Melkorka - 01.03.1961, Side 11

um er títt, ljóð full með ást og trega. Fyrstu
kvæðakver liennar nefndust: „Dapurt vín‘‘,
„Beisk gleði“, „Skammlíf orð“, — heitin
sjálf tala sínu máli. Hún sneri aftur heim
til Rússlands rétt áður en heimsstyrjöldin
hæfist. Við þrumugný styrjaldar og bylting-
ar skrifaði hún sem fyrr ljóð um vín dapur-
leikans og beisklegar ánægjustundir. En sá
heimur sem hún hafði alizt upp við var að
lirynja, og þar með hinn litli, notalegi
heimur skáldkonunnar, heimur fjögurra
veggja og mjúkra bekkja þar sem svo gott
er að skrifa ljúfleg og fáguð kvæði. Margir
kunningjar og vinir úr skáldahópi hlupu í
ofboði til útlanda: „heimsveldið er hrunið,
barbararnir sækja fram!“ — En hún varð
eftir, einmania kona ásamt dóttur sinni,
Kísku litlu.
Og þá vaknar sú spurning: hvernig skal
lifa og fyrir hvað skal lifað? Eiginlega kunni
hún ekkert, gat ekkert (það var ekki fyrr en
síðar að hún lærði að flétta snæraskó, sem
allir gengu þá á, og hægt var að fá mjölpund
eða ögn af smjöri fyrir). Og innan um rúst-
ir, öngþveiti, hina nýju menn byltingar-
innar og gamalt mannrusl heldur Vera In-
ber áfram þjáningarfullri, en ákveðinni leit
sinni að „stað undir sólunni", — en svo
nefnist frásögn hennar af þessum árum æf-
innar. Baráttu hennar við pappxra í stofnun
nokkurri lauk með ósigri. Hún reyndi að
sauma húfur á ungbörn og selja kjötsnúða
út um glugga, en þessi bisness gekk með af-
brigðum illa. Og það var svo sárt að vera
ókunnug og einskis virði í þessu unga bar-
áttulandi, fullu af ólíkindum og ólgandi af
lífi. Eftir eldsvoða sem skildi ekki eftir einn
púða flytur Vera Inber til Moskvu með
dóttur sinni. Eftir nýja leit og ný skakka-
föll, þar á meðal leikstarfsemi í næturklúbb
— skrifar hún loksins vel heppnaða smásögu
sem birt var í tímariti Jrar í borg. Vera
Inber gerðist sovézkur rithöfundur. Eftir
þjáningar og erfiðleika tókst henni að vaxa
inn í líf lands síns og hefja sína gönguför
með milljónunum. í margrödduðum kór
sovézkra bókmennta heyrðist einnig hennar
rödd.
Margir af skáldum okkar tala hærra,
mynduglegar, eiga skærari liti en hún. Rödd
hennar er hógvær, en mjög sönn: við heyr-
um ekki falskan tón, ósannan tilfinninga-
hita eða slagorð. Hún skrifar um sjálfa sig:
Hin sterku orð eru mér ekki eiginleg.
Stormsveipur hreyfinga. Elclstólpi hára.
Ég veit það hljómar miklu betur
sem ég segi í hálfum hljóðum.*
En það sem Vera Inber segir „í hálfum
hljóðum“ yfirgnæfir oft hvell hróp annarra.
Um dauða Leníns hafa verið samin mörg
góð kvæði. En fá þeirra eru jafnsterk og um
leið hógvær og ljóð Veru „Fimrn nætur og
daga“, sem við sjáum jafnan við hlið hins
rnikla óðs Majakovskís í lestrarbókum skól-
anna:
Og áður en gröfin fæli hann um alclir fyrir lifendum
var hann lagður í Súlnasalinn í fimrn nætur og daga
Og undir fánum streymdi mannhafið áfram til að
horfa eitt andartak á fölan vanga hans og rauðu
orðuna á brjósti hans.
Streymdi áfram. En frostið á jörðunni var svo
grimrnt að það var sem hann hefði tekið með sér
ögn af hita okkar.
Og í fimm nætur var ekki sofið í Moskvu því að
hann hafði fallið i svefn. Og tunglið stóð
heiðursvörð, hátíðlegt og dapurt.
Vera Inber skrifaði mjög mikið á árun-
um 1920—1940: ljóð, lýrisk og pólitísk, töfr-
andi sögur um böin, langt heimspekilegt
kvæði, ljóðræna ferðasögu. Þessi áhuga-
mikla og fróðleiksfúsa kona kemur víða við:
hún bregður sér á hundasýningu fyrir utan
Moskvu, tekur þátt í áróðursflugferð um
Volguhéruðin, horfir á Moskvuborg taka á
sig náðir. Og öllu þessu lýsir hún á mjög
lifandi og fjörlegan hátt í greinum og sög-
um. Hún fer einnig til útlanda, til Fiakk-
* í ljóðaþýðingunum er bragarháttum frumtcxtans
ekki fylgt. I>ýð.
melkorka
11