Skutull - 24.12.1949, Blaðsíða 6

6
S K U T U L L
Óvænt
AÐ var sunnudag einn að
sumarlagi fyrir mörgum árum,
að ég stóð frammi fyrir um það
bil hundrað fjallabúum, sem
höfðu safnazt saman til guð-
þjónustu undir berum himni.
Hér var áreiðanlega eilthvað
á anna veg en það átti að vera,
— eitthvað, sem amaði að
þessu fólki, það fann ég strux,
— en hvað?
Um þessar muudir var ég í
prestaskólanum og hafði notað
sumarið til þess að ferðast um
landið og heimsækja afskekkt-
ar kirkjusóknir i fjallasveitun-
um.
Hvarvetna hafði ég til þessa
mætt hinni gömlu og góðu
gestrisni, — þakklátu fólki,
sem fyllti laufhvelfingar furu-
skógarins með sálmasöng og
kvaddi mig með hrifningu og
þakkargjörð.
En söfnuðurinn, sem ég hafði
nú fyrir framan mig, var allt
öðru vísi.
Fólkið liafði komið frá af-
skekktustu kotum, akandi í
kerrum og vögnum eða gang-
andi. Nú sat það á víð og dreif
í smáhópnum í grasinu, gömlu
konurnar takandi í nefið, en
karlamir tyggj andi tóbakstöl-
ur sínar.
Þetta var vingjarnlegt fólk,
rödd.
ekki vantaði það. En mér
fannst einhver dularfullur svip
ur hvíla yfir þvi, þar sem það
sat þarna og talaði saman
hvíslandi rómi. Mér fannst sem
það byggist við einhverju, —
einhverju, sem það óttaðist.
Mér varð ekki rótt, þegar
þetta hvísl hætti ekki, þótt ég
byr j aði messugj örðina fyrir
altarinu. Ég var hálfnaður með
„Faðir vorið“, þegar hljóð-
skrafið féll niður í einni svip-
an.
Þegar ég hafði lokið bæninni,
varð mér ljóst, hvers áheyr-
endur mínir höfðu orðið á-
skynja, — það var hófadynur,
sem óðum nálgaðist. Á næsta
augnabliki kom reiðmaður í
augsýn, ungur maður með sítt,
svart hár. Á hnakknefinu
hvíldi byssa.
Hann stöðvaði hestinn í
nokkurra skrefa fjarlægð frá
mér. „Þér þarna“, sagði hann
hranalega, „takið bókina, lok-
ið henni og komið yður heim!“
Síðan snarsnéri hann hestin-
um að söfnuðinum, skók byss-
una og hrópaði: „Þetta gildir
einnig fyrir ykkur, hvern ein-
asta ykkar. Þið vitið vel, að ég
kæri mig ekkert um svona til-
stand. Samkoman er leyst upp!
Skiljið þið það — af stað!“
Söfnuðurinn tvístraðist í
einni svipan, og brátt stóðum
við tveir eftir á grasvellinum.
„Ég hefi aðvarað yður“,
sagði komumaður. „Komið yð-
ur strax af stað, það er bezt
fyrir yður sjálfan".
Loksins fékk ég málið: „Þér
meinið þó ekki, að þér ætlið að
slcj óta ?“
„Jæja, því ekki það?“ Hann
rak upp stuttan hæðnishlátur.
„Pabbi karlinn var vanur að
segja, að allir prestar hefðu
hausinn fullan af sagi. Það
gæti verið, að ég fengi löngun
til þess að gera gat á hauskúp-
una á yður og athuga, hvort
pabbi hefur haft rétt fyrir sér.
Svo að það er öruggast fyrir
yður, að koma yður af stað til
sama lands aftur“.
Að svo búnu snéri hann hest-
inum og lét hann brokka upp
eftir bugðóttum götuslóðanum.
A þeirri stundu hafði ég
mesta löngun til þess að hraða
ferð minni niður til borgarinn-
ar, þar sem finna mátti lög-
reglu og öryggi.
En um leið og ég sté í ístaðið,
Framhald á 9. síðu.
Hjá fóstrunni.
ingi. Þú lætur taka þig eins og snæris-
þjóf, og svo ertu sagður galdrahundur,
sem drepur menn, ef þér sinnast við þá
— Þvílík andskotans lygi — guð fyrir-
gefi mér annars að blóta á sjálfri hátíð-
inni. Nei,'þú verður brenndur. En það er
bölvuð fyrirhöfn og skíta verk. Við höf-
um róið of lengi saman til þess að ég geri
það — Höggva þig skyldi ég glaður —
það er heiðarlegt — en galdramaður, sem
lætur brenna sig — þvílík forsmán. Sýslu
maðurinn sagði, að úr haldi hj á sér gætir
þú aldrei sloppið, hvað sem þú kynnir
fyrir þér. Og það er víst rétt hjá honum,
að sjálfur hjálpar þú þér ekki mikið. En
hann heldur þessi skræðuskrj óður, sem
ekki tímir að hressa mann á brennivíns-
tári, sem hann á nóg af, að ekki sé hægt
að skjóta honum ref fyrir rass, en nú
skal ég sýna honum það — Sko — nei
helvítis myrkur er þetta — hana þarna
blótaði ég aftur — Sko, í lyklana náði ég
— komst að, hvar þeir voru geymdir —
enda sjálfsagt, að böðullinn viti um þá
og gæti þeirra, þegar sýslumaðurinn
sjálfur er ekki heima.
— Verður þín ekki saknað — spurði
Þórarinn.
— Ég sagði þeim, að ég væri farinn —
konunglegur embættismaður sæti ekki
lengur að drykkju með vinnufólki, þar
sem sjálfur húsbóndinn væri ekki heima.
Ráðsmanninn þurfum við ekki að óttast í
nótt. Þá eru þeir eftir Jón litlimaður og
Geiri Fii. Við ættum alltaf að ráða niður-
lögum þeirra. Maddaman er sofnuð í ó-
lund — nú og griðkonumar þurfum við
varla að óttast — Hana, þarna ertu laus
— Og mundu hver það er, sem gefur þér
frelsi. Það er böðull hans hátignar Frið-
riks þriðja konungs Dana, Vinda og
Gauta, eða hvað það nú heitir.
Þórarinn stökk upp, náði handfestu og
ætlaði að vega sig út, en Helgi kippti hon-
um niður a'ftur. Þórarinn snéri sér eld-
snöggt að honum, og það var eins og hinn
sæi glampann í augum hans.
— Bíddu nú svolítið — Það er svo sem
von, að þig langi út, greyið, en hvert ætl-
arðu að fara?
— Fyrst og fremst út héðan — svo. .. .
•— Svo hvert?
— Heim.
— Datt mér í hug. Þú hefur aldrei ver-
ið hvgginn á veraldar vísu. Það hefur
kopað þér — En ég veit ekki — Naustið
er opið og tveggjamannafar sýslumanns-
ins er þar fremst við dyr. Seglið og allur
farviður er í bátnum. Nú er leiði inn um
allt D júp — kannske í við hvasst í mestu
þotunum, en þú átt að kunna til verka.
Þú getur kannske litið við heima hjá þér
í nótt, en lengi máttu ekki stanza. Á morg-
un veitir sýslumaður þér ekki eftirför. En
í nótt drukknar Þórarinn Halldórsson,
galdrahundur, sem var sá bölvaður aum-
ingi að láta taka sig fastan. Á morgun ert
þú allt annar maður — gætir vel heitið
Þorsteinn Þórólfsson eins og afi minn,
sem var mesti lánsmaður alla sina ævi —
Og farðu nú. Nú flýtum við okkur.
Þórarinn þaut út um opið á rjáfrinu,
nam staðar á veggnum, svalg andartak
að sér hið hreina loft og skyggndist
skyggnum augum út yfir fjörðinn.
— Hvað ertu að slóra — Við förum
bak við bæinn að naustinu, hvíslaði
Helgi.
Þeir mjökuðu bátnum hljóðlega út,
báru hann svo yfir kambinn niður í flæð-
armálið. Þórarinn gekk til Helga og
kvaddi hann þéttu handtaki.
— Komdu þér nú af stað — og þú þarft
ekki að skila bátnum aftur.
— Ég þalcka þér Helgi........
— Þakkar — Ég geri þetta allt af því
að ég fæ ekki að höggva þig. Nú verður
]iað að minnsta kosti einhver annar en ég,
sem brennir þig.
Þórarinn ýtti bátnum, leit við áður en
hann stökk upp í hann og hálf hvíslaði
til Helga: —
— Og þú færðir mér jólin.