Skutull - 26.03.1949, Blaðsíða 2
2
S K U T U L L
Togaradeilan.
Svo sem kunnugt er felldu báðir
deiluaðilar miðlunrtillögur sátta-
nefndar, sem lauslega var getið í
síðasta blaði, en þegar þetta er rit-
að hefir frétzl, að nýrra sáttatil-
lagna sé að vænta. Mönnum finnst
að vonum, að stöðvun togarafiotans
sé orðin löng, og mikið er talað
um tjón það, er þjóðin öll liafi beð-
ið vegna hennar. Komið er fram á
Alþingi frumvarp um heimild tyrir
ríkisstjórnina, til oð taka nýsköþ-
unartogarana leigunámi, nieöan á
deilunni stendur, og leigja pá út-
gerðarfélögum skipshafnanna, þar
til sættir takast. Afskipti ríkis-
valdsins af deilunni á þann hátt,
sem frumvarpið gerir ráð fyrir, eða
á einhvern annan hátt, hefðu e.t.v.
verið réttasta leiðiu, ef horfið hefði
verið að því ráði þegar í upphafi,
og ríkisvaldið þá sagt við útgerðar-
menn og sjómenn: Meðan þið eruð
að útkljá deilumál ykkar gerir rík-
ið út togarana. — Nú er hins vegar
máli þessu svo langt komið, að héð-
an af má búast við, að það verði
látið hafa sinn gang, og er þess að
vænta, að bráðlega verði það út-
kljáð.
Hér skal ekki farið út í það að
ræða deiluefnin í togaradeilunni.
Flestir þeir, sem utan við hana
standa, ræða mest um gjaldeyris-
tapið og álitstapið út á við, sem
deilan veldur, og mun þó sannast
mála, að fullmikið sé gert úr þessu
hvoru tveggja, því talið er, að af
gjaldeyri þeim, sem togararnir afla,
verði aðeins 50%, eða þaðan af
minna, afgangs umfram eigin þarf-
ir skipanna, og vinnudeilur eru
Ný sáttatillaga,
sem greitt verður
atkvæði um í dag.
Ný sáílatillaga í togaradeilunni
var lögS fram í gær, og greiöa sjó-
mannafélögin vi'ösvegar um land
atkvæöi um hana í dag. Hér á ísa-
firöi fer alkvæöagreiöslan fram í
Alþýöuhúsinu frá kl. íý—20, og
hafa allir löglegir meölimir sjó-
mannafélagsins alkvæöisrétt eins
um fyrri tillöguna.
Blaöiö hefir ekki frétt nákvæm-
lega, aö hvaöa leyti þessi nýja til-
laga er frábrugöin hinni fyrri, en
aöalbreytingin mun veröa sú, aö
samkvæml þessu uppkasti eiga skip
verjar aö hafa minnst 60 daga frí
á ári, prósenlur, þegar siglt er,
hækka úr 0,29 i 0, 35, og ýmiskon-
ar vinna, sem fyrri sáttatillagan
geröi ráö fyrir aö hásetar ynntu af
hendi, á nú ekki aö hvíla á þeim.
Taliö er sennilegt aö meirihluti
sjómanna í Reykjavík og Hafnar-
firöi muni samþykkja þessa tillögu,
en ekki hefur frétzt um afstööu úl-
geröarmanna. Ólíklegt er þó, aö
sáttanefndin lieföi boriö tillöguna
fram, ef hún gerir sér ekki von um
samþykki beggja aöila.
ekki það óvenjulegar eða fátíðar
erlendis, að þeir þurfi þar að valda
neinni hneykslun.
En það er ein hlið á þessu máli
sem snertir þá, er utan við deiluna
standa, og ekki hefir verið gerð að
umtalsefni almennt. Þaö er sú slaö-
reynd, aö lífsnauösyn er fyrir alla
þjóöina, og ekki hvaö sízt fyrir
okkur Vestfiröinga, aö hinum nýju
og stórvirku togurum okkar sé gert
kleyft aö stunda veiöar annarsstaö-
ar en á íslandsmiöum.
Það er nú svo komið, að togar-
arnir veiöa mestan hluta ársins hér
við Vestfirði, og með áframhald-
andi rányrkju á miðunum hér
heima fyrir getum við búishvið al-
gjörri fiskiþurrð innan fárra ára.
Þegar veiði bregst á Halanum, eða
veður hamlar veiðum þar, færa
togararnir sig upp á grynningarnar
hér út af, og á vorin og sumrin
drepa þeir og kasta útbyrðis álíka
miklu, eða meiru, af ungviði, og
þeir hirða af stærri fiski.
Við þessari þróun verður að
sporna, því afleiðingar liennar
koma ekki einungis togaraútgerð-
inni sjálfri í koll, heldur getur hún
orðið til þess að grafa grunninn
undan vélbátaútgerð og þeim at-
vinnurekstri, er byggist á vélbáta-
útgerð, og er það óglæsileg tilhugs-
un fyrir Vestfirðinga, ef þeir yrðu
að hætta að framleiða hraðfrystan
fisk, saltfisk, harðfisk o.þ.h. vegna
fiskiskorts. Þessi starfsemi er líf-
taug atvinnulífsins í bæjum og
þorpum á Vestfjörðum og þá líftaug
verður að varðveita.
Innflutningsáætlun
fjárhagsráðs.
Innflutningsáætlun fyrir árið
1949 liggur nú loksins fyrir og á
samkvæmt henni að flytja inn á
þessu ári vörur fyrir 386,5 milj kr.
Fjárliagsráð hefir nú lokið við
skýrslu þessa og er í henni gert
ráð fyrir 76,5 milj. kr. meiri inn-
flutningi í ár, en í fyrra, en þá
námu gjaldeyrisyfirfærslur nokkru
meira en áætlað liafði verið, eða
325,2 milj. kr. — Á þessu ári er á-
ætlað að auka innflutning á vefn-
aðarvörum, kaffi og sykri. Þá verð-
ur einnig innflutningur landbúnað-
arvéla, rafmagnsvéla og hráefna til
iðnaðar aukinn verulega.
Annars er innflutningsáætlunin í
aðalatriðum svohljóðandi: Kornvör
ur allskonar og fóðurvörur verða
fluttar inn fyrir 19,5 milj. kr., á-
vextir, laukur og kartöflur fyrir
4,6 milj. kr., kaffi, kakaó, te og
sykur fyrir 8,4 milj. kr., vefnaðar-
vörur, garn og tvinni fyrir 34 milj.
kr., skófatnaður fyrir 5,4 milj. kr.,
byggingarvörur fyrir 49,5 milj. kr.,
kol, olíur, útgerðarvörur og veiðar-
færi fyrir 65,9 milj. kr., skip, vélar,
varahlutir til þeirra, varahlutir í
bifreiðar og hjólbarðar fyrir 63,7
milj. kr., búsáhöld og smíðatól fyr-
ir 6,1 milj. kr., hráefni til iðnaðar
fyrir 21,7 milj. kr., hreinlætis- og
snyrtivörur fyrir 1,6 milj. kr., papp
ír og pappírsvörur fyrir 6,2 milj.
kr., hljóðfæri og músikvörur fyrir
0,6 milj. kr., og lyfjavörur, hjúkr-
unargögn, lækningatæki, gleraugu
og kvikmyndir fyrir 21,4 milj. kr.
Forsetakjör
í sumar.
Forsætisráðuneytið hefur aug-
lýst í Lögbirtingarblaðinu og í út-
varpinu, að kjör forseta Islands
skuli fara fram sunnudaginn 26.
júní í sumar, en yfirstandandi kjör-
tímabil forsetans endar 1. ágúst.
Framboðsfrestur er til 22. maí,
og á að skila framboðum til dóms-
málaráðuneytisins.
Forsetaefni þarf meðmæli 1500
—3000 kosningabærra manna, er
skiptist þannig eftir landsfjórðung-
um:
Sunnlendingafjórðungur minnst
890 alkv. mest 1780 atkv. Vestfirð-
ingafjórðungur minnst 200 atkv.
mest 400 atkv. Norðlendingafjórð-
ungur minnst 285 atkv. mest 570
atkv. Austfirðingafjórðungur minnst
125 atkv. mest 250 atkv.
Aðeins þeir, sem á kjörskrá eru,
geta verið meðmælendur.
--------O-------
Skilagrein fyrir söfnun til
bóndans í Goðdal, hr. Jó-
hanns Kristmundssonar.
Af lista á lögreglustöðinni:
Ólafur Ásgeirsson 100,00, Matth-
ías Bjarnason 200,00, Jón A. Jó-
hannsson 100,00, N. N. 100,00, Ing-
ólfur Eggertsson 30,00, Kristján
Jónasson 30,00, Garðar Pétursson
40,00, Helgi Þorhergsson 50,00,
Kristján Kristjánsson 50,00, Bára
og Þórður Júlíusson 100,00, Krist-
jón Daníelsson 50,00, O. Friðriks-
son 50,00, B. Guðmunds. 50,00,
Þ. Helgason jr. 50,00, J.H. 50,00,
B.G. 20,00, Þ.E. 50,00, N.N. 20,00,
G.M. 20,00, Guðm. Guðmundsson
20,00, N.N. 20,00, Jón Finnsson
100,00, Guðbjartur Ásgeirsson
100,00, Pálmi Gisíason 50,00, Þ.G.
60,00, N.N. 20.00,N.N.17 150,00,
Hannes Helgason 50,00, Jón Mag-
dal 100,00. Alls kr. 1.830,00.
Af lista í Landsbankaútibúinu:
G.E. 200,00, G.A.J. 100,00, G.K.
100,00, Kristján frá Garðstöðum
100,00, G.L.Þ. 100,00, H.M.Ó. og
E.J. 200,00, Anna 100,00, Helgi og
Dagbjört 25,00, A.J. 50,00, I 50,00,
Tr. J. 200,00, J.Þ. 100,00, Árni Guð-
mundsson 50,00, B.H. 26,10.
Samtals krónur 1.401,10
Af lista í póstafgreiðslunni:
XX 50,00, N.N. 50,00, Konráð
20,00, H.B. 100,00, N.N. 38,90, Sig-
urvin Iiansson 50,00, Hólmfríður
Jónsdóttir 50,00, Anna Kjartans-
dóttir 25,00, Friðrik Kjartansson
40,00, Kona 25,00, H.K. 20,00, Krist-
ín Ólafsdóttir 50,00, Guðmundur
frá Mosdal 50,00, J. og R. 40,00,
•N.N. 100,00, N.N. 25,00, N.N. 50,00.
Samtals krónur 783,90.
Af lista í Útvegsbankaútibúinu:
N.N. 25,00, N.N. 20,00, N.N.
20,00, N.N. 20,00, N.N. 20,00, N.N.
30,00, N.N. 50,00, N.N. 100,00,
María 100,00.
Samtals krónur 385,00.
AIls hafa safnast krónur 4.400,00.
Kærar þakkir fyrir góðar undir-
tektir.
Isafirði, 15. marz 1949
Hafsteinn O. Hannesson
Jón Á. Jóliannsson
Verkalýðsfélögin á Vest-
fjörðum segja upp kaup-
gjaldsamningum sínum.
Trúnaðarmannaráð Verkalýðs-
félagsins Baldur samþykkti á fundi
sínum 24. þ.m. að segja upp nú-
gildandi kaupgjaldssamningum
Baldurs frá 1. apríl að telja.
Falla samningarnir því úr gildi
þann 1. maí n. k.
Það hefur lengi verið sameigin-
legt áhugamál verkalýðssamtakanna
á Vestfjörðum, undir forystu A.S.
V., að samræma kaupgjaldið þann-
ig, að sama kaup skuli greitt fyrir
sömu vinnu allstaðar á Vestfjörð-
um. En það liefur lengi viljað
brenna við, að hin smærri félög
á Vestfjörðum hafi ekki náð eins
góðum árangri í kaupgjaldsmála-
baráttunni, eins og hin stærri og
sterkari félög, saman ber Isafjarð-
félögin, sem öllu jafna hafa náð
hærri og hagstæðari samningum
um kaup og kjör fyrir meðlimi
sína. Á tveim síðastliðnum árum
hefur þó orðið nokkur breyting til
batnaðar á þcssu ósamræmi í
launagreiðslum verkafólks á Vest-
fjörðum, og hafa mörg félögin nú
þegar náð sama kaupgjaldi og greitt
er á félagssvæði Baldurs.
Ennþá eru nokkur félög, sem
búa við mun lægra kaupgjald, og
munu þau óefað við næstu samn-
ingagerð breyta kaupgjaldi sínu til
samræmis við þau félög, sem náð
hafa hæsta kaupgjaldi.
1 beinu framhaldi af yfirlýstri
stefnu Alþýðusambands Vestfjarða
um sainræmt kaupgjald á sambands
svæðinu, hafa nú þegar flest félög
á Vestfjörðum sagt upp kaupgjalds-
samningum sínum, og þau sem eftir
eru munu gera það fyrir lok þessa
mánaðar.
Það er áform verkalýðsfélaganna,
að þegar öll stéttarfélögin innan
Alþýðusambands Vestfjarða hafa
samtímis lausa samninga sína,
komi fulltrúar allra félaganna sam-
an, ásamt stjórn A.S.V. og verði
gengið til allsherjasamninga og
langþráð skref stigið og tak-
markinu náð, sem er alger sam-
ræming á kaupgjaldi verkalýðs-
samtakanna á Vestfjörðum.
Sjöfn.
deild starfstúlkna í Baldri hélt
aðalfund sinn 20. jan s.l. Stjórnina
skipa: Guðný Sveinsdóttir, form.,
Gróa Árnadóttir, varaform., Una
Halldórsdóttir, ritari. Meðstjórn-
endur: Ásta Þórarinsdóttir, Hjördís
Samúelsdóttir og Ólöf Jónsdóttir.
Dröfn.
deild netavinnumanna í Verka-
lýðfélaginu Baldri, hélt aðalfund
sinn 23. febr. s.l.
Stjórn deildarinnar skipa: Guð-
mundur Rósmundsson, form., Sig-
url. Þ. Sigurlaugsson, varafomi.,
Hreinn Jónsson, ritari. Meðstjórn-
endur: Eggert Halldórsson, Viggó
Guðjónsson og Sveinn Jónsson.
Samþykkt var á fundinum að
segja upp gildandi kaupgjaldssamn
ingum deildarinnar við ,hlutaðeig-
andi atvinnurekendur.