Melkorka - 01.03.1961, Blaðsíða 12

lands og Þýzkalands, sem fullmektug sovézk
blaðakona. Um þessar ferðir skrifaði hún
bókina „Ameríka í París“.
Svo kom stríðið. Einn fagran, heitan,
hræðilegan júnídag; jafnvel við börnin
skildum ógnir þessa dags og gleymum hon-
um ekki síðan.
í ágúst fer Vera Inber til Leníngrad til
manns síns, sem hafði verið skipaður rektor
læknaskóla. Hún kom til borgarinnar 24.
ágúst og var þar í nákvæmlega þrjú ár.
Þessi ár var Leningrad einhver hræðileg-
asti, en um leið einhver mesti heiðursstaður
undir sólunni. Umkringd og birgðalaus
varð þessi borg að vinna, læra, berjast við
íkveikjusprengjur, grafa fólk úr rústum, —
og allt þetta þurfti að gera þrátt fyrir dag-
legt sprengjuregn, 200 gramma daglegan
brauðskammt og hræðilegar vetrarhörkur.
Og hér skrifar Vera Inber sín beztu verk:
kvæðið „Lengdarbaugurinn um Púlkovo“
og dagbókina „Næstum því þrjú ár“. Þetta
eru karlmannleg verk skáldkonu sem stýrt
hafði svo léttum, gamansömum og góðvilj-
uðum penna. Hér verður önnur endurfæð-
ing hennar. Hún skrifar í dagbók sína:
„Þrátt fyrir daglegar hættur, þótt ég viti
ekki hvort ég sé Zjannu og drenginn oftar
(dóttur og dótturson. E.T.) Þrátt fyrir veik-
indi, þá er langt síðan ég hef fundið til slíkr-
ar andlegrar heilbrigði, til slíkrar vinnu-
gleði. Ég get margt gert. Og það geri ég, ef
sprengjan fellur ekki nær mér en í gær. Að-
eins að höfuðið haldi áfram að hugsa skýrt,
það er mín eina ósk.“
Kvæðið „Lengdarbaugurinn um Púlk-
ovo“ var skrifað á tveim árum og prentað
smám saman, samt er það mjög heilsteypt.
Það geymir lífsmyndir frá hinni umkringdu
borg í mjög innilegri og persónulegri túlk-
un og heiftúðlega fordæmingu fasismans.
Höfundurinn las þetta mikla kvæði í út-
varpið, á vígstöðvunum, úti í Kronstadt:
Við munum hefna ungra og gamalla:
öldunga, krepptra af striti og hungri
h'kkistu barnsins, likkistunnar smáu
alls ekki stærri en fiðlukassi
sem rann sína leið á litlum sleða
út í snjóþoku þegar fallbyssur drundu.
Það var vel og mikið hlustað á þetta
kvæði, því í því var líf Leníngarðs, vonir
hans og óbifanlegur sigurvilji.
Jafnframt kvæðinu skrifaði skáldkonan
dagbók, fullkominn annál umsátursins. Við
fréttum þar, að fimmtu sinfóníu Beethov-
ens hafi verið frestað í Fílharmoníunni
vegna stórskotahríðar. Við sjáum 8000 ung-
kommúnista stilla sér upp í röð í morgun-
frostinu eftir að vatnsleiðslurnar sprungu,
og handlanga vatn í fötum úr Nevu og upp
í brauðgerðarhúsið. Við sjáum átta lík,
sveipuð ábreiðum og gluggatjöldum, dregin
á sleðum fram hjá dyrum sjúkraliússins, en
á hinum níunda er komið með konu til að
hún fæði: andlit hennar er grænt og strengt
af hungri. Við heyrum tístið í heimilismús-
inni, greifafrú Miskjín, sem er svo aðfram-
komin að hún getur ekki einu sinni glaðzt
yfir því, að það er búið að éta alla ketti. Og
þegar börnin heyra ævintýri, spyrja þau:
Mamma, hvað eru risarnir þungir? Hvað fá
þeir stóran matarskammt? Þannig lýsir
skáldkonan þessari miklu borg frá degi til
dags, stundum í örfáum línum, stundum í
tveim — þrem blaðsíðum, litlum ritgerð-
um. Það hefur margt verið skrifað um
umsátur Leningrad. En mér finnst dagbók
Veru Inber alltaf það verðmætasta og sann-
asta, líklega vegna þess að í hverri línu finn-
um við „augnablik nálægðarinnar", lifandi
andardrátt höfundarins ásamt ströngu
skýrsluformi. Og þetta reynist áhrifameira
en það, sem ímyndunarafl hvaða skáldsagna-
höfundar sem er getur skapað.
Vera Inber hefur ekki glatað vinnugleði
þeirri, sem hún skrifar um í dagbók sinni.
Hún hefur margt skrifað síðan styrjöldinni
lauk: kvæði, ritgerðir, indæla sögu um það
„Þegar ég var lítil", hugleiðingar „Um inn-
blástur og kunnáttu". Og vinsældir hennar
eru miklar: henni er án afláts boðið í skóla
eða í samyrkjubú eða í útvarpið, og hún er
12
MELKORKA