Melkorka - 01.10.1951, Blaðsíða 17

óhóf, sem var ein a£ meginorsökum frönsku byltingar-
innar 1789.
Um 1745 hefst sú hreyfing, sem smám saman ýtir ro-
kokostílnum í skuggann. Margir andans rnenn réðust á
rokokostílinn, og þegar rómversku fornleifarnar í l’om-
pej fundust, var rómverska tímabilið endurvakið og
eignaðist marga aðdáendur á Frakklandi.
Um sama leyti fara valdastéttirnar að gera sér tipp
vináttu við almúgann, vcgna þess að konungsvaldið
stóð völtum fótum. Þetta setti sinn sterka svip á innan-
ltússskreytingu og húsgögn. Þá kont fram sá stíll, sem
nefndist Louis-Seize, eftir Lúðvík 16. í rauninni var
ekki rétt að kalla þennan stíl svo, vegna þess að Lúðvík
16. tók fyrst við völdum 1774, en Louis-Seize stíllinn fór
þegar að gera vart við sig um 1750. Louis-Seize stíllinn
cr mjög keimlíkur rokokostflnum, en í þeim fyrrnefnda
var aðallega notast við beinar línur og ávallt form. Það
var vísvitandi tilraun til að Itlekkja almúgann. En það
tókst ekki, eins og við vitum. Og mcð frönsku bylting-
unni 1789 var rokoko og Louis-Seize stíllinn líka búinn
að vera.
í hinu nýstofnaða franska lýðveldi fóru valdamenn-
irnir að kynna sér fornrómverska jrjóðskipulagið, og
þeir hrifust mjög af því. Með aukinni þekkingu á þessu
sviði fóru þeir líka að sníða allan listiðnað eftir róm-
verskum munum. Þetta tímabil náði hámarki sínti á
stiórnartíma Napóleons Bonaparte (1804—1815). Hann
tók rómversku heimveldisstefnuna til fyrirmyndar óg
fannst hann vera arftaki rómversku keisaranna. Sá stíll,
sem myndaðist á þessum tíma hefur verið nefndur
Empire. Empire stíllinn var þunglamalegur og íburðar-
mikill. Eins og alltaf er tim eftirlíkingar — og í þessu
tilfelli eftirlíkingar af eftirlíkingum — gleymdist kjarni
málsins og hinn raunverulegi tilgangur, sem verður að
hafa fyrst í huga. Notagildi liúsgagnanna var metið
minna en hið „representativa" hlutverk. Aðalatriðið var
að skapa íburðarmikinn ramma utan um Napóleon og
fylgifiska hans.
Egypzkra áhrifa gætir líka í Empirestílnum, vegna
þess að í herleiðangri Napóleons til Egyptalands beind-
ist athygli fylgdarliðs hans að egypzkum fornminjum.
Þær voru notaðar sem fyrirmynd í skreytingu og róm-
versk mótív sem ívaf. Mahogny var sá viður, sem aðal-
lega var notaður í Empire-húsgögnin. Skreytingin var
gyllt bronce eða innlagður spónn.
Meðal þeirra manna, sem réðu þróuninni frá Louis-
10. mynd.
MELKORKA
43