Melkorka - 01.04.1950, Blaðsíða 28

Islenzkur þjóðbúningur
Eftir Kristinu Vigfúsdóttur frá Gullberastöðum
A. S. skriíar grein í „Melkorku“, desem-
berheftið 1949, er hún nefnir „Gamla skaut-
ið“. Það er margt gott í þessari grein og rétt.
En af því ég er ekki á sama máli um allt í
greininni, langar mig að gera dálitlar at-
hugasemdir.
Það er alveg rétt, að skólarnir ættu að liafa
góða aðstöðu til að fræða nemendur sína og
vekja hjá þeim áhuga f'yrir öllu þjóðlegu.
Það er vonandi að þeir geri jrað. Ungling-
arnir hafa ekki allir hugleitt það, liversu
dýrmæt eign jrað er fyrir þjóðina að eiga
landið sitt, tunguna og bókmenntirnar.
Það er líka skemmtilegt að ennþá skuli
vera til þjóðbúningur íslenzkra kvenna, og
það sérstaklega fallegur þjóðbúningur.
Þjóðin má ekki týna neinu af Jæssum verð-
mætum, því þá týnir hún sjálfri sér. Það er
ekki nóg, að einstöku skóli láti nemendur
sína klæðast peysufötum einn dag á ári (en
annars sé ég ekkert skrípalegt við þessar
myndir af kvennaskólastúlkunum), heldur
ættu bæði húsmæðra- og kvennaskólarnir
sérstaklega að hvetja nemendur sína til að
fá sér t. d. peysuföt og kenna peysufatasaum,
t. d. eins og Kvennaskólinn í Reykjavík
gerði. Úr því yrðu engin vandræði á að fá
saumuð peysuföt.
Eins og A. S. tekur fram liefur tízkan
alltaf einliver áhrif á Jrjóðbúningana. Þann-
ig hefur tízkan breytt gamla skautbúningn-
um í nýja skautbúninginn og peysuföt og
upphlut. Peysutreyjan er mjög svipuð
gömlu skauttreyjunni og pilsið samfellunni.
Uppliluturinn er óbreyttur og skuplan er
breytt í skotthúfu. Efnið, sem notað er núna
í peysufötin er léttara og fallegra en áður.
íslenzkt vaðmál og prjónapeysur hafa verið
26
hentug í gamla daga, því þá var þjóöbún-
ingurinn notaður bæði sem spari- og lrvers-
dagsbúningur. Þá varð fólk að búa í óupp-
hituðum húsum og kom jrað sér Jrá vel að
hafa eitthvað lilýtt að klæðast í.
Nú eru peysufötin saumuð úr klæði eða
silkisatíni. Þau eru höfð rýmri en áður, og
eru því bæði léttari og þægilegri. Þetta er
mikill kostur. Flauelishúfan er í stíl við
peysuna, þar sem flauel er bæði á börmum
og ermurn peysunnar. Nú er húfan höfð
nuklu dýpri en áður og er því hægt að nota
hana bæði við stutt og sítt hár. Annars verð-
ur hver kona að ráða því sjálf, hvort hún
hefur hárið stutt eða sítt, laust, fléttur eða
ófléttað. Búningurinn er í sínu gildi fyrir
]>ví. Skotthúfan fer alveg ljómandi vel á
ungu stúlkunum með ófléttaða hárið, og nú
eru þær vanar síðu kjólunum, svo að núna
væri einmitt tilvalið fyrir þær að fá sér
peysuföt.
Það er að heyra á grein A. S., að hún vil ji
láta taka upp gamla skautbúninginn. Það
held ég að sé fjarstæða. — Það mætti jrá eins
taka upp kirtil og möttul, jrví það eru víst
fornari búningar. Ég held að við ættum
heldur að halda okkur við peysufötin og
J)á nýja skautið (en það verða nú alltaf færri,
sem fá sér það). Hún talar um að það verði
sjónarsviptir að sjá ekki konu á peysuföt-
um eftir 10—20 ár, og svo segir liún síðar í
greininni, að satín-peysuföl megi hverfa.
Þetta finnst mér hvað á móti öðru. Því rná
ekki eins nota satín í peysuföt eins og sam-
kvæmiskjóla? Vitanlega verða peysufötin
saumuð lielzt. úr Jrví efni, sem fallegt er,
alveg eins og samkvæmiskjólarnir, og Jrví
sem flutt er til landsins á hverjum tíma.
MELKORKA