Skutull - 16.09.1932, Page 1
DTDLL
Útgefandi: Alþýðusamband Vestfirðingafjórðungs.
X. ár.
ísafjörður, 16. september 1932.
36. tbl.
Rikisbankar
- floklissjóðir.
Skipnlag bankanna
hér á landi er oiðið á þá leið, að
allir bankarnir eru í raun réttri
nkiseigti, (Útvegsbankinn að vísu
hlutafélsg, en aðeins að nafninu
til). íslenzka ríkið her ábyrgð á
innstæðum þeirra allra, og er það
meginatriði málsins. Að íormi til
er því rílciseinkasala á peningum og
öllu lánsfé hér á landi. Munu
Rússland og ísland vera einu lönd-
in í veiöldinni, sem komið hafa
sk^pulagi banka sinna í það ho:f.
Kikiseinkasala á peningum —þ.e.
ríkisrekstur banka — er framtíðar-
skipulag, og stefnir þróunin alstað-
ar i heiminum í þá átt. — En
þessi ríkiseinkasala — eins og hún
er starfrækt nú — er aðeins skálka'
skjól fyrir okur og féflett.ingu stór
kap'talistanna í laudinu.
Vinnubiögtum í stjórn þessara
þjóðaifýrirtækja er hag; ð eins og
væru þau einkaeign, sem engum
kæmi við. Þar er allt hulið þj ð-
inni eftir sem áður, þar er einka-
auðsöfnun studd og vernduð, og
þau ná æ betur drottinvaldi harð-
stjórans á atvinnuvegum landsmanna,
í stað þess að rikisbankar ættu að
vera þjónar atvinnulífsins. Og af
hveiju stafar öll þessi misbeiting ?
— Af því að rótgrónir auðhyggju-
menn hafa yflrhöndina i stjórn
bankanna.
Stjórn bnnkanna
i okkar litla landi er þeim mun
þýðingarmeiri, sem þeir eru vold-
ugri og einráðari en nokkurstaðar
annarsstaðar. Hér má heita, að
allur atvinnurekstur sé rekinn fyrir
lánsfé bankanna. Þeir stjörna því
öUum þjöðarbúskapnuni. G gn um
þá er atvinnulifluu í landinu stjórn-
að af andstæðingum jafnaðarstefn
nar _______ af foiustumönnum íhald-
anna. Ríkisbúskapurinn og ríkis-
stjórnin eru hiá.ð stjómendum
bmkanna. Ef menn spyija i hvaða
tilgangi — eftir hvaða reglu og af
hvaða mönnum böukum okkar sé
stjórnað, er svarið þetta :
Þeim er stjórnað í þeim tilgingi
að styikja auðvaldsskipulagið á
slandi, eftir þeirri reglu að þeir
eigi að þjóna og efla auðsöfnun
einstaklinga í landinu. U-n þjóðar-
hagsmuni í hei’d er ekkert hitt. - -
F»að er nfl. skoðun hinna ihaldssömu
binkastjóra, að þegar einkaauðsöfn-
un gangi vel, þa gangi þjóðarbú-
skapurinn ve), og arnars ekki.
Af hvaða mönnum ? — Pólitisk
barátta stæiri flokkana hér á landi
siðasta áratuginn hefir fyrst og
fremst, verið barátta um yflrráðin
yfir bönkunum, baráttan um stjóin
þeirra. Framsóku heflr að mestu
sigrað i þeirri baráttu. Með lands
bankalögunum frá 19í8 naði hún
algerlega stjórn á landsbaukanum,
íslandsb inka var steypt undan einræði
íhaldsins 1930, stjó n Búnaðarbank-
ans hefir framsókn og stjórn út
vegsbankans skifta skötuhjúin ihald
og framsókn á milli sín. — Hdlast
hér ekkert á um samræmið bæði i
vali bankastjóranna og samsetningu
bankaráðanna.
Fjáreflnn bankanna.
í öllum ríkjum Evrópu eru vext-
ir aðalbankanna þetta 2, 3 og 4°/0,
en hér eiu þeir 8 og 81/í0/o Með
þessum lágu vaxtakjörurn eilendis
giæða bankarnir, en hér safna
þeir skuldum svo tugum miljóna
skiftir. Skyldi ekki vera eitthvað
bogið við slikt? Háu vextirnir eru
píndir út úr skilamönnum þjóðar-
innar, hinir fá gefins bæði vexti og
höfuðstól. Og ábyrgð þjóðarinnar er
fyrirfram tryggð með lögum, svo
óieiðumenn og skuldakóngar ihald-
anna þui fa ekkert að óttast.
Við þessu vseri ekkert að segja,
ef fjármagni bankanna væri veitt
nokkurnveginn jafnt og óhlutdrægt
á milli þjóðareinstaklinganna, en
Yerklýðsmál.
Trelr togarar á Putreksflrðh
Við gjaldþrot Kárafélagsins varð
Útvegsbanki íslands eigandi að
togurunum Ara og Kára. Hefir
nú Ó. Jóhannesson konsúli á
Patreksfirði keypt þann fyrrnefnda.
__ Við seinustu samninga við
Verklýðsfélag Pat,reksfjarðar,kvaðst
Ólafur „ekkert geta drifiðu, nema
liann fengi kaupið lækkað til
verulegra muua. Það fekkst nu
reyndar ekki, og má þvi sjá, að .
hér er á ferðinni einn þeirra
gömlu búmanna, sem kunna að
berja sér. Munu togarar Ólafs
varla verða bundnir i höfn og
hafðir aðeins sem héraðsprýði
mestan hluta ársins, eins og
,ílialdskýrnaru svokölluðu hér á
ÍUafiiði.
Slystttrygging ríklsins.
Allmargt af verkafölki, Bem
sla^ast hefir hér við vinnu a
þessu ári og orðið þannig bóta-
skylt skv. slysatryggingalögunum,
henr beðið mánuð eftir mánuð
án þess að fá svar i nokkurri
mynd frá tryggingunni, hvað þá
heldur lögákveðnar bætur. bam-
kvæmt lögunum a stjorn trygg-
ingarinnar að halda fund vikulega
til þess að úrskurða slysabætur.
Sést af þvi, að ætlast er til að
dráttur vorði sem skemmstur á
afgreiðslu þessasa mála. — Þetta
8vefnmók slysatryggingarstjórnar"
innar er með öllu óafsakanlegt.
ekki örfárra stóilaxa í stett brask-
aranna. Hinn giturlegi vaxUg'óði
hefir ekki runmð t;l þjóðarheildar-
innar Ueldur til einstakra ri unia,
sem hægt er að telja á finiiium
sér.
Tðp bankanna.
Samkvæmt yfi'lýsingu Emars
Árnasonar fjármalaráðherra 1 ais-
Framh. á 3. siðu. s