Nýja stúdentablaðið - 23.02.1935, Síða 2

NÝJA STÚDENTABLAÐIÐ
2 M
Bannid
er afnumið. Alkóhólið flæðir yfir landið í nýjum straum-
um þjóðinni til blessunar. Það er liingað komið fyrir
markvísa l>aráttu manna, sem nefnast andbanningar.
Meiri hluti þessara manna hefir undanfarin ár alið í
meðvitund sinni þessa kröfu: Yið viljum drekka.
Enginn skyldi þó ætla, að þeir hafi hrópað kröfu
sína úti á strætum og gatnamótnm. Menn kunna að
leyna hvötum sínum og réttlæta hreytni sína og and-
banningar hafa unnið vitandi vits. Þeir hafa gengið til
leiks í gerfi hins göfuga manns, er ann andlegri og lík-
amlegri heill hræðra sinna. Þeir liafa sagt: Sjá, bannið
hefir siðspillingu í för með sér. Það kennir mönnum
að brjóta lög, því að menn kjósa hclzt að gera það, sem
þeim er bannað. Bannið heftir frelsi einstaklingsins.
Það skal því afnumið.
Þessir »frelsispostular« virðast þó ekki taka nærri sér
að hanna mönnum eitt og annað. Þeir burðast með ó-
sköpin öll af lögum, sem telja upp hvað sé leyfilegt og
hvað ekki. Þeir hafa víst komizt að raun um, að óhjá-
kvæmilegt sé að hefta frelsi einstaklingsins um margt.
En einhversstaðar verður þó að nema staðar, segja
þeir. Og þá getur stundum virzt sem ])að verði lielzt
þar, sem lögin gerast óþægilega nærgöngul kröfum og
hagsmunum þeirra sterkustu. Það getur jafnvel komið
fyrir, að almenningsheillin verði útundan — í ógáti.
Enginn mun heldur hafa þorað að halda því beinlín-
is fram, að víndrykkja sé góð, Jjví að slíkt færi ger-
samlega í bága við allt, sem menn vita um Jjau efni.
Þessvegna hafa andbanningar gripið til Jíeirra ráða, að
leiða athyglina frá víninu sjálfu að ýmsum óræðum
hugtökum, sem eru vel til þess fallin að æsa upp til-
finningar manna.
Og |)á var fátt jafnhandhægt eins og stóru bomburn-
íslenzkir stúdentar áttu engan fulltrúa á þinginu, Jjó
enganveginn af Jjví, að Jjeir hefðu ekki átt Jjangað eins
hrýnt erindi og hverjir aðrir. Þeir áttu jjangað Jjví
brýnna erindi, að mönnum er almennt ekki nægilega
Jjóst ennjjá hve fasismahættan er hér aðkallandi. Hinir
yfirlýstu fasistar eru hér reyndar áhrifalausir að kalla
en fasisminn á fleiri og öflugri fylgendur en |)á. Það
verður að gæta þess, að aðalatriðið er ekki hvað menn
|)ykjast vera, heldur hvað eru í reyndinni. Það er ekk-
ert óalgengt fyrirbrigði að íasisminn hafi yfir sér sauð-
argæru J)jóðfrelsis og lýðræðis meðan hann er að ná
yfirtökunum. Islenzk alþýða og menntamenn hafa j)ví
engu minni ástæðu til að vera á varðbergi en samherj-
ar Jjeirra í meginlöndunum, og J)að ér engum vafa
bundið, að því fyr sem samtökin eru treyst, því betur
er málum beggja aðilja komið.
Gísli Asmundsson.
ar, »frelsi« og »siðgæði«, |>ví að allir vilja vera frjálsir,
að maður ekki tali um siðferðið. En umhyggja J)essara
»siðgæzlumanna« fyrir siðgæði er J)ó helzt til gagnsæ,
J)ví að enginn þeirra hreyfir litla fingur til að afnema
allan þann grúa af öðrum lögum, sem brotin eru, ein-
ungis til að koma í veg fyrir lögbrot og uppræta |)ann-
ig alla siðspillingu, sem af J)eim hlýzt. Þvert á móti
þykir yíðast hvar ástæða til að herða á el'tirlitinu og
refsingunum. — Hér eru J)ó ekkiöll kurl komin til grafar.
Andhanningar hafa bent á J)að með réttu, að mikið
hafi verið drukkið í landinu, síðari árin. Yfir hinu
|)egja þeir vandlega, hverjir hafi skapað |)á tízku. En
|>að eru fyrst og fremst foringjar andbanninga fyrr og nú
og í J)eirra hópi ber langmest á embættismönnum og
efnuðum borgurum. Islenzkir embættis- og mennta-
menn hafa, með nokkrum undantekningum j)ó, verið
ölkærir í meira lagi. Margir J)eirra hörðust sem ljón
gegn banninu á sínum tíma. Þeir höfðu heim með sér
stúdentasiðina frá Höfn, en J)ar hafa íslenzkir stúdentar
jafnan verið annálaðir fyrir drykkjuskap. Þessir hrenni-
vínsherserkir gátu ekki unað J)ví bótalaust. að þeirn
væri bönnuð J)essi »saklausa« nautn og J)egar J)eir fengu
eigi vín löglega, brutu þeir lögin og drukku. Alþýðan
átti þess cngan kost að ná í vín á sama hátt, fyrst í
stað, enda drakk hún alls ekki.
Upphaf lögbrotanna og viðhald drykkjuskaparins verð-
ur því varla rakið til annarra en yfirstéttarinnar í land-
inu, þeirrar stéttar, sem átti að vernda lög og heilbrigði
landsmanna og vera alþýðunni til fyrirmyndar.
Og J)að var ekki nóg að menn drykkju. Þessi hópur
hafði einnig skapað sér sína eigin brennivíns-»heim-
speki«, sem fól í sér nokkra heimskulega paradoksa,
J)ar sem heiður manna var jafnvel í veði, ef skorizt var
úr leik og enginn þótti maður með mönnum, sem ekki
reyndi allt milli himins og jarðar, J)ar á meðal ágæti
Bakkusar. Og hún átti líka til lyrirgefningu og umburð-
arlyndi handa þeim, sem urðu viti sínu íjær. Slíkt var
nú einu sinni mannlegt og ekkert mannlegt bar að
fyrirlíta.
Þessari »heimspeki« var svo dyggilega sáð út meðal
alþýðunnar, sem hefir jafnan litið upp til »höfðingjanna«
og kom J)ar á eftir, eins og hún gerir ávallt, hvort sem
um gott eða illt er að ræða. Árangurinn af uppeldis-
starli »lærimeistaranna« varð meira að segja svo glæsi-
legur, að um tíma leit svo út, sem J)jóðin myndi 1‘arast
í syndaflóði alkóhóls og okkur ungu stúdentunum hafa
þeir kennt »heimspekina« svo rækilega, að helzt lítur
út fyrir, að sagan endurtaki sig.
Það þarf engum getum að Jtví að leiða, hversu ger-
ólíkt ástandið væri nú, el menntamennirnir helðu snú-
izt á annan vcg í þessum málum. Þeir höfðu eitthvei:t
hið sterkasta vopn, sem til er: menntunina. Og J)að var
lyrst og fremst þeirra verk að gera þjóðina að siðfágaðri
og menntaðri (kultiveret) Jrjóð.