Melkorka - 01.12.1951, Blaðsíða 3

MELKORKA
TÍMARIT KVENNA
Ritstjórn:
Xtinna Ólafsdóttir, Skeggjagutu 1, Reykjavik, síini 3156 ■ Svafa Þórleifsdóttir, Rúnargötu 19, Reykjavik
Þóra Vigfiisdóttir, Þingholtsstrœti 27, Reykjavili, simi 5199
Útgcfandi: Múl og Menning
HUGREKKI
Eftir Aðalbjörgu SigurOardóttur
Hugrekki er gamalt hugtak og gömul
dyggð. Svo gömul dyggð, að reynt var i'yrir
nokkrum árum að telja okkur hér á íslandi
trú um, að luin væri úrelt orðin og óþörf.
Síðasta styrjöld og árin eftir þá styrjöld hafa
þó fært okkur heim sanninn um, að líklega
hefur mannkyninu aldrei verið meiri þörf
liugrekkis, en að horfast í augu við lílið hér
á jörð, eins og það er í dag.
Ekki ætla ég að fara að flytja hugrekkinu
neina lofgerð, enda óþarfi, ]jað liefur jafnan
notið viðurkenningar og verið vegsamað af
mannkyninu. Á ribbalda- og róstutímum
hafa menn jafnvel viðurkennt og virt and-
stæðinga, ef þeir sýndu óvenjulegt hugrekki
og óttuðust hvorki sár né bana. Þó er slíkt
hugrekki frumstæð eðlishvöt, sem kemur
jafnvel fram lijá æðri dýrategundum, ef á
þær eða afkvæmi þeirra er ráðizt.
Andlega hugrekkið, sem svo mætti nefna,
er að vísu ekki alltaf jafnvel séð. Menn
njóta svo sem ekki mikillar viðurkenningar
fyrir það, þó að þeir séu trúir hugsjónum
sínum, samvizku og sannfæringu, að
minnsta kosti ekki fyrr en þeir eru dauðir,
eða hugsjón þeirra hefur sigrað í samfélag-
inu. Verkamaðurinn, sem heldur sveltur en
að beygja sig fyrir atvinnukúgaranum, vís-
indamaðurinn eða listamaðurinn, sem ekki
lætur kaupa sig gulli, frumherjar frjálsrar
hugsunar, sem láta ekki ráðandi yfirvöld
skipa sér að þegja, þetta eru svo sem venju-
lega ekki taldar neinar hetjur. Þó eru þeir
sjálfsagt ekki svo fáir nú orðið, sem taka
þessar hetjudáðir andans jalnvel Iram ylir
hið líkamlega hngrekki, og mun ég heldur
ekki ræða þessa tegund meira hér.
Ástæðan til þess að ég skrifa þessa grein
er sú, að upp á síðkastið hefur að mér sótt
oftar og oftar sýn um þriðju tegund hug-
rekkis, svo ægilegt í afleiðingum sínum, svo
lamandi allan andans kraft, að betra myndi
að þola allar aðrar þjáningar en gefa sig því
á vald. Þvx að hér er, þegar komið er út vfir
vissan punkt, ekki um val að ræða, heldur
neyðir líl'ið þessu hugrekki upp á þær
manneskjur, sem brotið liafa lög þess í stói'-
um stíl, ella lilýtur sálarlíf þeirra að myrkv-
ast í sinnuleysi eða brjálsemi.
Hvað er það fyrst og fremst, sem gerir
muninn á manni og dýri? Svar biblíunnar
stendur óhaggað þann dag í dag, er hún
MliLKORKA
49