
lcann í fljótu hragði að virðast fram komið af umhyggju
fyrir hinum nýju stúdentum. En við nánari athugun
kemur liið gagnstæða í ljós. Undanfarin ár liafa atvinnu-
möguleikar menntamanna stöðugt farið minnkandi,
sumpart vegna hinnar öru fjölgunar þeirra og sumpart
vegna harðnandi kreppu. Ef þetta ástand helzt, hlýtur
ólijákvæmilega að skapast liér menntaður öreigalýður,
sem er líklegur til að taka, fyr eða síðar, afstöðu með
verklýðsstéttinni. Þetta hefir l)orgarastéttin skilið. Glöggt
dæmi þess er lokun menntaskólans og svo í beinu
áframhaldi af lienni þessi aðvörun prófessoranna.
I aðvöruninni er hinum ungu stúdentum ekki hcnt á
aðrar leiðir. Og þess var lieldur ekki að vænta, að pró-
fessorarnir gætu gert það, þegar sjálft ríkisvaldið gerir
ekkert lil að sjá þegnum sínum fyrir atvinnu. Þegar
þess er gætt, að stúdentar liafa enga atvinnuvon við
algeng störf, öðrum mönnum fremur, verður ekki séð,
að það gæti gerl þeim neina hölvun að stunda háskóla-