Skutull - 25.11.1949, Blaðsíða 2

2
S K U T U L L
S K U T U L L
VIKUBLAÐ
s Útgefandi: |
> Alþýðuflokkurinn á Isafirði j
j Ábyrgðarmaður: !
j Birgir Finnsson j
j Neðstakaupstað, Isaf. — Sími 13 j
j Afgreiðslumaður: j
j Guðmundur Bjarnason j
j Alþýðuhúsinu, lsaf. — Sími 202 j
j Innheimtumaður:
j Haraldur Jónsson j
j Þuergötu 3. Isafiröi. j
Tilraunir
til stjórnarmyndunar.
Við setningu Alþingis 14. þ. m.
lýsti forseti yfir ]>ví, að hann teldi
svo mörg stórmál bíða úrlausnar
stjórnarvaldanna, að hann mundi
skipa utanþingsstjórn, ef flokkarn-
ir hefðu ekki komið sér saman um
ríkisstjórn, er hefði meirihluta
þings á bak við sig, fyrir lok þessa
mánaðar. Þessi frestur líður nú óð-
um, og þegar þetta er ritað (á mið-
vikudag) er aðeins orðið vitað um
árangur af tilraun Herntanns Jónas-
sonar til stjórnarmyndunar, en for-
seti fól honum fyrstum af formönn
uin fokkanna að gera þessa tilraun.
Tilraun Hermann bar ekki árang-
ur, og tilkynnti hann forseta s. 1.
sunnudag að liann væri vonlaus um
að geta myndað ríkisstjórn, sem
hefði fyrirfram tryggt sér stuðning
meirihluta Alþingis. Fól þá forseti
Ólafi Thors að reyna að mynda
stjórn, og er ekkert um það vitað
enn þá, hvern árangur tilraun Ól-
afs Thors kann að bera.
Af þeim upplýsingum, sem birtar
hafa verið um viðræður Hermanns
Jónassonar við flokkana, virðist
helzt mega ráða þetta: Hermann
sneri sér fyrst til Alþýðufokksins
og síðan til Sjálfstæðisflokksins, og
ræddi við þá um möguleika á
stjórnarmyndun. Ilann reyndi ekki
opinberlega að fyrra bragði við
kommúnista, en hinsvegar rituðu
þeir Framsókn bréf, sem vel getur
hafa verið gert í samráði við Her-
mann, þar sein þeir lýstu því yfir,
að þeir væru viðþolslausir að kom-
ast í stjórn með glímukappanum.
Af tilefni þessa bréfs ræddu svo
Framsóknarmenn við kommúnista,
en Eýsteinskan í Framsókn liefir
ráðið í það skiptið, og var öllu
stjórnarsamstarfi við kommúnista
hafnað, með því að Frainsóknar-
fulltrúarnir töldu, að slíkt banda-
lag yrði illa þokkað af þjóðinni, og
mundi ekki njóta trausts meiribluta
Aþingis.
í viðræðum Framsóknar við Al-
þýðuflokkinn var alls ekki minnst
á þann möguleika, að þessir flokkar
og kommúnistar mynduðu stjórn,
þ.e.a.s. vinstri stjórn, sem svo hefir
verið kölluð.
Þelta sýnir, að meirihluti allra
lýðræðisflokkanna vill ekki vinna
með kommúnistum, og að þetta á
einnig við um Framsókn, livað sem
Iíður laumuspili Ilermanns Jónas-
sonar við kommúnista.
Framsókn fór fram á það við Al-
þýðuflokkinn, að þessir tveir flokk-
ar mynduðu minnihluta stjórn, sem
reyndi að tryggja sér hlutleysi
Sjálfstæðisflokksins. Fengist það
hlutleysi ekki, væri látið skeika að
sköpuðu með það, hverjar undir-
tektir málefni slíkrar minníhluta
stjórnar fengju á Alþingi. Yrði
stjórnin felld skyldi Alþingi rofið
og lagt út í nýja kosninga-baráttu
þar sem Alþýðuflokkurinn gerði
málefni Framsóknar að sínum, og
hefðu þeir með sér bandalag í
kosningunum. Alþýðuflokkurinn
vildi fá að vita, hvaða málefni
Framsókn vildi semja um, og hvern
ig hún hugsaði sér að koma þeim
fram á Alþingi. Engin svör feng-
ust við þessu hjá Framsókn, og
verður því að telja, að hún leggi
eins og í kosningabaráttunni liöfuð-
áherzlu á gengislækkun og launa-
skerðingu, en þær ráðagerðir þýðir
að sjálfsögðu ekki að ræða við Al-
þýðuflokkinn.
Upp úr viðræðum Hermanns við
Alþýðuflokkinn slitnaði þessvegna,
án þess að hann færi svo langt að
ræða málefnalega samstarfsmögu-
leika.
Frá þessum viðræðum er það
tvennt sögulegt, að Eysteinn Jóns-
son lýsti því afdráttarlaust yfir, að
hann teldi útilokað að flokkur sinn
leitaði beins eða óbeins stuðnings
hjá kommúnistum til stjórnarmynd
unar. 1 öðru lagi skeði það, að bók-
un, sem báðir aðilar samþykktu, og
orðuð var af fulltrúum Framsókn-
ar, var birt í Tímanum með alll
öðru orðalagi, sem breytir megin-
máli, og þessi fölsun síðan lesin í
þingfréttatíma útvarpsins, ofin inn
í áróðursgrein frá Hermanni Jónas-
syni.
Af viðræðum Framsóknar og
Sjálfstæðismanna hefir fátt verið
sagt, en atliyglisvert er það, að
Framsókn spurði Sjálfstæðismenn,
hvort þeir væru reiðubúnir til að
halda áfram að greiða uppbætur á
afurðir svipað og gert hefir verið,
ef Alþýðuflokkurinn væri ekki fá-
anlegur lil samstarfs upp á annað.
Lengra komust viðræður þessara
flokka ekki, og þær sýndu aðeins
loddaraskap Framsóknar, sem fyrir
kosningar þóttist vilja afnám
styrkja og gengislækkun en bauð
nú uppá niðurgreiðsluleiðina.
Þetta sem hér hefir verið rakið
sannar það glöggt, að lijá Fram-
sókn eru það ekki málefnin sem
ráða, heldur rekur flokkurinn, und-
ir forustu Hermanns Jónassonar,
hentistefnu, sem miðast við það
eili, að reyna að koma þeim manni
aftur í forsætisráðherrastól.
Að svo stöddu verður engu spáð
um stjórnarmyndun, en tveir mögu
leikar eru sennilegastir: Minnihluta
stjórii, eða utan flokka stjórn, skip-
an flokka stjórn, skipuð af forseta.
uð af forseta.
Kennsla fyrir
byrjanda.
Þau óvæntu tíðindi hafa skeð
hér i bænum, að einn bæjarbúi lief-
ir opinberlega látið í ljósi áhuga
fyrir því að hefjast handa um út-
gerð, og hefir þessi maður, sem al-
mennt er nefndur Gjögur-Dóri, beð-
ið um nokkra lilsögn í faginu. Tel-
ur Skutull þetla bæði gælilega og
hyggilega af stað farið ,og vill fyrir
sitt leyti reyna að leiðbeina þessu
útgerðarmannsefni eflir beztu getu.
Fyrst er þá til að taka, að engin
útgerð getur átt sér stað, nema út-
gerðarmaðurinn hafi ráð á bát. Ef
hann hugsar sér ekki að kaupa
heldur leigja bátinn af öðrum, þarf
hann að geta setl tryggingu fyrir
leigunni og sjóveðum, sem falla
kunna á bátinn. Eftir að liafa tryggt
sér farkost á þennán hátt, þarf út-
gerðarmannsefnið að kaupa veiðar-
færi, a.m.k. ef gera á bátinn út á
línu, því fáir munu vilja leigja út
þá tegund veiðarfæra. Eigi bátur-
inn að róa úr landi ætti ekki að
byrja með minna en 300 lóöir með
tillieyrandi stokkum, bölum, stöng-
um, belgjum, baugjulugtum, niðri-
stöðum o.s.frv., o.s.frv., en láta
mun nærri, að hver lóð kosti nú
uppsett kr. 50.00 stykkið.
Gerum nú ráð fyrir, að engin
vandræði séu með viðlegupláss og
aðgerðarpláss, hinn blívándi út-
gerðarmaður eigi það sjálfur, eða
liafi nóga peninga lianda á milli
til að greiða leigu fyrir það hús-
næði. — Næst kemur þá að því, að
tryggja sér það, sem við á að éta,
eða öllu heidur það sem þorskurinn
á að éta — beituna. Sé það ætlun-
in, að gera bátinn út héðan frá
ísafirði, þá eru hér tvö frystihús,
sem oft liafa verzlað með beitu
gegn ])ví að viðkomandi bátar
seldu þeim fisk í staðinn, og l>að
er þvi reynandi fyrir útgerðar-
mannsefnið að komast í þannig við
skipti við |>essi fyrirtæki. Iíf þau
hafa enga beitu til að selja, þá ber
öllúm fréltum saman um það nú,
að hægt sé að fá nóga beitu keypta
við Faxaflóa, og engin vandkvæði
eru á að fá geymda beitu hér, eins
og stendur.
Þegar þetta er allt fengið, þá er
komið að því, að útgerðarmanns-
efnið geti farið að svipast um eftir
kaupendum að aflanum, ef hann
ekki ætlar að hagnýta hann sjálfur
með söltun eða á annan hátt.
Teljum við þá tryggast og ráð-
legast að gera skriflega samninga
við fiskkaupandann. Enginn ágrein
ingur þarf að verða uni verðið á
fiskinum til áramóta, þ.e. meðan
núverandi ríkisábyrgðarverð er i
gildi. En eftir áramótin vandast
málið. Hvaðá verð á að setja þá?
Sumir vilja afnema ríkisábyrgðina
og þá yrði verðið sennilega 50
aurar pr. kg. af slægðum fiski með
haus í stað 65 aura nú, og vill
Skutull ekki ráðleggja neinum að
gera út fyrir það verð, að. öðru ó-
breyttu. Hyggilegast er því að
ganga þannig frá samningnum, að
útgerðarmaðurinn geti verið laus
allra mála um áramót, ef verðið
skyldi lækka ])á.
Nú er ekki alveg víst að þetta fari
svona með verðið, og má því ganga
frá samningnum að öðru leyti.
Rétt er þá að taka greinilega fram,
hvern þátt fiskkaupandinn á að
taka í bílkeyrslu, og hvaða fiskteg-
undum lionum ber að taka á móti
Á að velta skuldum bæjarins
yíir á Rafveituna?
Um þessar mundir dvelja þeir í höfuðstaðnum Sigurður
forseti, Matthías varaforseti og Ásberg hulduritstjóri. Sagt
er, að erindi þeirra sé að rcyna, að útvega bænum peninga,
og veitir í sjálfu sér ekki af því, eins og fjárhag bæjarins er
komið í höndum þessara manna. Af för þeirra l'élaga hefir
það spurst, að þeir telji nu helzt tii ráða, að fá 500.000,00
króna lán það, hjá Tryggingastofnun ríkisins, sem Jón
Gauti taldi sig á s.l. sumri hala fengið lol’orð fyrir hjá trygg-
ingarráðsmönnum handa Rafveitunni. Detta lán hugsa þeir
sér að fá grcitt með ávísun á hæj arsjóð Isafjarðarkáupstað-
ar, en hæjarsjóður skuldar nú Tryggingastofnuninni ýfir
600 þúsund krónur og Byggingarsjóði verkamannai)ústaða
um 100 þúsund krónur, svo sem kunnugt er.
Ef af þessu ráðabruggi uerður, kemst Iiafvcitan þannig í
þá klemmu, að eiga 500 þús. kr. inni hjá bænum, til viðbót-
ar við ea. 120 þúsund kr., sem bærinn skuldar henni fgrir
rafrnagn. Litlar líkur eru til þess, að Rafveitan gcti í'engið
mciri lán, og hefir hún því enga möguleika lil að hreyta
lausaskuldum sínum í hagstæðari lán til langs tíma.
Þessar lausaskuldir Rafveitunnar eru:
I Útvegsbankanum h.f. kr. 454.000,00 (víxlar)
I Landsbankanum — 125.000,00 (víxlar)
I Landsbankanum -— 125.000,00 (yfirdr.)
Alts kr. 769.000,00
Það sjá allir, að Rafveitunni er áríðandi að breyta þess-
um bráðabirgðalánum í föst lán, og bæta þannig aðstöðu
sína hjá lánsstofnunum hér til að fá nauðsynleg rekstrarlán.
Þetta ætti að vera viðráðanlegra vegna þess, að fyrir hendi
mun vera loforð um ríkisábyrgð á skuldinni við Ctvegs-
bankann, j>ö ekki sé kunnugt, hvort sú áhyrgð hafi énn ver-
ið notuð. 1 staðinn fyrir að vinna að þessil, á nu að láta Raf-
veituna lána bænum hálfa miljón og velta þannig skuld-
um bæjarins yfir á hana. Hvílíkt ráðslag.
Er ekki kominn tími til að skynsamari menn úr Sjálfstæð-
isflokknum taki ráðin af þessum angurgöpum? Hvenær
finnst gætnari mönnum íhaldsins nóg komið af fálminu og
stjórnleysinu? Eða vilja þeir helzl hafa þetta þannig?