Melkorka - 01.05.1958, Blaðsíða 19

niðurstigningin til licljar, greftrunin og niðurtakan a£
krossinum. Þrátt fyrir £ornlegt útlit mun dúkurinn
saumaður um 1700.
Neðii myndin á fyrri blaðsíðu er af hinu fagra altar-
iskla-ði úr dómkirkjunni á Hólum; það er sennilega
ekki yngra en frá 15. öld. Saumurinn er refilsaumur,
aðferð sem á sór langa sögu. Hinir lieilögu biskupar,
Guðmundur góði, Jón og Þorlákur standa í fullum
skrúða, en tveir englar veifa reykelsiskerum um þá.
Til hægri er mynd af ábreiðu sem er saumuð með
ullarbandi í gisofna einskeftu. Saumurinn cr að mestu
leyti fléttusaumur, cn augnasaumur er notaður í Iiekk-
inn meðfram jöðrunum og í „blómin" milli hring-
anna. í hringunum eru myndir úr afi Krists: fæðing
frelsarans, skírn hans, krossfestingin og greftrunin, en
skýringarletur við allar myndirnar. Neðst eru tveir
hálfhriugir; til vinstri hið gamalkunna mótíf „lífsins
tré“, einhvers konar trjáplanta i miðjunni en andhverf
dýr, hér fuglar báðum megin við tréð. T hálfhringnum
lil hagri er mjög samanþjöppuð mynd af örkinni hans
Nóa, en áletrunin í kringum örkina tekur af öll tví-
mæli. ,
Safnið keypti ábreiðuna af Sigurði Vigfússyni forn-
fræðingi 1876; hún var talin frá Hólum í Hjaltadal og
Ofin ábreiða.
Ábreiða saumuö með ullarbandi.
saumuð af Halldóru dóttur Guðbrands biskups Þor-
lákssonar, en hún dó 1658. Engar sannanir ertt fyrir
þessti, en tímans vegna gæti það vel staðizt. I bekknttm
ntá lesa: hier ntun hiinna styrer hvyltt med blessan
skyla eingill guds ad gangi gl, — en þessi áletrun sýnir
að um ábrciðu er að ræða.
Myndin til vinstri sýuir ábreiðu frá síðari hluta 18.
aldar eða byrjun hinnar 19. Abreiðan er sögð „austan
a£ lattdi". Hún er krossofin, úr marglitu ullarbandi, en
grunnurinn dökkblár. Þjóðminjasafnið á sex krossofnar
ábrciður, en tvær þeirra, sem eru mjög svipaðar þessari
ábreiðu, cru örugglega ofnar af Guðrúnu Jónsdóttur,
konu Rustikusar Björnssonar, bónda á Fossvöllttm í
Jökulsárhlíð, ertt því allar líkttr til að hún hafi einnig
ofið þessa ábreiðu.
Af þessum örfátt sýnishornum ntá sjá að kostur hefur
verið á tnargskonar saumum og mörgum mótífum á
fyrri öldum. Síðari árin hafa ýmsar íslcnzkar koitttr
fengið áhuga á hinum gömlu dúkum og endurskapað
ýmislegt nteð smekkvísi á skemmtilegan liátt. Það væri
ekki úr vegi þó að fleiri sæktu þangað innblástur. Það
mætti t. d. útrýma hittuin erlcndu sntckkleysum sent
hafa smokrað' sér inn á rammfslenzk veggteppi, og
endurnýja munstur og sauma með því að leita til hinna
fornu hannyrða. Gret/ie Benediktsson.
Mklkorka