Nýja stúdentablaðið - 01.10.1943, Blaðsíða 2

2
NÝJA STÚDENTABLAÐIÐ
milli þvalra fingranna og lét hann síðan falla aftur í vasa
minn. ----
Á síðustu hundrað árum hefur hugtakið ,,mannúð“ náð
mikilli útbreiðslu og fest djúpar rætur í siðgæðisvitund vest-
rænna bjóða. Túlkun yfirstéttarinnar á bví hugtaki hefur
jafnvel hlotið viðurkenningu hinna lægstu stétta bjóðfélags-
ins, sem annars verða að vera og eru miklu raunsærri en
milli- og yfirstéttirnar. Mikill fjöldi manna áttar sig alls ekki
á því, að ýmiskonar góðgerðastofnanir, sem þeir álíta mann-
úðlegar eru í raun réttri ómannúðlegar, draga aðeins úr sár-
asta sviðanum, en lækna ekki meinið, og innan stundar er
sársaukinn meiri en fyrr.
Slík mannúð sem þessi er annars mjög algengt og skaðlegt
fyrirbrigði hjá einstaklingum sem og heilum þjóðum. Venju-
lega fer að bóla á slíkri ,,mannúð“ þegar samvizka rís úr
rotinu, þannig er mjög óalgengt, að nokkuð beri á henni hjá
mönnum, sem eru að brjótast til auðs og valda. Þeir þurfa
að halda á allri þeirri hörku og öllu því miskunnarleysi, sem
er vöggugjöf villimannsins og þar kemst ekkert að, nema hag-
ur þeirra sjálfra og fjölskylduliðs þeirra. Það er ekki fyrr
en menn hafa notið auðæfa lengi, helzt um marga ættliði,
að nokkuð fer að bóla á réttlætiskennd eða hugsun um mis-
jafnt hlutskipti manna.
Kemur þá stundum fyrir, að einstaka menn, sem neytt
hafa hinna góðu aðstæðna í þjóðfélaginu til menntunar og
sjálfstæðra íhugana, hafa gengið svo langt, að þeir hafa
gerzt reiðubúnir að fórna öllum forréttindum sínum fyrir
það, sem þeir álíta fegurra, sannara og heilbrigðara líf.
Þessir menn hafa verið ærið sundurleitir í starfsaðferðum og
skoðunum, þó að þeir hafi átt sammerkt í því að vilja rísa
gegn hræsninni og ranglætinu.
Þannig hefur ekki aðeins starf margra ágætra manna verið
unnið fyrir gýg, heldur og jafnvel til ills eins. Að ósi skal
á stemma, segir gamalt máltæki, en þar sem barátta þeirra
hefur ekki beinzt að orsökum meinanna, hefur hún orðið til
þess eins að hiúa að hræsni auðstéttanna.
Gott dæmi slíkra urobótamanna er Robert Oven,
mannvinurinn, sem fórnaði ævistarfi sínu og eignum
fyrir hugsjónir, sem voru ógrundvallaðar og því í eðli sínu
ósiðrænar.
Svo átakanleg hefur ævi flestra þeirra verið. Því það voru
aðeins hinar örfáu undantekningar, menn eins og Karl Marx
og Engels, sem skildu orsakir meinsemdanna og bentu á,
að eina leiðin til úrlausnar væri róttækar ráðstaíanir, þar sem
orsakirnar væru upphafðar. Síðan hafa margir gerzt fylgj-
endur kenninga þeirra og hugsjóna.
Ef við virðum fyrir okkur ævi þeirra manna, sem mest
hafa barizt fyrir þessum hugsjónum, sjáum við, að allt líf
þeirra hefur verið vægðarlaus barátta. Ofsóttir af hástéttun-
um, auðmönnunum og oft og tíðum vantreyst af lágstéttun-
um, hafa þeir verið hraktir og níddir og þolað margs konar
písl.
Það er því ekki beint uppörvandi að eiga sér hugsjón, ef
litið er á málið frá þeirri hliðinni, enda er um allan þorrann
svo, að hann lætur sig hugsjónir engu varða og hugsar um
það eitt að safna þeim verðmætum, sem mölur og ryð fá
grandað.
Menn vilja halda forréttindum sínum umfram allt, og
skiptir þar engu máli, þótt það sé á kostnað almúgans. AI-
múginn er í augum þeirra hinn illi vættur, sem aldrei má
drepa úr dróma, hlutverk hans er að þjóna. Þessir menn
hugsa ekki út í það, að hagsmunir almúgans geta verið hags-
munir heildarinnar og þá um leið hagsmunir þeirra sjálfra.
í refskák þessari milli stéttanna er beitt ótal brögðum og
þar helgar tilgangurinn meðalið. í gervi lambsins hafa ræn-
ingjar blekkt marga saklausa sál, og hefur kristin kirkja ver-
ið fremst í flokki með fyrirheitum sínum til handa þeim, sem
í auðmýkt kyssa vöndinn. í skjóli hennar hefur hræsni yfir-
stéttanna dafnað vel og í kjölfar hennar hafa risið upp alls
konar góðgerðastofnanir, svo sem vetrarhjálp o. s. frv., sem
eiga í raun og veru ekkert skylt við mannúð.
Allt er gert til að viðhalda þeirri bábilju, að allsnægtir
jarðarinnar séu aðeins handa ákveðnu, takmörkuðu broti af
mannkyninu. Vafalaust myndi það takmarkaða brot kaupa
upp loftið, sem við öndum að okkur og selja okkur það síðan,
ef hægt væri að koma því við.
Er oft einkennilegt að sjá, hvílíkur munur er gerður á mönn-
um og dýrum. Allsstaðar úir og grúir af dýraverndunarfélög-
um, en mannverndunarfélög þekkjast ekki. Þannig mætti til
gamans minna á, er brezkar hefðarkonur mótmæltu hvala-
drápinu í Fossvogi veturinn 1935 sem ómannúðlegri meðferð
á saklausum og gáfuðum dýrum. Þeim hefði verið nær að
mótmæla ómannúðlegum aðbúnaði saklausra og gáfaðra
manna í postulínsiðnaðarhéruðunum í heimalandi þeirra.
En slíkt myndi þeim aldrei til hugar koma, því það væri að
fara inn á hagsmunasvæði þeirra. Oll þessi hræsni, sem er
skreytt með nafninu ,,mannúð“ er því í raun og sannleika
ómannúðleg.
Hin sanna mannúð er að lækna meinin, en ekki breiða
yfir þau. Þar er miðað við hagsmuni heildarinnar, en ekki
við hagsmuni einstakra manna.
Mannúð hefur tekið á sig margar og breytilegar myndir
á yfirborðinu, en í kjölinn er hún alltaf söm við sig og verður
alltaf, sem sé að þjóna mannkyninu.
Þannig geta jafnvel hryðjuverk verið mannúðleg a. m. k.
þegar þau eru í því skyni að útrýma mönnum, sem eru
hættulegir velferð heildarinnar. T. d. neitar því enginn ó-
spilltur maður, að morðið á böðli Tékkóslóvakíu, Heider-
ich, var framið í þágu mannúðarinnar.
Það ætti því ekki að vera neinum ofvaxið að skilja, að allar
ráðstafanir, sem halda við meinunum í stað þess að lækna
þau, eiga alls engan rétt á sér. Allar slíkar stofnanir, hverju
nafni sem þær nefnast, starfa gegn hinni eðlilegu þróun.
Og hver sá maður, sem réttir þeim hjálparhönd, þótt ekki
sé nema með einum koparpeningi, er vísvitandi eða óafvit-
andi í þjónustu þeirra afla, sem eru andstæð lífinu.