Dvöl - 01.05.1937, Blaðsíða 31

D V Ö L
165
vörðu laugardaginn fyrir gangdag-
inn (25. apríl).
Finnur Jónsson prófessor þótt-
ist geta ráðið af rúnunum, þegar
steinninn kom til Kaupmanna-
hafnar, að þær hafi verið höggn-
ar á 13. öld. En hvað sem um það
er, þá er engum blöðum um það
að fletta, að þarna hafa þrír
Grænlendingar verið einhverntíma
í aprílmánuði. Það er þó ekki víst,
að þeir hafi haft þar vetursetu, því
að oftast er auður sjór þaðan og
suður með landi.
Sóknarpresturinn í Upernivík,
síra Rossen, hafði mikinn áhuga
fyrir öllu viðvíkjandi byggð Islend-
inga í Grænlandi, og nú kom hon-
um til hugar, að lifa mundu norð-
ur þar einhverjar munnmælasögur
um þá. Á eynni Inugsuk þóttist
hann líka finna rústir, sem benti
til þess að þar hefðu Grænlend-
ingar verið. Og þá skoðun hans
styrkti eftirfarandi saga, sem
Skrælingi sagði honum:
„Fyrir æfalöngu áttu Grænlend-
ingar heima á Inugsuk og þar er
enn varða, sem þeir hlóðu og rúst-
ir af stóru húsi. Hjá Qagsserssuaq
(sem er um 20 km. fyrir norðaust-
an Inugsuk) áttu þá Skrælingjar
heima. Einu sinni flaug töframað-
ur þeirra í gegn um loftið og sá,
að Grænlendingar voru allir inni í
húsinu. Svo flaug hann aftur heim
til sinna manna og sagði: ,,í kvöld
skulum við allir fara til Inugsuk,
drepa Grænlendingana og taka
allt, sem þeir eiga.“ Þeir lögðu
þegar á stað á sleðum sínum og
komu til Inugsuk, þegar íbúarnir
þar voru að ganga til hvílu. Þeir
höfðu háttað, því að þeir voru van-
ir að sofa naktir; sumir voru alls-
naktir, en sumir voru enn í hund-
skinnsbuxum sínum og með skó á
fótum. Þá ruddust Skrælingjar inn
í húsið og drápu þá með örvum,
alla nema þrjá, sem komust und-
an á flótta. Einn þeirra, sem var
allsnakinn, flýði til byggðar, sem
var skammt þaðan, sem nú er
Augpilagtoq. Á leiðinni kól hann
á fótum og baki. Og þegar hann
ætlaði að skríða inn í Skrælingja-
kofa þarna, brotnaði skinnið af
bakinu. á honum, vegna þess að
það var freðið. Töframaðurinn
þarna vildi gjarnan hjálpa honum,
en gat það ekki vegna þess að
hann var Grænlendingur og lækn-
isráð töframannsins gátu ekki
bjargað öðrum en Skrælingjum.
Þess vegna dó Grænlendingurinn.
Hinir tveir, sem komust undan
í Inugsuk, voru hjón og þau flýðu
upp á bratt fjall, sem er nokkr-
um mílum fyrir sunnan Upernivík
og urðu þar að steinum. Þess
vegna heitir þetta f jall enn í dag
Qavdlunarssuit, sem þýðir hvítra
manna fjall. Nú eru steingjörfing-
arnir hrundir riiður, en fyrir
mannsaldri stóðu þeir þar enn, og
þeir, sem fóru þar fram hjá, voru
vanir að fórna þeim einhverju, til
þess að þeir skyldu gera gott
veður.
Þegar Grænlendingar höfðu ver-