Skutull - 11.11.1949, Blaðsíða 2

2
S K U T U L L
Niðurrifsstefna íhaldsins.
Frarahald af 1. síðu.
arútvegsins hefir nýlega sent frá
sér fyrir árið 1947 og byggðar á
reikningum 139 báta. Þar er að
vísu talið tap á útgerð í öllum
landsfjórðungum, í Sunnlendinga-
fjórðungi er það þó ekki nema
7,71% af tekjum skipanna en í Vest
firðingafjórðungi er það aftur á
móti 15,02%. Árin 1948 og 1949
munu vera enn þá óhagstæðari fyr-
ir Vestfirðingafjórðung, því að afli
á vetrarvertíð hér 1947 var óvenju-
lega mikill, en hrein ördeyða 1948
og 1949.
Aifeð þeim ,,úrrœ8um“ Vesiur-
Othaldstimi báta
lands, sem hér hefir veriS drepið
á, tel ég, að brugguS séu vélráS til
aS flytja héSan nauSsynlegustu at-
vinnuiæki bæjarbúa, Sanwinnufé-
lagsbátanna, og því skora ég á bæj-
arbúa, og sérslaklega þá, er hjá
Samvinnufélaginu .starfa .og hafa
starfaS, aS vera á verSi gagnvart
þeim flokki ög þeim mönnum, er
ætla sér aS drýgja þessa dáS.
Fólskuverkið er undirbúið með
rógi um starfsmenn félagsins, og
reynt er að snúa við sannleikanum
uin starfsemi félagsins á allan hátt.
Allir vita, t.d., að ekkert vélbátaút-
gerðarfélag í bænum hefir haldið
skipum sínum jafnlengi úti og Sam-
vinnufélag Isfirðinga, sbr. eftirfar-
andi yfirlit:
S. I. í dögum:
S K U T U L L
VIKUBLAÐ
| Útgefandi: s
| Alþýðuflokkurinn á Isafirði |
! Ábyrgðarmaður:
i Birgir Finnsson ;
| Neðstakaupstað, lsaf. — Sími 13 ;
S Afgreiðslumaður:
? GuSmundur Bjarnason
| Alþýðuhúsinu, Isaf. — Sími 202 I;
i Innheimtumaður:
! Haraldur Jónsson |;
( Þvergötu 3. IsafirSi.
Áróður
Vesturlands.
Eftir að siðasta Vesturland kom
út spurðu bæjarbúar undrandi
hvern annan: Fyrir hverja er þetta
blað skrifað? Þó mörgum fyndist
hlægilegir tilburðir blaðsins, þá
voru hinir þó fleiri, sem litu alvar-
legum augum á þá áróðursaðferð,
sem Vesturland beitir nú svo ó-
spart, þegar það ræðir við bæjar-
búa um stjórnmál, trúmál og bæjar-
mál.
Það dylst sem sé engum, að á-
róðurinn er rekinn 100 prósent eft-
ir hefðbundnum venjum nazista og
kommúnista, og þetta þarf engan
að undra, sem rekið hefir sig á
„bæjarstjórasannleik", Ásbergs Sig-
urðssonar og heyrt taugaveiklunar-
kenndar æsingaræður hans ekki
alls fyrir löngu í bæjarstjórn. Þetta
þarf ekki að undra þá, er þekkja
kommunistiska og nazistiska fortíð
Sigurðar Halldórssonar, nazistiska
fortíð Matthíasar Bjarnasonar,
Baldurs læknis og Marzelíusar
Bernharðssonar, að ógleymdum tví-
faranum, Sigurði Bjarnasyni, sem
enn í dag er kommúnisti á nótt-
unni. Það sýnir sig í orðum og at-
höfnum þessara manna, að þessar
tvær öfgastefnur, nazisminn og
kommúnisminn, sem þeir gengu
ungir á hönd og dáðu og predik-
uðu, eiga ennþá sterk ítök í þeim,
þótt þeir kjósi nú að afneita þeim
og kalla sig „Sjálfstæðismenn“.
Vesturlandið sannar þetta til
fullnustu. I áróðri þess er beitt bá-
kaldri lygi, sem endurtekin er í sí-
fellu, til þess að fólk trúi henni að
lokum.
Það eru notuð stóryrði og lygar
um pólitíska andstæðinga, og biðl-
að til lægstu og illgjörnustu hvata
manna.
Mótsagnir eru flæktar svo hag-
lega saman, að varla er liægt að
greiða úr þeim með venjulegri rök-
semdafærslu.
Sagður er deill úr sannleikanum,
þannig að útkoman verður lygi,
sem enn þá erfiðara er að hrekja,
en þótt logið væri frá rótum.
Venjuleg siðferðileg lögmál eru
að engu höfð, svo ekki sé minnst á
hin úreltu boðorð Mósesar.
Loforð eru óspart gefin, sem fyr-
irfram er ákveðið, að verði ekki
efnd.
Þannig eru í stuttu máli áróðurs-
aðferðir nazista og kommúnista og
þannig er áróður Vesturlands í
höndum Sigurðar frá Vigur og Ás-
bergs Sigurðssonar.
Svo mikil er trú þessara manna
á þennan áróður, að nú reyna þeir
meira að segja að telja bæjarbúum
Til sept.Ioka
1949
Ásbjörn ............ 217
Auöbjörn ........... 163
Finnbjörn .......... 216
Gunnbjörn .......... 216
Isbjörn ............ 217
Sæbjörn ............ 244
Valbjörn ..........
Vébjörn ............ 163
Að sjálfsögðu er ofanskráður út-
haldstími nokkuð mismunandi, af
ýmsum óviðráðanleguin orsökum,
svo sem niðursetningu nýrra véla,
strandi, vélbilunum, inanneklu o.
fl., sem ég ræði ekki frekar, en vil
aðeins geta þess að Isbjörn kom til
landsins í júní 1946, en Finnbjörn
í júli sama ár.
Hér hafa menn fyrir sér stað-
reyndirnar um útgerð S.I. á síðustu
árum, og geta borið þær saman við
róg Vesturlands uin félagið. Þar
sein blaðið bendir á betri afkonui
útgerðarinnar í öðrum veiðistöðv-
um þá stafar munurinn ekki af því,
að skipum sé haldið skemur úti
héðan en frá þeim, og hann er
heldur ekki að þakka því, að ein-
stakir menn eigi bátana.
Betri útkoma útgeröarinnar í nær
liggjandi plássum stafar af 1>ví, að
frá þeim hefir að undanförnu verið
trú um, að á líðandi kjörlímabili
bæjarstjórnar sé langt komið að
byggja liér nýtt Elliheimili, Iðn-
skóla, Heilsuverndarstöð, Gistihús
og Dráttarbraut, svo dæmi séu
nefnd.
Á þessu sviði er þó hætt við að
áróðurinn beri ekki tilætlaðan ár-
angur, því bæjarbúar vita, að ekk-
ert af þessu er sýnilegt hér á staðn-
um.
önnur atriði í áróðrinum eru
ekki eins áþreifanleg, og þau er
erfiðara fyrir ókunnuga að varasl.
En þegar Iogið er upp stórbygg-
ingum og mannvirkjum, sem allir
vita að eru ekki til, hvernig halda
menn þá að sannleikurinn sé með-
höndlaður, þegar sagt er frá af-
greiðslu mála, liðnum atburðum,
fjármálum bæjarins og öðru, sem
alþýða manna hefir ekki fyrir aug-
um sér? Vissulega er ekki auðvelt
fyrir alla að átta sig á áróðrinum í
þeim efnum, og því nauðsynlegt að
kenna fólki að varast hann. Sann-
arlega væri þetta bæjarfélag aum-
lega á vegi statt, ef meirihluti bæj-
arbúa tryði áróðri Vesturlands og
lélegur væri sá bókmenntasmekkur,
ef Júlíus Streicher-stíll blaðsins
félli í góðan jarðveg hjá Isfirðing-
um.
1948 1947 1946 1945
252 261 284 272
156 182 293 318
278 284 151
253 208 284 257
153 110 77
295 256 308 225
197 223 261 308
241 201 214 325
minna um síldarútgerð og þar af
leiðandi hefir tapast minna, og
betri útkoma á Akranesi og í Vest-
mannaeyjum stafar af margfall
meiri þorskafla á vetrarvertíð, og
tiltölulega minni síldarútgerð mið-
að við skipastól.
Vesturland talar um, að það
þyrfti að gera hinu stóra útgerðar-
félagi fært að gera út án tillits til
taps eða gróða — rétt eins og ekk-
ert hafi verið gert út. Það segir
líka, að félagið hafi tapað meiru
undanfarin ár og grætt minna á
veltiárum stríðsins, en nokkurt
annað útgerðarfélag. Það segir, að
Samvinnufélagið muni vera eitt-
hvert skuldugasta útgerðarfyrirtæki
landsins.
Staðreyndirnar eru þessar:
S.I. endurnýjaði vélar í öllum
eldri bátum sínum á stríðsárunum
og lét framkvæma á þeim stórfelld-
ar viðgerðir og endurbætur, en var
samt sem áður búið að afskrifa
skipin niður í mjög lágt verð. Það
átti þó í stríðslok 219 þúsund kr.
í nýbyggingarsjóði, og varði þeim
peningum til að kaupa ný skip.
I lok síldarvertíðar í fyrra var
safnað skýrslum uin hag 140 skipa,
sem þátt tóku í hinum misheppn-
uðu síldveiðum s.l. ár, og voru
skuldir þeirra allra taldar 89 milj.
og 700 þúsund krónur, eða til jafn-
aðar 640.714,00 kr. á skip. Skuldir
S.I. í árslok 1948 út á 8 skip þess
og söltunarstöð á Siglufirði námu
um 4 miljónum króna þar með talin
120 þús. kr. skuld við eigin sjóði,
eða til jafnaðar um 444 þús. kr. út
á þessar eignir.
Vesturlandið talar um að S.l.
lami atvinnulíf heils bæjarfélags.
Auk úthalds daganna má fá hug-
rnynd um starfsemi félagsins af
launagreiðslum þess til sjós og
lands s.l. 4 ár, en þær nema sem
hér segir:
1945 kr. 1.430.262,00
1946 — 2.264.189,00
1947 — 2.490.381,00
-1948 — 1.693.666,00
Hér eru eingöngu talin laun, sem
félagið hefir beinlínis greitt, en við
hald skipa og véla er að langmestu
leyti launagreiðslur og það nemur
á þessum árum, sem hér segir:
1945 kr. 333.910,59
1946 — 291.895,16
1947 _ 545.271,69
1948 _ 344.868,96
Svipaðs eðlis eru nótaviðgerðir,
sem nú nema árlega 150—200 þús.
króna. .
Þessar greiðslur hafa verið innt-
ar af hendi þrátt fyrir tapið, og
alltaf liefir útgerðinni verið haldið
áfram af bjartsýnni trú á það, að
aflabrögð á þorskvertíð mundu
batna og síldveiði lánast.
Þessar vonir hafa reyndar brugð-
ist í fimm ár, en hvernig hefir þó
sú starfsemi S.I., er hér að framan
hefir verið lýst, getað verkað lam-
andi á „atvinnulíf heils bæjarfé-
lags“, eins og Vesturlandið segir?
Ég skil það ekki. Mér skilst að
hundruð þúsunda og miljónir í
launagreiðslum hljóti að örfa at-
vinnulífið, en ekki lama það. Þann-
ið hygg ég að fleiri líti á málið, en
banamenn boðorðanna eiga sjálf-
sagt hægt með að sanna hið gagn-
stæða, til að fá þeirri kröfu sinni
framgengt, að Samvinnufélag Is-
firöinga verði gert upp og því
skipt.
Eftir 5 ára aflaleysi lieimtar
Vesturland, að S.I. geri út, án þess
að skeyta um tap eða gróða. Þeirri
kröfu liefði betur verið beint til
annarra, sem minna hafa gert út,
og þar af leiðandi hafa tapað
minna. Sú krafa lætur illa í munni
þeirra manna, sem mikla það af-
rek flokksbróður síns að stinga af
til annarrar heimsálfu með 4 þræl-
veðsett skip liéðan úr plássinu, sem
að vísu höfðu legið á annað ár ó-
starfrækt í bátahöfninni. Lögfræð-
ingunum við Vesturland liefði bet-
ur sæmt, að kenna sjómönnunum
af Grænlandsútgerð Björgvins
Bjarnasonar einhver ráð, til að ná
sjóveðskröfum sínum, heldur en að
heimta meiri laprekstur af Sam-
vinnufélaginu. Þeim ætti einnig að
vera innan handar, að koma öllum
bátum li.f. Munins af stað, því að
þar er bæjarsjóður hluthafi og
Marzelíus Bernharðsson, bæjarfull-
trúi Sjálfstæðismanna, og fleiri
flokksbræður hans, i stjórn. Þetta
félag hefir svo lítið gert út síðan í
stríðslok, að það ætti enn að búa að
gróða sínum frá stríðsárunum og
eiga auðvelt ineð útgerð. Þvi gerir
Vesturlandið ekki kröfu til þess?
Það er eign einstaklinga, sem ættu
að geta sannað yfirburði sína i út-
gerð, og grætt á henni.
Nei, það þýðir ekkert fyrir Vest-
urland að setja fram þessa fárán-
legu kröfu, enda mundi það ekki
leiða til neinna lieilla fyrir útgerð-
ina hér, ef eftjr lienni væri farið.
Það þarf að gera allt, sem í mann-
legu valdi stendur, til þess að
liamla á móti laþrekstrinum og
helzt, að snúa honum upp í gróða. 1
þessu cfni inælizt ég fyrst og fremst
til samstarfs við sjómennina, og um
þetta um ég ræða við þá í annarri
grein.
Að lokum ætla ég að svara 'aus-
lega eun eini fyrru Vesturlandsins.
Það segir, að S.I. liafi ekki notað
aðstöðu sína í Neðstakaupstað hin
síðari ár, og ekki greitt neina leigu,
Það síðara er að nokkru leyti
rétt, því miður, en leiga fyrir ís-
liúsið hefir þó veriö greidd fram
til þessa árs.
Hitt er rangt, að S.I. hafi ekki
notað aðstöðu sína, því hún er ekki