Skutull - 28.06.1932, Page 1

Útgefandi: Alþýðusamband Vestfirðingafjórðungs.
X. ár.
Rekstur
síldarverksniiðju ríkisins.
llvað gera stjðrneiidnr hennnr
og ríkisstjðriilní
Hvar sem fcveir sjómenn eða
fleiri hafa hitst nu undanfaroa
daga, hefir samiæðan nálega altaf
hnfist á epurningu i þá átfc, hvort
BÍIdarverksmiðja ríkisins muni
verða starfrækt i sumar.
Svona er spurt, ekki aðeins hér
á ísafirði, heldur um allt landið,
þar sem ibúarnir eiga afkomu
eina að nokkru leyti undir sjáear-
.útvegi. Og sjómennirnir eru ekki
einir um að velta þessu fyrir sér.
Svona spyrja allir hugsandi menn
bæði sjátfa sig og aðra.
Spurningin er líka mikils varð-
andi. — Undir þvi, hvorfc henni
verður svarað játar.di eða neit-.
andi, er atvinna mörg hundruð
sjómanna koinin á þessu sumri.
Verkafóik svo huLd'uðum skiftir
á þar undir afkomu sina að mestu
Jeyti, og á framfæri þessara sjó-
manna og verkamanna eru margar
þú<undir jandsmanna.
Stjörnendur verksmiðjunnar hafa
látið útvaipið bera þjóðinni þau
boð, að hún verði ekki starfrækt,
nema verkamenn á Sigbifirði
lækki laun sin um tBOOOkrónur.
Og þannig er það fullyit, að svo
iramarlega sem verksmiðjan verði
ekki látin ganga, þá sé það ein-
göngu vegna þoss, að siglfirskir
verkamenn hafi ekki vi jað lækka
xeksturskostnað verksmiðjunnar
með þvi að taka á sig ofannefnda
kauplækkun. — En þó þessu té
elegið fram, þá er þó öllum orðið
Jjóst, sem um málið hafa hugsað,
að hór veltur á atæiri uppliæðum
en 25 þÚ9. kr, þegar litið er á
tjón eða hag þjóðarinnar i sam-
bandi við þefcta *nál. Þó ekkeit
hjói verkamiðjunnar hreyfisfc i
sumar, og öll þau hundruð sjó
®anna og verkamanna, sem af-
íiatjörður, 28. júni 1932.
komu sína eiga undir síldveiðun-
um i sumar, verði þannig afcvinnu-
laus, þá verður ríkið samt að
greiða sem næst 200 000 kr. i
vexti og afborganir af þvi fé, sem
þjóðin á bundið i þessu atvinnu-
fyrirtæki. Við það að verksmiðjan
gangi ekki, verður þjóðin þvi
þessum rni jónarí'mtuDgi fátækari,
þvi þetta fé fer úfc úr laodiuu.
Aftur á móti het'ir það eDgin
áhiif í þá átfc að gera þjöðina
fátækari, þó verkameni.iiuir á
Siglufirði fái þessar 2B þús. kr.
umfram þao, sem stjórn verksmiðj-
UD^ar vill vera láta. Verði verk-
smiðjan ekki i gangj í suraar, fer
ekki h’á þvi, að mikill hluti þeirra
sjómanna og verkamanna, sem þá
yrðu atviunu)au8Ír, yrðu að leifca
opieberrar hjálpar. Og gæti liæg-
lega svo faiið, að þau fjárútl&fc
eÍD sér, ko9tuðu þjóðina meira en
2B þú'. kr. Áftur á móti er það
auðsætt, að gaDgi verksmiðjan,
mundi þjóðin fá maigar 26 000
krónur í framleiðslu þrátt fyiir
það, þó verðið só lágt á ti dar-
mjölinu. Og í viðbót má geta
þess, að sennilega mundi rikis-
6jóður fá nokkuð upp i marg-
nefnda upphæð með toilum af
vörum, er þetta fóik, sem atvinnu
fengi, gæti keypt, ef verksmiðjan
yrði r kin. Á þetta allfc ber að
lita, sökum þess, að hér er um að
ræða fyrirtæki, sem er þjóðareign,
og á þvi að starfrækja með þjóð-
arhag fyrir augum.
Nú er þvi þö ekfei til að dreifa
lengur, að það Velti á 2B þús.
kr. hvorfc verksmiðjan verði rekin
eða ekki. Veikamenn á Siglufirði
hafa boðið að lækka kaup sitt, er
nemi sem nwst 10 þúsuDdum kr.
en það þykir verksmiðjustjórninni
ekki nóg. Sveinn Ban. og Þor-
móður heimta miskunnarlausfc 2B
þúsuncí krónurnar af verkamönn-
unum og bjöðaet þá til að lækka
laun sín lika, en annars ekki. —
Það sjá aliir, að ekki nær nokb-
urri ifct, að stjörn verksmiðjunnar
2*. tbl.
Verklýðsmál.
Eins og sjá má á öðrum etað
i blaðinu, hefir stjórn sildarverk-
smiðju rikisins heimtað kaup-
lækkun, er nemi 2B 000 kr. af
verkamönnum verksmiðjunnar.
Vilja stjórnendur hennar lengja
dagvinnutimann hjá verksmiðju-
fölkinu upp i 12 klst., eftirvinDu-
kaup falli þvi niður, lielgidaga-
vinna skal aðeins teljasfc sunnu-
Framh. á 4. sið\i.
fái að stöðva hana fyrir einar 1B
þús. kr., þar sem lika aðeins er
um það eitt að ræða, hvort þær
eigi að takast af ca. BO mönDum
eða af allri þjóðinni, en alls ekki
hitt að spara þjöðinni þær. Slíkfc
væri undir öllum krÍDgumstæðum
óafsakanlegt.
Margir búast við því, að verk-
smiðjustjórnin haldi sér fasfc við
það, að ná þessum 2B þús. kr. af
verkalaunum við framleiðslu sild-
arinnar á sjó eða laDdi, og geti
því svo faiið, ef verkamennirnir
taka ekki á sig alla uppliæðina,
að hún skelli á útgerðinni. Mundi
þá tæpur helmÍDgur þessara 1B
þúsunda lenda á sjómönnum, eða
ca. 7 þús. kr. Só gert ráð fyrir
3B skipum með 600 mönnum, sem
fái atvinDU við það, að verksmiðj-
an gangi, mundu tekjur hvers
háseta rírna við þetta um rúmar
11 kr. yfir síldartimann. Nú vita
allir, að tekjur sjómanDa eru rirar
og mega illa við skerðÍDgu, enda
argvítugt ihaldsúrræði að velta
öllum halla yfir á verkamenn og
sjómenD. S!ik stefna er alveg
óveijandi i rekstri þjóðarfyrir-
tækis, og verða hinar.yinnandi
stéttir að mótmæla henni harðlega
um leið og þær heimta starfrækslu
verksmiðjunnar vegna þjóðarhaga-
muna. Síldarbræðsluverksmiðjuna
verður að starfrækja i sumar!