Nýja stúdentablaðið - 01.10.1946, Blaðsíða 2

9
NÍJA STÚDENTA1ILA~IÐ
Fáein orð um lýðræði
Margvíslégt or það, sem andstæðingar okkar sósíalista
tína fram, þegar þeir eru að sanna það fyrir alþjóð, að
við séum óalandi og óferjandi með öllu og erkióvinir
mannfélagsins. Eitiru er þó oftast aðalkjarninn í tölum
þeirra, sem sé það, að við stefnum að því vitandi vits að
útrýina öllu lýðræði. Eg hef oft furðað mig á því, hvernig
andstæðingum okkar hefur dottið þcssi firra í hug, og
þó öllu meira á því, hvernig þeir hafa getað sannfært
sjálfa sig og aðra um það, að þetta sé óyggjancli staðreynd,
sem engium tjái að mæla í móti. Ég helcl nú sanrt, að rétt
sé að benda þcim ennþá einu sinni á, hversu fráleit þessi
uppáhaldsröksemd þeirra er.
Við sósíalistar höldum því hiklaust frarn, að hinu borg-
aralega lýðræði sé í mörgu mjög ábótavant. Samkvæmt
lagabókstafnum hafa reyndar allir jafnan rétt til gæða
lífsins, en samt sem áður, fer fjarri, því að svo sé í raun og
veru. Þessu viljum við sósíalistar ráða bót á með því, sem
við köllum efnahagslegt lýðræði. Hér er því máður ekki
rúm til að skýra nánar hvernig við hugsum okkur að hið
efnahagslega lýðræði yrði frakmvæmt. En það geta menn
m. a. kynnt sér í stefnuskrá sósíalistaflokksins.
Þegar hinu efnahagslega lýðræði hefur verið komið á,
er útilokað, að nokkur geti drottnað yfir íneðbræðrum
sínum, beint eða óbeint, með tilstyrk auðsins. Eg játa
að vísu, að þetta skerðir frelsi manna til að svipta sam-
bórgara sína mannréttindum þeirra, en ég lít nákvæm-
lega eins á þessa frelsisskerðingu og þá sem bannar mönn-
um að brjótast inn í hús nágrannans á næturþeli og ræna
þar og rupia. Sem sé frelsisskerðingu, sem er nauðsynleg
vegna þess, að maðurinn er hvorki alfullkominn né al-
góður, frelsisskerðinigu, sem bitnar á fáum en er flestum
til góðs. Og er ekki einmitt það að hindra, að fáir menn
geti drottnað yfir fjöldanum aðálinntak hugtaksins lýð-
ræði? Mér er öldungis ómögulegt að skilja, að það muni
leiða til einræðis, ef efnahag»])ýðræði yrði komið á, auð-
vitað án þess að afnema þau almannarétti, sem venju-
legt l)orgaralýðræð tryggir. Það sæmir að minnsta kosti
ekki háskólaborgurum að halda því fram, að lýðræði að
viðljættu ennþá meira lýðræði verði einræði. Nei, kæru
stúdentar, hversu lýðræðissinnaðir scm þið kunnið að vera.
Ykkur er alveg óhætt að kjósa róttæka stúdenta, sem
fulltrúa ykkar, þeir munu áreiðanlega ekki 'fara að berj-
ast fyrir einræði, og hollt væri ykkur að minnast þess, ef
þið eruð afar skelfd við breytingar á ljýðræðinu, að það er
svo erfitt að standa í stað, og mönnunum miðar annað
hvort aftur á bak ellegar nokkuð á leið. Og ekki er gott
að segja, hvcr verða örlög hins ágæta borgarlega lýðræð-
is þeirra manna, sem sannfærðir eru um, að nú sé lýð-
ræðið orðið svo fullkomið að engar breytingar megi á
því gera, jafnvel þó að nú skiptist sífellt á styrjaldir og
Hví ekki Vaka?
Stúdentaráðskosningar fara í hönd, og er mikill við-
búnaður við hafður. Vaklalaust í þjóðfélagsmálum er þetta
»öldungaráð«, en þó veltur á nokkru, hver kosningaúr-
slitin verða, og á meiru nú en venjulega áður. Á ég þar
við, hvernig meiri hluti iiins væntanlega stúdentaráðs
muni snúast við Bandaríkjasamninignum alræmda og
hver hlutur Vökuforustunnar heur verið í því máli til
þessa, þótt þar séu til heiðarlegar undantekningar, m. a.
fráfarandi formaður ráðsins.
En hvað skyldi valda þessum heigulshætti Vöku, að
hún þorir ekki að sýna hreinan lit og tvístígur? — Ástæð-
an er vafálaust sú sama og veldur því kynlega fyrir-
bæri, að meiri hluti skrásettra háskólaborgara hefur tal-
ið sig fylgja Sjálfstæðisflokknum að málum, meðan fylgi
hans hjá þjóðarheildinni er þó ekki nema tveir fimmtu
hlutar og sívaxandi hluti starfandi menntamanna liall-
ast æ meir að róttækari stefnum. Ekki kemiur þessi fjöldi
Vökustúdenta af því, að afkvæmi Sjálfstæðismanna séu
yfirleitt svo miklu gáfaðri og betur til niáms fallin en
Ibörn manna úr öðrum flokkum. Hér kem|ur fyrst til
greina aðstöðumunur þegnanma — eftir efnahag — til
framhaldsnámsL Engar skýrsl.ur halja 'verið gerðar uni
það, hversu mikill hluti háskólaborgara, er stunda ekki
nám að ráði eftir stúdentspróf, er börn þess fólks, sem
vegna stöðu sinnar í þjóðfélaginu fylgir íhaldinu að mál-
um í eiginhagsmunaskyni. Get ég því ekki farið lengra
út í þá sálma að sinni, þó að gruniur minn sé sá, að þá
fækki eignastéttastúdentunum, þegar kemur 1 hóp þcirra,
ecr stunda háskólanám af lcappi.
f fyrravetur birtist í Þjóðviljanum grein um það, livern-
ig stúdentar skiptast eftir stéttum. Þar voru miklu efni
og merkilegu gerð líil skil, en rétt, og væri það vel vcrt
rækilegri rannsóknar. Staðreyndirnar, sem settar voru
fram í þeirri grein, hafa enn ekki verið hraktar, enda
er það ekki unnt.
Róttækir stúdentar hafa yfirleitt ekki gengið fyrirferða-
mikinn Jiægslagang í máefnum háskólans encla hefur efna-
hag þcirra oft verið þannig háttað, að þeir hafa orðið að
vinna — og oft vinna mikið — jafnhliða náminu til að
geta haldið hér lífinu undir harðstjórn og einræði eigna-
misréttisins, þar sem fátæklingurinn hefur í framkvæmd
verið sviptur rétti til að njóta menningargæðanna eins
kreppur, og svo þar á milli þessir clásamlegu »normölu«
tímar í fáein ár, þegar bezt gegnir.
Ég skora því á ykkur að kynna ykkur stefnu okkar
sósíalista, án þess að vera fyrirfram sannfærð um það, að
liun se emhver alleil einræðisstefna, og lcjósa ykkur svo
íulltrúa í samræmi við þa niðurstöðu, sem þið komizt að.
Adda Bára Sigfúsdóttir.