Skutull - 15.06.1956, Blaðsíða 1

VESTFIRÐINGAR!
XXXIV. árgangur. Isafjörður, 15. júní 1956. 13. tölublað.
Dr. Gunnlaugur Þórðarson:
Landhelgismálið i Ijðsi staðreyndanna.
Gunnlaugur Þórðarson
Þeir, sem hafa kynnt sér land-
helgismál Islendingar frá því 1901,
komast fljótlega að raun um, að
það var fyrst eftir að Island var
orðið fullvalda ríki árið 1918, að
raddir komu fram á Alþingi um að
leitað yrði samkomulags um
breytingu á landhelgislínunni,
þannig, að hún yrði færð út, land-
helgissvæðið stækkað, og að firð-
ir allir og flóar skyldu teljast inn-
an landhelginnar.
„Lætur illa í eyrum útlendinga“.
Þegar ein slík tillaga var til um-
ræðu á Alþingi 1929 fórust Ólafi
Thórs m. a. svo orð:
„Ef við færum fram þá ósk
um að friða alla firði landsins
mundi það láta illa í eyrum út-
lendinga, sem hlut eiga að máli,
og því síður ástæða til slíkrar
kröfu, sem víst er að við hefðum
lítið gagn af því, þó stór svæði
sem þar heyra undir yrðu friðuð,
en hins vegar næsta nauðsyn að
friða önnur svæði.“ (Alþt. 1926,
D, 210.
Þá voru Bretar það sem Banda-
ríkin eru íhaldinu í dag, átrúnað-
argoð, sem ekki mátti styggja,
enda bersýnilegt, að með fyrr-
greindum orðum er dregið úr um
aðgerðir á sviði landhelgismála.
fhaldið hafði ekki íorystuna.
Þegar fsland var orðið lýðveldi
og fór sjálft með utanríkismál sín,
var þess eigi langt að bíða, að
bent yrði á þá einu réttu leið til
að fá landhelgina færða út. En
það var vissulega ekki íhaldið,
sem þar hafði forystuna.
Á flokksþingi Framsóknar-
flokksins 1946 var samþykkt
ályktun um uppsögn landhelgis-
samningsins frá 1901. Síðan fluttu
tveir þingmenn Framsóknarflokks-
ins tillögu til þingsályktunar þess
efnis, á Alþingi 1947.
Verndun landsgrunnsins.
Á Alþingi 1948 voru samþykkt
lög um vísindalega verndun land-
grunnsins. Lög þessi voru að
mörgu leyti óljós og ekki verður
séð að ísland hafi með þeim helg-
að sér lögsögn yfir landgrunninu.
Hinsvegar er naumast unnt að
gera friðunarráðstafanir á land-
grunninu utan landhelgi án sam-
þykkis annarra þjóða og því höf-
uðnauðsyn að landhelgin yrði færð
út.
Árið 1949 var ótvíræðum vilja
þings og þjóðar framfylgt með
uppsögn samningsins frá 1901.
Frá þeim tíma hafa einungis
gömul lagaboð kveðið á um víðáttu
landhelginnar, en íhaldið hefur lítt
hirt um að gefa þeim lagaákvæð-
um nýtt og aukið gildi né að láta
kynna þann rétt, er í þeim felst, á
erlendum vettvangi.
Erlendir sérfræðingar
lögðu á ráðin.
Árið 1952 voru útlendir sérfræð-
ingar fengnir til að leggja á ráðin
um stærð friðunarsvæðis við Island
og afmörkun þess. Margt bendir
til þess, að gögn þau er hinir er-
lendu sérfræðingar fengu varð-
andi landhelgi íslands, hafi verið
næsta ófullkomin.
Þegar grunnlína friðunarsvæðis-
ins hafði verið afmörkuð var á það
bent, að íhaldsráðherrann hefði
ekki tekið þann rétt er ísland gat
með réttu talið sér. Sú gagnrýni
varð síðar réttlætt af sjálfri ríkis-
stjórninni.
Friðunarlína. — Landhelgi.
1 fyrstu mátti aðeins nefna
línuna frá 1952 friðunarlínu og
lögð var áherzla á að ekki væri
um landhlegi að ræða. Þó tókst
svo til að ríkistjórnin sjálf fór að
kalla aðgerðina „stækkun land-
helginnar", en um þverbak keyrði,
þegar skjólstæðingur Ólafs Thórs,
Hans G. Andersen, lýsti því yfir í
London sem trúnaðarmaður ísl.
ríkisstjórnarinnar, að íslendingar
hefðu tekið upp 4 sjómílna land-
helgi í stað þriggja sjómílna.
Löndunarbannið og íhaldið.
Með löndunarbanninu hugðust
Bretar kúga Islendinga til undan-
halds, en þar fór á annan veg.
Löndunarbannið hefur opnað augu
þjóðarinnar fyrir því, hve mikil-
vægt það er, að fiskurinn sé ekki
fluttur út sem hráefni.
Löndunarbannið hefur verið
mikill þyrnir í augum íhaldsins og
hefur það, með Ólaf Thors í
broddi fylkingar, reynt að fá það
upphafið með ýmsu móti, og hef-
ur þar gætt meira kapps en for-
sjár.
Má í því sambandi minna á
fluttning málsins fyrir Efnahags-
samvinnustofnununni, svo hinar
hvimleiðu viðræður íslenzkra
stórútgerðarmanna á vegum henn-
ar, við sjálfan höfuðpaurinn Croft
Baker. Ennfremur þegar Ólafur
Thors lagði deilumál íslendinga og
Breta fyrir Norðurlandaráðið og
„prófsfeinn var lagður á Norræna
samvinnu", eins og Morgunblaðið
orðaði það. Árangurinn varð þó
allur annar en ráð var fyrir gert,
því málinu var vísað frá og varð
sú för hin verzta hneisa.
Undir handleiðslu íhaldsins hafa
verið gefnar út tvær hvítar bæk-
ur um deilumál íslendinga og
Breta, út af afskiptum Evrópu-
Framhald á 3. síðu.
Kjósið gegn íhaldinu.
Kjósið frambjóðend-
ur umhótaflokkanna.
Einræðið
á dánarbúínu.
Sjálfstæðisflokkurinn er senni-
lega einkennilegasta fyrirbæri á
stjómmálasviðinu, sem finnanlegt
er um gervöll Vesturlönd.
Hann lætur það óspart í veðri
vaka, að fólkið í flokknum ráði
þar öllu, þótt hitt sé deginum ljós-
ara, að það ræður álls engu.
Á þessu dánarbúi Hitlers sáluga
er öllum heimilisháttum vandlega
við haldið, rétt eins og gamli
maðurinn sé væntanlegur í heim-
sókn á hverjum degi, til þess að
líta eftir búrekstri þessara gömlu
aðdáenda sinna.
Þarna ríkir og ræður einræðis-
klíkan í algleymingi. Enginn ó-
breyttur liðsmaður fær þar nokkru
ráðið og gagnrýni er refsiverð.
Þegar ákveða skal framboð fyr-
ir flokkinn, er einræðisklíkan þó
fyrst verulega í essinu sínu.
Þá sér hún um það, að enginn
maður fái að fara í framboð fyrir
íhaldið, nema að hann hafi áður
svarið braskaraklíkunni trúnaðar-
eið og sé þess albúinn að þjóna
henni í blíðu og stríðu, bæði utan
þings og innan.
Kjartan læknir er ágætt dæmi
slíkra handhægra verkfæra, sem
nota má jöfnum höndum sem
steðja, naglbít, hamar eða sög í
eiginhagsmunasmiðju íhaldsins.
Það kemur því úr hinni hörðustu
átt, þegar þessir einræðisseggir
eru að brígsla öðrum flokkum,
eins og t.d. Alþýðuflokknum, um
einræði í þessum efnum.
„Vesturland“ getur sparað öll
sín krókódílatár vegna framboðs
dr. Gunnlaugs Þórðarsonar hér í
bænum. Þetta framboð var ákveðið
eftir fyllstu lýðræðisreglum af Al-
þýðuflokksfólkinu í bænum.
Fyrst var það rætt á tveimur
fundum í fulltrúaráði flokksins
og samþykkt þar, en síðan var það
rætt og samþykkt á fjölmennum
sameiginlegum fundi Alþýðu-
flokksfélagsins, Kvenfélags Al-
þýðuflokksins og Félags ungra
jafnaðarmanna.
IsfirOingar! Kjósið Gunnlaug Þórðarson.