Dvöl - 01.10.1941, Blaðsíða 60
298
DVÖL
að veröa meiri en annað fólk? Þú
yrðir of stoltur til þess að þekkja
föður þinn og móður, áður en langt
um liði. Þú létir föður þinn vinna
baki brotnu meðan þú lékir fyrir-
mann við fyrirlestra og þess háttar.
Ég skal segja þér, Stefán, ég bara
skammast mín fyrir þig.“
Hún sópaði bæklingunum í eld-
inn.
Skuggi námunnar varð dekkri og
lengri, eftir því sem sá tími færðist
nær, að Stefán yrði búinn í skól-
anum. Járnbrautin, sem lá að húsa-
baki, þar sem Stefán átti heima,
var ávallt þakin vögnum, og hver
vagn var fullur af kolum. Vagn-
arnir voru stöðugt á ferð, ýmist
upp eða niður hæðina.
Svo varð umferðin smátt og
smátt minni. Fyrst í stað gætti þess
lítt. Ennþá komu tómir vagnar og
voru dregnir upp brautina að nám-
unni. Á sínum tíma voru þeir aft-
ur dregnir niður fullir af kolum.
En smátt og smátt fór að bera
meira á tómu vögnunum, og vagna-
lestirnar urðu jafnframt strjálli.
Stefán fór að taka eftir dálitlum
hópum námumanna á götunum.
Svo urðu þessir hópar stærri, og
brátt virtust göturnar fullar af
þeim.
Skuggi kvíðans lagðist yfir íbú-
ana í Tanjock. Þeir óttuðust ekki
námuna, heldur stöðvun hennar.
Stefán sá þenna skugga heima hjá
sér, sá föður sinn verða mðurlútan
og móður sína áhyggjufulla, er þún
Var að kaup'a í matinn og Varð að
komast af með eina krónu í stað
tveggja áður. Þau minntust ekki
framar á þann dag, þegar Stefán
færi til námunnar. Þau virtust hafa
gleymt Stefáni. Þau töluðu aðeins
um það, hvenær mennirnir myndu
aftur fá að vinna lengur í námunni.
Stefán sá hverju fram fór. Iðju-
lausu mönnunum fjölgaði á götu-
hornunum, konurnar urðu magrari
og teknari í andliti, og maturinn
varð verri og minni heima. Hann sá
örvæntingu föður síns, þegar vinna
hans í námunni varð stöðugt minni
og minni, Hann var viku heima
iðjulaus, svo kom þriggja daga
vinna, þá aftur iðjuleysi heima.
Hann sá föður sinn á sífelldu eigri
heima við, einkum í eldhúsinu, og
heyrði móður sína kvarta ergilega
undan því, að hann væri fyrir sér.
Einn daginn var komin á undar-
leg þögn heima. Faðir Stefáns var
hættur að kvarta og móðir hans
hætt að ávíta hann. Þau voru bug-
uð. Námunni hafði verið lokað.
Stefán leit af einu á annað.
Hann sá sterklega vöðvana á hand-
leggjum föður síns og hugsaði til
þess, ef þeir yrðu aldrei notaðir í
námunni framar. Honum datt í
hug önnur náma, sem var um fjór-
ar mílur utan við borgina.
„Gæti ekki skeð, að þeir tækju
þig í Dalsnámunni? spurði hann
ákafur.
Faðir hans hristi höfuðið.
„Ég hefi reynt það. Þeir bæta
engum við nema unglingum“.