Skutull - 28.05.1955, Blaðsíða 4

4
SK.UTULL
Ankin garðrækt - Fegrun bælarins.
Sóknin á íslandsmið.
Hér fer á eftir kafli úr athyglisverðri grein eftir Jón Jónsson,
fiskifræðing, sem birtist í Ægi 15. marz s.l. Sýnir greinarhöfundur
með ljósum rökum fram á, hvílik hætta vofir yfir íslenzka fiskistofn-
inum vegna ofveiði, og skýrir frá reynslu liðinna ára í því efni. Þessi
viðsjárverða þróun bendir ótvírætt til þess, að Islendingar séu ein-
færir um að veiða það fiskmagn, sem óhætt er að taka af fiskistofn-
inum á landgrunninu umhverfis ísland, án þess að ganga of nærri
honum, en á þessari staðreynd hljóta kröfur okkar um fullan og
óskoraðan rétt yfir landgrunninu m.a. að byggjast.
Ef forráðamenn þjóðarinnar láta lengur undir höfuð leggjast að
fylgja þeirri kröfu eftir af fullum krafti, þá getur farið svo, að auðs-
uppsprettan við strendur Islands verði þurausin áður en varir.
Fiskifræðingurinn segir m.a.:
„íslenzki þorskstofninn náði há-
marki rétt eftir 1930 og var árs-
aflinn um hálf milljón tonn á
árunum 1930—1933. Eftir 1933
fer þorskaflinn minnkandi ár frá
ári og er kominn niður í tæp 300
þúsund tonn árið 1937. Miðað við
árið 1933 hefur veiðin minnkað
um 43%, en fjöldi veiðiferða er
svo til hinn sami eða tæpum 2%
lægri. Það er alveg öruggt, að
stofninn þoldi ekki þetta gífur-
lega álag og var árlega tekið
meira en við bættist. Þetta tíma-
bil er á margan hátt ákaflega
þýðingarmikið frá fiskifræðilegu
sjónarmiði, því að það sýnir okk-.
ur, hvernig gífurlegt álag mikils
flota getur eytt miklum stofni
á stuttum tíma.
Á stríðsárunum tók að mestu
fyrir botnvörpuveiðar útlendinga
hér við land. Heildarsókn togara
á Islandsmiðum var á stríðsárun-
um aðeins % af því, sem var
fyrir stríð. Samfara þessari frið-
un miðanna jókst þorskafli ís-
lendinga úr 137 þúsund tonnum
árið 1939 í 212 þúsund tonn árið
1945 og dagveiði togara (ísfiskur)
jókst á sama tíma úr 4,5 tonnum
í 9,3 tonn.
Árið 1946 fóru enskir togarar
470 veiðiferðir á Islandsmið og
fengu það ár að meðaltali 54
tonn af þorski á 100 togtímum,
og er það meiri afli en þeir höfðu
fengið nokkurn tíma áður hér
við land. Næstu árin eykst ferða-
fjöldi togaranna óðfluga og er
hann orðinn yfir 3 þúsund árið
1950. Afli Englendinga er þá
kominn niður í 41 tonn á 100
togtímum, þrátt fyrir marga nýja
og endurbætta togara. Dagveiði
íslenzku togaranna er eftirfar-
andi (dregið frá 25% af afla
nýju togaranna vegna aukinnar
veiðihæfni): 1946 —12,4 tonn,
1947 — 8,3 tonn, 1948 — 9,3
tonn, 1949 — 7,2 tonn og 1950
— 6,9 tonn.
Árið 1950 gefur stofninn þannig
af sér álíka mikið og 1940 og
ber ensku fiskiskýrslunum og
þeim íslenzku saman um þetta
atriði. Aukning sú, er varð á
stofninum vegna stríðsáranna, er
þannig úr sögunni.
Ef við segjum að þorskstofninn
íslenzki hafi verið 1000 fiskar
árið 1932, þá fækkar þessum
fiskum jafnt og þétt á næstu
árum og eru orðnir 311 1937.
Frá 1938 fer þeim heldur að
fjölga og vegna friðunar stríðs-
áranna eru þeir orðnir 605 árið
1944. Þá fer aftur að síga á ó-
gæfuhliðina og árið 1950 eru bara
196 orðnir eftir.
Því skal ekki neitað að hér
Hér fer á eftir I. liður úr
fundargerð bæjarráðs um fjár-
hagsmál 9. þ.m., sem nýlega
hlaut afgreiðslu í þæjarstjórn:
•„Lagt fram bréf, dags. 12. f.
m., frá Sigurði S. Thoroddsen,
verkfræðingi, varðandi hreinsun
á vatni Tungudalsárveitunnar.
Leggur Sigurður til að í inntaki
vatnsleiðslunnar við stífluna í
Tunguá verði komið fyrir járn-
rist með 7—10 cm. bili milli
stanga og útbúinn loftháfur á
pípuna neðan við ristina. Enn-
fremur leggur hann til að við
vatnsþróna í Stórurð verði gerð
vatnssía, samkvæmt uppdrætti,
sem bréfinu fylgir, og sýnir í
aðaldráttum gerð slíkrar síu, og
er henni nánar lýst í bréfinu.
Gert er ráð fyrir tveimur síum og
að aðfærsluæðinni frá Tunguá
verði skipt í tvær æðar sinni í
hvora síu, og verði rennilokur
á æðunum, þannig að skipta megi
rennslinu í síurnar. Rennslið í
síurnar er í gegn um sérstaka
þró. Vatnið síast í gegn um 75
cm. þykkt sandlag, og 60 cm.
þykkt malarlag, sem er undir
sandlaginu. Neðst í malarlaginu
eru safnæðar, sem vatnið fer um
og inn í geyminn og til bæjarins.
Stjórn Blóma- og trjáræktarfé-
lags ísafjarðar kallaði blaðamenn
til fundar við sig 12. þ.m. á
N orðurpólnum.
Meðan setið var undir borðum
skýrði Anton Ólafsson, formaður
félagsins, frá starfsemi þess og
þeim áhugamálum, sem það
hyggst koma í framkvæmd á
næstunni.
Félagið hefur ákveðið að reyna
að vekja áhuga ísfirðinga á fegr-
un bæjarins, með því m.a. að
eggja menn til þess að hirða og
prýða lóðir sínar og mála hús
sín, en eins og sjón er sögu ríkari,
koma til greina sveiflur í stærð
hinna einstöku árganga, sem
valda miklu um fiskmagnið, en
við okkur blasir samt sú sorg-
lega staðreynd, að hin gengdar-
lausa sókn á íslenzku fiskimiðin
gat eytt stórum stofni á nokkrum
árum, og var sá stofn sennilega
fjórum til fimm sinnum stærri
en sá, sem við nú byggjum af-
komu okkar á. Friðun stríðsár-
anna var aðeins skammgóður
vermir, og hin aukna sókn á ár-
unum eftir stríðið át upp ávexti
hennar á fjórum árum.“
Þegar hreinsa þarf síurnar er
það gert með öfugstreymi í gegn
um þær, og á að vera hægt að
hreinsa þær hverja fyrir sig. Við
þetta þarf dæluútbúnað og þarf
dælan að geta dælt 100 1/sek.
gegn um sex metra hæðarmun,
en til þess mun þurfa um 16 ha.
hreyfil. Á uppdrættinum sézt hús
það, þar sem síunum og útbúnað-
inum á að vera fyrir komið.
Tekið er fram, að áður en í fram-
kvæmdir sé ráðist, þurfi að at-
huga staðsetningu nánar, og síð-
an gera endanlega uppdrætti.
Kostnaður er alls áætlaður kr.
270.000,00 en ekki meðtalinn
kostnaður við heimtaug og frá-
rennsli frá húsinu.
Bæjarráð leggur til að Sigurður
Thoroddsen verði fenginn til þess
að ákveða staðsetningu og gera
fullnaðaruppdrætti að þessu
mannvirki, með það fyrir augum
að hægt verði að bjóða verkið út.“
--------------oOo-----
Messur um hátíðina.
Hvítasunnudagur:
Isafjarðarkirkja kl. 2 e.h.
Súðavík kl. 5 e.h.
Annar í hvítasunnu:
Ferming í Hnífsdalskapellu
kl. 2 e.h.
þá ríkir í þeim efnum furðulegt
skilningsleysi og trassaskapur, og
er vonandi, að félaginu takist
fljótt og vel að hvetja menn til
framkvæmda á því sviði.
Einn þáttur í þessari baráttu
félagsins er sá, að skipuð hefur
verið nefnd á vegum þess, til að
dæma um skrúðgarða bæjarbúa,
og verður veitt viðurkenning fyr-
ir beztu garðana. Áformað er, að
í framtíðinni verði einnig dæmt
um matjurtagarða.
Nefnd þessa skipa:
Guðrún Vigfúsdóttir,
Baldvin Árnason,
Gunnlaugur Jónasson.
Framkvæmdageta félagsins tak-
markast við fjárhag þess, og þar
sem tekjurnar eru litlar, og því
ekki af digrum sjóði að taka til
hinna margháttuðu verkefna, sem
úrlausnar bíða, verður margt
framfaramálið að bíða þar til
seinna
Tekjustofnar félagsins eru fyrst
og fremst árstillög meðlimanna,
en þeir eru nú 50 talsins og árs-
gjaldið kr. 30,00, en var lengi
aðeins kr. 20,00.
Á þessu ári hefur félagið kr.
7.000,00 styrk frá bæjarsjóði.
Einnig hefur félagið tekjur af
sölu blóma, blómlauka og kál-
plantna, en þess má geta, að á
s.l. hausti fékk félagið 20 af-
brigði af blómlaukum, og hafa
sumar tegundirnar aldrei áður
fengist hér í bænum.
1 sumar á að byggja garðhýsi,
3x4 m. að flatarmáli. Ásetlað
verð hússins er kr. 10.000,00.
Húsið er mestmegnis úr gleri,
hálft þakið og framhlið þess er
þannig að unnt er að opna það,
og þá er húsið tilvalið leiksvið,
enda verður það staðsett þannig,
að fyrir framan það er grasflöt,
sem hægt verður að nota fyrir
samkomugesti.
Félagið á land inn að Héðins-
höfða, og strax og fjárhagur þess
leyfir, verður það land brotið til
ræktunar og garðhýsið endanlega
staðsett þar.
Nýverið hefur stjórn félagsins
skrifað bæjarráði og óskað eftir
því, að bæjarlandið verði afgirt,
svo unnt sé að afstýra þeim
sóðaskap og spjöllum, sem ágang-
ur kinda og hesta á lóðir og
lendur í bænum, hefur í för með
sér.
í sumar verður skrúðgarður fé-
lagsins opinn kl. 14—18 alla daga,
þegar veður leyfir.
Garðgæzlukona í garðinum er
frú Sjöfn Magnúsdóttir.
Auk Antons ólafssonar eiga
þessir menn sæti í stjóm félags-
ins:
Gunnlaugur Jónasson, Jón Páll
Halldórsson, Helgi Guðmundsson,
Hafsteinn O. Hannesson. ,
Undírbúin hreinsun á neyzluvatni
bæjarbúa.