Skutull - 01.02.1952, Page 1

XXX. árgangur. ísafjörður, 1. febrúar 1952. 3. tölublað.
Skutull er málgagn
alþýðunnar
á Vestfjörðum.
Nauðsyn þess, að Isfirðingar fái
nýtt hraðfrystihús
Fyrir skömmu fóru fram umræður á alþingi um atvinnu-
mál og atvinnuleysi á Isafirði og Siglufirði. Tveir ráðherr-
ar báru fram þingsályktunartilíögu um það að verja af
ríkisfé allt að 1,5 millj. kr. til að koma upp hraðfrystihúsi
á Siglufirði og ábyrgjast allt að 1,5 millj. kr. til þessara
framkvæmda verðii þess talin þörf. Strax og þessi tillaga
kom fram, bar Hannibal Valdimarsson fram breytingar-
tillögu um það að taka inn í tillöguna ákvæði um sams
konar aðstoð til að koma upp hraðfrystihúsi á ísafirði.
Steingrímur Steinþórsson, for-
sætisráðherra og ólafur Thors, at-
vinnumálaráðherra, báru þings-
ályktunartillöguna fram. Því var
yfir lýst, að þessi tillaga væri fram
borin til þess að reyna að bæta úr
atvinnuleysinu á Siglufirði.
Þingsályktunartillagan orðist svo
samkv. breytingartillögu Hanni-
bals:
„Alþingi ályktar að veita ríkis-
stjórninni heimild til þess að verja
af ríkisfé allt að 3 millj. kr. í því
skyni að koma upp hraðfrystihús-
um á Siglufirði og á ísafirði og á-
byrgjast allt að 3 millj. kr. til
þessara framkvæmda, verði þess
talin þörf. Bæði lánsupphæðin og
ábyrgðarupphæðin skiptast að
jöfnu milli staðanna“.
1 umræðum þeim, sem fram fóru
um þetta mál í sameinuðu þingi,
benti Hannibal Valdiarsson á það,
að alveg sömu söguna af aflabresti
og atvinnuleysi — og engu betri
— væri að segja frá ísafirði og
Siglufirði. Það væri þörf á því að
veita Siglfirðingum aðstoð til að
vinna bug á atvinnuleysinu hjá
þeim, og alveg sama máli gegndi
um ísafjörð. Afkoma ísfirðinga
hlyti að byggjast á fiskveiðum og
nýtingu sjávarafla, en nú hefði
bátaaflinn brugðizt með öllú. Og
að því leyti væru Isfirðingar verr
staddir en Siglfirðingar, að á
Siglufirði væri þó alltaf dálítil
vinna á sumrin vegna viðbúnaðar
til að taka á móti síld, enda þótt
svo hörmulega hefði farið, að síld-
veiðin sjálf brygðist.
Hann gat þess og, að eina leiðin
væri sú, að togarar ísfirðinga
legðu afla sinn upp heima að stað-
aldrdi til fullrar verkunar þar, en
ekki væri aðstaða til að verka
nema lítið af afla þeirra heima.
Á hinn böginn væru togararnir í
eign hlutafélags en ekki bæjarfé-
lagsins — líka sá togari, sem rík-
isstjórnin afhenti ísfirðingum í
fyrra, — og bæjarstjórnin gæti
ekkert við það ráðið, ef stjórn
hlutafélagsins sæi sér hag í því að
láta togarana landa aflanum á
öðrum stöðum. Eina ráðið væri því
að bæta aðstöðuna til fiskiðnaðar
þar heima.
Áki Jakobsson tók fremur illa í
tillögu Hannibals, lét sem hún gæti
fremur orið til að spilla fyrir Sigl-
firðingum og vitnaði til þess, að
þeir hefðu gert út sendinefnd á
fund ríkisstjórnarinnar vegna at-
vinnuleysisins. Virtist hann meina,
að það skapaði þeim einhverja sér-
stöðu.
En Hannibal skýrði aftur á móti
frá því, að bæjarstjórn Isafjarðar
hefði einnig s.l. haust sent nefnd
á fund stjórnarinnar vegna sömu
ástæðna. Hefði nefndin rætt við
atvinnumálaráðherra, fjármála-
ráðherra og forsætisráðherra og
skilið eftir hjá atvinnumálaráð-
herra greinargerð um málið í heild.
Að þessu leyti væri enn sama máli
að gegna um isafjörð og Siglu-
fjörð. Og kvaðst hann mundu
treysta því í lengstu lög, að ísa-
fjörður yrði ekki beittur neinni
rangsleitni í þessu máli. Hann vildi
leggja þörf þessara tveggja staða
fyrir fiskiðjuver öldungis að jöfnu,
og úr því að ríkisstjórnin sæi þörf
Siglfirðinga og vildi bæta úr henni,
hlyti hún einnig að sjá þörf Isfirð-
inga og vilja gera þeim hina sömu
úrlausn. Fiskiðjuver á ísafirði
væri þar að auki alls ekkert ný-
mæli. Um það hefði nýbyggingar-
ráð á sínum tíma f jallað eftir um-
sókn að vestan, enda þótt það lyki
svo störfum, að málið væri óaf-
greitt.
Þess er vert að geta, að forsætis-
ráðherra lét svo ummælt er hánn
reifaði málið af hálfu flutnings-
manna, að eðlilegast hefði verið,
að frá þessu hefði verið gengið við
afgreislu fjárlaga. En í sambandi
við fjárlagafrumvarpið flutti
Hannibal Valdimarsson tillögu um
fjárframlög úr ríkissjóði til fisk-
iðjuvera á Isafirði og Siglufirði, en
þeirri tillögu sinnti stjórnarliðið
ekki þá, fremur en þarfleysa væri.
Gísli Jónsson lézt vera undrandi
á því, hví bæjarstjórn ísafjarðar
léti ekki togaranna leggja upp afla
heima eftir þörfum, úr því að bær-
inn ætti meirihluta hlutafjárins.
En þetta skýrði Haraldur Guð-
mundsson eftirminnilega. Bæjar-
stjórn Isafjarðar kýs að vísu þrjá
menn af fimm í stjórn útgerðar-
félagsins, en minnihlutinn —
íhaldið — hlýtur að ráða einum
þessara þriggja. Sá fulltrúi skipar
síðan meirihluta í stjórninni ásamt
fulltrúum einstaklinganna og hef-
ur þverskallast við að fara eftir
fyrirmælum bæjarstjórnarinnar í
útgerðarstjórn um það, að togar-
arnir yrðu látnir leggja upp afla
heima til að bæta úr atvinnu-
ástandinu. En ef aukin væru veru-
lega skilyrði til að taka á móti
togaraafla, t.d. með því að koma
upp nýju og myndarlegu hrað-
frystihúsi, hefði þessi meirihluti
útgerðarstjórnarinnar að minnsta
kosti enga afsökun fyrir því að
senda skipin á brott með aflann.
Um þetta mál spunnust allmikl-
ar umræður. Auk tillögu ráðherr-
anna tveggja og breytingartillögu
Hannibals Valdimarssonar, báru
þeir Haraldur Guðmundsson og
Gylfi Þ. Gíslason fram aðra breyt-
ingartillögu um margháttaðar ráð-
stafanir til atvinnuaukningar í
Reykjavík, svo og um 4 millj. kr.
framlag af ríkisfé til atvinnuaukn-
ingar almennt.
Allar þessar tillögur komu til at-
hugunar í fjárveitingarnefnd, og
varð samkomulag um það að fall-
ast á fjögurra millj. króna tillög-
una, en láta í henni felast væntan-
legar fjárveitingar til hraðfrysti-
húsa bæði á Siglufirði og Isafirði.
Lagði nefndin til, að tillagan orð-
aðist svo:
„Alþingi ályktar að heimila rík-
isstjórninni að verja allt að 4 millj
ónum króna til þess að bæta ur at-
vinnuörðugleikum í landinu á þann
hátt, er hún telur heppilegast.
Ríkisstjórnin getur sett þau skil-
yrði fyrir aðstoð þessari, um mót-
framlög og annað, sem hún telur
nauðsynleg“.
Nefndin taldi, að engin þörf
væri á því að veita stjórninni sér-
staka heimild fyrir ábyrgðum í
þessu sambandi, þar eð henni væri
heimilt samkvæmt fjárlögum að á-
byrgjast lán allt að 8 milljónum
króna til hraðfrystihúsa og fiski-
mjölsverksmiðja, og væri sjálfsagt
að nota þá heimild í því skyni, ef
þörf krefur.
Hannibal Valdimarsson lýsti yf-
ir því í umræðunum um tillögu
þessa í sameinuðu þingi, er fram
fóru 23. f.m., að hann tæki aftur
breytingartillögu sína í trausti
þess, að Isfirðingar fengju nauð-
synlegt fjárframlag til hraðfrysti-
húss af þeim 4 milljónum, sem til-
laga nefndarinnar heimilaði að
verja til atvinnuaukningar. Og
Haraldur Guðmundsson tók einnig
til baka þann hluta breytingartil-
lögu sinnar, sem fjallaði um ná-
kvæmlega sömu fjárveitingu.
Tillaga nefndarinnar var síðan
samþykkt mótatkvæðalaust.
Eins og þegar hefur verið drep-
ið á, þá lögðu hinir tveir ráðherr-
ar íhaldsstjórnarinnar einungis til
að reynt yrði að bæta úr atvinnu-
leysinu á Siglufirði með því að
koma þar upp frystihúsi fyrir rík-
isfé. Hinsvegar virtist stjórnar-
liðið í fyrstu beinlínis andvíkt því
Framhald á 3. síðu.