Skutull - 18.01.1952, Blaðsíða 2

2
S K U T U L L
SKUTULL
Útgefandi:
Alþýðuflokkurinn á Isafirði
Ábyrgðarmaður:
Birgir Finnsson
Neðstakaupstað, Isaf. — Sími 13
Afgreiðslumaður:
GuSmundur Bjarnason
Alþýðuhúsinu, Isaf. — Sími 202
Innheimtumaður:
Haraldur Jónsson
Þvergötu 3. Isafirfíi.
um. Gat hann um leið þeirra
helztu fyrra er fram komu í breyt-
ingartillögum sjálfstæðismanna.
Breytingum þeirra mátti skipta í
þrennt:
1. Tekjuhækkun, bætt yrði við
nýjum lið: Útsvör óinnheimt frá
fyrra ári kr. 750.000,00.
2. Framlag til sjúkrahússins
lækki um kr. 100000.00.
3. Ýmsar minni breytingar, til-
færslur og leiðréttingar.
Fundinn nýr tekjustofn fyrir
bæjarf élögin ?
í stórletraðri fyrirsögn í Vest-
urlandi 12. þ.m. er lesendum skýrt
frá því, að sjálfstæðismenn hafi
flutt lækkunartillögur við fjár-
hagsáætlun bæjarsjóðs er námu
yfir eina miljón króna. Stærsti
hluti þessarar \ipphæðar eða %
hlutar hennar voru alls ekki lækk-
unartillögur eins og Vesturland
segir, heldur tillögur um hækkun
tekna. Var þar fyrst og fremst
nýr tekjuliður er svo hét: „Útsvör
óinnheimt frá fyrra ári krónur
750.000,00“.
Eitt af erfiðustu vandamálum
allra kaupstaða og kauptúna
landsins hefir verið að jafna niður
á þegnana, sem útsvörum, þeim
fjárhæðum er þurft hefir til að
standa straum af rekstri bæjar-
ins. Þetta vandamál hefir orðið
mjög erfitt viðureignar nú hin
síðustu ár, einkum vegna hækk-
andi dýrtíðar og minnkandi at-
vinnu víðast hvar í landinu. Á ísa-
firði hefir þetta m.a._ komið fram
í því, að árið 1950 var ekki hægt
að jafna niður þeirri upphæð er
fjárhagsáætlun þess árs gerði ráð
fyrir, svo ekkert var gert fyrir
því, sem óinnheimtanlegt kynni
að reynast. Árið 1951 var þetta
þó langtum erfiðara, þar sem f jár-
hagsáætlun bæjarins það ár var
afgreidd með um 450 þús. króna
tekjuhalla.
Fulltrúar sjálfstæðismanna í
bæjarstjórn Isafjarðar hafa í
breytingartillögum sínum við f jár-
hagsáætlun bæjarins viljað láta
fara sérstæða leið til að leysa
þetta vandamál. Aðferð þeirra
hljóðar á þessa leið: Útsvarainn-
heimtan sé nógu slæleg svo að í
lok hvers árs sé mikið óinnheimt,
og þarf þá ekki annað en að taka
útsvaraeftirstöðvamar sem tekjur
næsta árs, en láta sig engu skipta
þau gjöld, er greiða átti með hin-
um álögðu útsvörum. Vandinn
ætti því að vera sá einn að bók-
færa útsvörin sem aUra hæst en
innheimta sem minnst. Bæjarfé-
lagið hefði þá fullar hendur fjár
og gæti innt af höndum allar sín-
ar skuldbindingar á réttum gjald-
dögum.
Það var svei mér leitt fyrir
þessa bæjarfulltrúa sjálfstæðis-
manna að þetta snjallræði skyldi
ekki finnast fyr, svo þeir hefðu
getað orðið þeirrar ánægju aðnjót-
andi að framkvæma snjallræðið.
Eða skyldi skýringin vera sú, að
„bjargráðið“ sé ekki það snjallt,
að þeir treystust til að framkvæma
það ? Kannske vildu þeir lofa borg-
arstjóranum í Reykjavík að nota
„patentið“ og létta þannig nokkr-
um miljónum af skattborgurum
höfuðstaðarins ?
750 þúsund krónur.
Hvemig er þessi 750 þús. kr.
upphæð tilkomin? Um síðustu ára-
mót vom óinnheimt gjöld um
1270 þúsund krónur. Þessir liðir
voru lang stærstir: Óinnheimt
gjöld frá fyrri ámm (1950 og
eldra) kr. 455 þús. og óinnheimt
útsvör 1951 kr. 812 þúsund.
Sú hefir verið venja undanfarin
ár að færa til tekna í bæjarreikn-
ingi viðkomandi árs öll gjöld með
þeirri upphæð, sem þau hafa verið
álögð, en það sem óinnheimt hefir
verið í lok reikningsársins, hefir
verið fært sem útistandandi skuld-
ir. Með öðmm orðum, að af óinn-
heimtum gjöldum í árslok 1951
er búið að færa kr. 455 þús. bæj-
arsjóði til tekna á undanförnum
árum (1950 og fyr), og það m.a.
skapað þá „eignaaukningu" og
„hreinu tekjur“ er Vesturland
gumar mikið af. Um þau rúml.
800 þús. kr. sem þá er eftir af ó-
innheimtum gjöldum skal aðeins
þetta sagt: Upphæð þessi er það
sem erfiðast hefir reynst að inn-
heimta og ótryggast er af útsvör-
um ársins 1951, ársins, þegar fjár-
hagsáætlun bæjarsjóðs Isafjarðar
var í fyrsta sinn afgreidd með
tekjuhalla, og nam sá halli um
450 þús. kr. Ætti því að vera auð-
skilið að margt sé enn eftir að
greiða af þeim gjöldum, sem
fjárhagsáætlun þess árs gerir ráð
fyrir að greiða þurfi.
Á árunum 1950 og 1951 reynd-
ist svo erfitt að jafna niður út-
svörum, að engu var hægt að bæta
við fyrir vanhöldum á þessum tekj-
um. Og verður því að gera ráð fyr-
ir að allmikið þurfi að afskrifa
af þeim útsvörum er ennþá eru
óinnheimt. Það var viðurkennt í
umræðum af bæjarfulltrúum sjálf-
stæðismanna, að ekki væri hægt
að gera ráð fyrir að öll útistand-
andi gjöld innheimtust, og talaði
Ásberg Sigurðsson um, að gera
mætti ráð fyrir 450 þús. kr. af-
föllum, og Matthías talaði um
hálfrar miljón króna „rabbat“. Þó
að þessum upphæðum yrði skipt
hlutfallslega á það sem útistand-
andi er af gjöldum, er strax aug-
ljóst að 750 þús. kr. upphæðin er
hrein fjarstæða þótt engar gjalda-
kvaðir hvíldu á útsvarseftirstöðv-
unum.
Hér skal ekki frekar um það
rætt, hvað því muni valda að
sjálfstæðismenn vilja nú taka ó-
innheimt útsvör fyrri ára tekna-
megin á fjárhagsáætlun bæjar-
sjóðs, en áætla að engu þau gjöld,
sem greiða verður með þeim út-
svörum. Athyglisverð staðreynd
er þó það, að þetta nýja „bjarg-
ráð“ er þá fyrst framsett, er þeir
hafa á ný komist í minnihluta í
bæjarstjórn Isafjarðar. Og svo
hneykslaðir eru sjálfstæðismenn
á skilningsleysi meirihluta bæjar-
stjórnar á ágæti þessa „bjargráðs"
þeirra, að þeir hafa boðað að það
verði kært til félagsmálaráðu-
neytisins.
Jöfnunarverð.
1 frumvarpi að fjárhagsáætlun
bæjarsjóðs 1952 var greiðsla úr
jöfnunarsjóði áætluð kr. 10.000,00
eins og gert hafði verið árin 1950
og 1951. Tekjur þessar er mjög
erfitt að áætla fyrir fram, en þær
hafa orðið þannig undanfarin ár:
1948 kr. 50.824.00
1949 kr. 19.238,00
1950 kr. 0,00
1951 kr. 112.000,00
Fé því er jöfnunarsjóður hefir
til ráðstöfunar er skipt milli sveit-
ar- og bæjarfélaga eftir allflókn-
um reglum. Rétt þótti þó að á-
ætla upphæð þessa í nokkru sam-
ræmi við meðaltal síðustu ára, og
lögðu því fulltrúar meirihluta-
flokkanna til að tekjuliður þessi
yrði áætlaður kr. 60.000,00 í stað
10.000,00. Sjálfstæðismenn höfðu
hinsvegar lagt til, að liður þessi
yrði hækkaður í kr. 25.000,00.
Bæjarráð varð sammála um að
að leggja til hækkun eins og meiri-
hlutinn hafði lagt til. Sú venja
hefir gilt í bæjarstjórn fjölda ára,
að ekki hafa verið gerðar breyt-
ingartillögur við fjárhagsáætlun
bæjarins aðrar en þær, er áður
hafa verið lagðar fyrir bæjarráð
af flokkunum. Er á bæjarstjómar-
fundinn kom, bar þó það óvenju-
lega við, að einn bæjarfulltrúi, Ás-
berg Sigurðsson, flutti nýja til-
lögu um hækkun á þessum tekju-
lið og yrði hann áætlaður krónur
100.000,00. Áður en atkvæða-
greiðsla fór fram um þennan lið,
gat forseti þess að með tillögu
Ásbergs væri brotin sú venja, er
gilt hefði um flutning breytingar-
tillagna við fjárhagsáætlunina,
en hinsvegar væru engin ákvæði
fundarskapa er bönnuðu þessa
málsmeðferð. Tillagan var síðan
borin undir atkvæði og felld með
5:4 atkvæðum.
Framlag til sjúkrahússins.
Önnur megin breytingartillaga
sjálfstæðismanna var um að lækka
framlag bæjarsjóðs til sjúkrahúss-
ins úr kr. 200 þúsund í kr. 100
þúsund. í fjárhagsáætlun sjúkra-
húss ísafjarðar er afgreidd var á
þessum sama fundi, var áætlaður
halli á rekstri sjúkrahússins árið
1952 kr. 288 þús. Var það því
gert af illri nauðsyn að áætla
framlag bæjarins kr. 200 þús., þó
í þeirri von að nokkur styrkur
fengist frá ríkissjóði eða hækk-
anir fengjust á daggjöldum sjúk-
linga. Meirihluti bæjarstjórnar
taldi það hinsvegar sjálfsblekk-
ingu að áætla mikið lægri upp-
hæð til sjúkrahússins en allar
líkur bentu til að greiða þyrfti.
Hinsvegar var bæjarstjórn sam-
mála um að reksturshalli sjúkra-
hússins væri það þungur baggi á
bænum að leita yrði allra hugsan-
legra ráða til að lækka hann, og
haldið skyldi enn fram þeirri sjálf-
sögðu kröfu að greiða yrði dag-
gjöld með sjúklingum í samræmi
við óhjákvæmilegan reksturs-
kostnað.
Úttsvörin enn ekki ákveðin.
Þegar að því kom á síðastliðnu
vori að jafna skyldi niður þeim
útsvörum, er gert var ráð fyrir að
þyrfti til að standa undir rekstri
bæjarins árið 1951, kom það í
ljós, að ekki reyndist unnt að
jafna niður allri þeirri upphæð, og
var fjárhagsáætlun þess árs því
afgreidd með tekjuhalla.
Á bæjarstjórnarfundi 4. þessa
mán. er afgreidd var fjárhagsá-
ætlun þessa árs kom það greini-
lega fram í umræðum að ekki var
talið að unnt yrði að jafna niður
útsvörum á bæjarbúa fyrir nærri
allri þeirri upphæð er næmi mis-
mun gjalda og tekna í fjárhags-
áætlun bæjarsjóðs. Þessi skoðun
kemur líka greinilega fram í fjár-
hagsáætluninni sjálfri. Tekjuliður
sá er undanfarið hefir heitið út-
svör, hefir nú hlotið mikið lengra
nafn og ber nú heitið: Útsvör,
væntanlegir nýir tekjustofnar eða
annarskonar aðstoð 3.271.350,00
krónur.
í sambandi við afgreiðslu þessa
liðar var samþykkt eftirfarandi
tillaga frá meirihluta bæjarstjórn-
ar:
„Bæjarstjórn ályktar að eins og
atvinnulífi í bænum og afkomu-
möguleikum bæjarbúa er nú hátt-
að, sé ekki unnt að ákveða heildar-
upphæð útsvara, fyrr en gögn
liggja fyrir um tekjur gjaldenda
1951 og niðurjöfnunarnefnd getur
tekið til starfa. Af þeim sökum
frestar bæjarstjóm að ákveða út-