Skutull - 01.05.1952, Blaðsíða 2

2
S K U T U L L
Vígsla Félagsheimilis
Bolvíkinga.
SKUTULL
Útgefandi:
Alþýðuflokkurinn á Isafirði
Ábyrgðarmaður:
Birgir Finnsson
Neðstakaupstað, Isaf. — Sími 13
Af greiðslumaður:
Gutimundur Bjarnason
Alþýðuhúsinu, Isaf. — Sími 202
Innheimtumaður:
Haraldur Jónsson
Þvergölu 3, IsafirBi-
1. maí.
Hinar vinnandi stéttir í Norður-
álfu og víðar um heim hafa valið
1. maí sem frídag sinn, og tákn
baráttunnar fyrir bættum kjörum.
Þetta er vel valið.
Þennan dag er komið vor, og
jörðin tekin til óspilltra mála við
að græða kalsár sín eftir vetrar-
ríkið. Það er samskonar græðandi
starf, sem samtök vinnandi fólks
inna af hendi, ekki aðeins 1. maí,
heldur árið um kring. Samtökin og
hin stéttarlega eining veita ein-
staklingunum vernd og skjól, og
skapa þeim vaxtarskilyrði, sem
þeir myndu annars ekki öðlast, ef
þeir stæðu einn og einn. Máttur
samtakanna er því fyrir löngu við-
urkenndur af vinnandi fólki, og
atvinnurekendur hafa neyðst til að
viðurkenna þennan mátt. Enginn
skyldi halda að þessi árangur hafi
náðst án mikillar baráttu. 1 kjölfar
þess, að fá samtökin viðurkennd,
hafa svo fylgt aðrir mikilvægir
sigrar fyrir alþýðuna á sviði kjara-
bóta, mannréttinda, og mennta, en
framfarir í þessum efnum eru ó-
rjúfanlega samtvinnaðar.
Hér á landi hefir Alþýðuflokk-
urinn og verkalýðshreyfingin
lengst af átt samleið, og flokkur-
inn hefir átt drýgstan þátt í að
koma inn í löggjöf landsins fram-
faramálum eins og afnámi sveitar-
flutninga, togaravökulögunu'm,
kosningarétti fyrir 21 árs fólk,
bættri kjördæmaskipun, lögum um
verkamannabústaði, almanna-
tryggingalögunum, orlofslögunum,
og margháttaðri lagasetningu um
skipulagningu atvinnumála svo
fátt eitt sé nefnt. Margt af þessu
þykja sjálfsagðir hlutir nú, og í-
haldið, sem gegn þeim barðist með
öllum ráðum, vill helzt ekki láta
rifja upp söguna um harðdrægni
þess í andstöðunni við þessi mál.
Það er þó ekki af baki dottið —
langt frá því. í stað þess að standa
í verkföllum gegn kauphækkunum,
er nú gripið til ráða eins og gengis-
lækkana, skattahækkana og vöru-
verðshækkana, þegar þörf er talin
á að ríra kjör alþýðunnar. Það er
einnig leitast við að skera niður
framlög til trygginga, verka-
mannabústaða, skóla og annarra
menningarmála undir yfirskyni
Bolvíkingar hafa á undanfömum
árum unnið að því eins og einn
maður að koma sér upp stóru og
vönduðu félagsheimili. Fyrirmynd-
ar samstarf hefur tekizt milli ein-
staklinga og félagsheilda í kaup-
túninu, og nú hefur líka undrið
gerzt. Þar sem hrúgur af sandi og
möl lágu á grundinni fyrir nokkr-
um missirum, er nú risið stórt og
veglegt hús af grunni. Það er fé-
lagsandinn og afl samtakanna, sem
fært hefur sandkom og steina
saman í fagra framtíðarhöll.
Þann 14. apríl s.l. fór vígsluat-
spamaðar. í þessa farvegu er
alltaf hætt við að barátta íhalds-
ins gegn bættum kjörum alþýð-
unnar beinist, og hér á landi eru
íhaldsflokkarnir nú sameinaðir
það pólitískt sterkir, að þeir leyfa
sér að beita þessum aðferðum ó-
spart. Eina mótvægið gegn þeirri
óheilla þróun er sterkur Alþýðu-
flokkur, dyggilega studdur af
verkalýðshreifingunni.
Fyrir því hlýtur kjörorð vinn-
andi fólks um land allt fyrsta maí
að vera: Eflum Alþýðuflokkinn,
og hér á Isafirði gildir kjörorðið:
Sigrum íhaldið 15. júní.
höfn félagsheimilisins fram með
mikilli viðhöfn. Fjöldi ræðna var
fluttur. Einnig voru flutt tvö
frumort kvæði, og hefur Skutli
tekizt að fá annað þeirra til birt-
ingar. Leikþáttur úr Fjalla-Ey-
vindi var sýndur, og var leikur
þeirra Guðmundar M. Pálssonar
(Arnes) og Önnu Stínu (Halla)
hinn ágætasti.
En það ,sem lyfti hátíð þessari
langt upp úr öllu því venjulega,
var hinn ágæti söngur, sem þama
var fluttur. Blandaður kvartett
hafði verið æfður, einnig karla-
kvartett og sextíu manna blandað-
ur kór. Og allur þessi söngur var
fagur og þróttmikill og bar vott
um ágæta söngkrafta og mikla og
góða samæfingu. Stjórnandinn var
Sigurður E. Friðriksson, sem
þarna hafði unnið glæsilegt afrek.
Sætir furðu að slíkt skuli vera
hægt í ekki stærra þorpi en Bol-
ungavík er, og með þeim atvinnu-
háttum, sem þar ríkja. En skýr-
ingin er: Einbeittur og góður vilji
og óbilandi samtök. Oft voru sjó-
mennirnir komnir á söngæfingu
fáum mínútum eftir að þeir voru
komnir að landi. Og þannig tókst
það svo, að mikill sómi var að.
Félagsheimilið í Bolungarvík er
nú stærsta og veglegasta sam-
komuhús á Vestfjörðum. Það mun
kosta nálægt hálfri annari miljón
króna fullgert, og er áhvílandi
skuld hverfandi lítil. — Þetta
glæsilega menningarafrek Bolvík-
inga sýnir ljóslega, að mikið má,
ef vel vill.
--------0-------
Þýðing eins at-
kvæðis — ávextir
íhaidsins.
Árið 1923 fékk íhaldið hér í bæ
úrskurð kjörstjórnar fyrir því, að
frambjóðandi þess hefði náð kosn-
ingu með eins atkvæðis meirihluta.
— Raunar hafði frambjóðandi Al-
þýðuflokksins, Haraldur Guð-
mundsson, eins atkvæðis meiri-
hluta, þegar talin höfðu verið öll
góð og gild atkvæði, sem enginn
ágreiningur var um í kjörstjórn.
Hefði hann þá að réttu lagi átt að
fá afhent kjörbréf sitt. En ekki
hafði íhaldsmeirihluti kjörstjórn-
ar þann háttinn á, heldur leitaði
meðal bjagaðra atkvæða, er benda
þóttu til þers að fyrir kjósanda
hefði vakað að kjósa frambjóð-
anda íhaldsins og úrskurðaði tvö
slík bjöguð atkvæði góð og gild.
— Þannig byggðist kosning þessa
íhaldsþingmanns á einu bjöguðu
atkvæði. Og það, sem örlagaríkara
var: Ihaldsmeirihlutinn á Alþingi
næstu 4 ár byggðist á þessum eina
atkvæðisvanskapningi. 1 krafti
hans fór íhaldsflokkurinn með rík-
isstjórn í 4 ár og rak svo harð-
svíraða íhaldspólitík, að augu
fjölda margra, sem áður höfðu
verið blindaðir af áróðri íhaldsins,
fengu fulla sjón, og sneru baki við
íhaldsstefnunni fyrir fullt og allt.
Má um það segja, að fátt sé svo
með öllu illt, að ekki fylgi nokkuð
gott.
Sama daginn og Alþingi kom
saman eftir kosningarnar 1923,
hækkuðu bankarnir vexti sína upp
í 8%.
Er skemmtilegt að minnast þess
að ennþá eru ávextir íhaldsstjórn-
arfarsins þeir sömu: Bankavextir
voru hækkaðir stórkostlega nú
fyrir skemmstu, svo að sennilega
búa íslenzkir atvinnuvegir nú við
hæstu bankavexti í heimi.
Við alþingiskosningarnar hér á
ísafirði fjórum árum síðar, þann
9. júlí 1927, var munurinn orðinn
mikill á fylgi Alþýðuflokksins og
íhaldsins. Þá hlaut Haraldur Guð-
mundsson kosningu með 510 góð-
um og gildum atkvæðum, en fram-
bjóðandi íhaldsins fékk 360 at-
kvæði. Fór þá fjarri því að nokkur
vafaatkvæði gætu ráðið úrslitum.
Þessu líkur þyrfti mismunurinn
að verða í kosningunum 15. júní
næstkomandi.
Allir eitt.
Þegar allir, eins og bræður
orku beita, stétt með stétt,
lýðsins eining ríkjum ræður,
reynast grettistökin létt.
Bolvíkingafélög fundu
fjöldans undraverða mátt,
samtökin því saman bundu,
settu marki náðu brátt.
Sundraðir við sjálfir föllum,
sameinaðir vinnum eið:
Þetta hús sé okkur öllum,
augljóst tákn um gæfuleið.
Myndi ekki ykkur þykja
illa farið góðs á mis,
ef þið sæuð sundrung ríkja,
í sölum þessa musteris?
Þegar rekka raddir hljóma
und rjáfri þessu framvegis,
hugsi menn um hússins sóma
og heiður okkar lýðveldis.
Sali þessa saurgum ekki.
„Samtök“ verði kjörorðið.
Aldrei bíði álitshnekki
unga Félagsheimilið.
Sigurvin G. Guðbjartsson.
/