Alþýðublaðið - 30.07.1923, Síða 1

1923
Mánudaginn 30. júlí.
171. tSlublað.
Einlægnin.
Þau þykjast vera mjög þjóð-
rækin, andstæðingablöð jafnaðar-
manna, og Sáta sem sér sé mjðg
ant um verndun þjóðernis og
móðurmáls^ En einlægoin er hin
sama þar og í öðrum efnum.
Þótt engin Norðurálfutunga eigi
jafn-rökrétt og fagurt nafn á
jafnaðarstefnunni og jafnaðar-
mönnum sem einmitt íslenzkan,
nota þau^ yfirleitt he'dar útlendu
orðin: >sociafismi«, >commun-
isme<, og boischevismi<, >sósíal-
isík, >kommúnistí< og >bolsé-
víki< eða >bolshvíkingur<(!) en
islenzku orðin.
Ástæðan er auðsæ.
Merkingu útlendu orðanna er
auðveldara að snúa t»l verri veg-
ar fyrir þeim, er ekki skilja út-
lent mál, því að það er reynt,
að merking er Iáusari vlð föku
orð en beimaalin, sbr. að >idiot<
þýðir á einum stað á Suðaustur-
landi sama sem >sæmdarmaður<
og >privat< þýðir >ágætur< í al-
þýðumáli á nokkru svæði í Rang-
árvailasýsIu.Tilhneigingin tilþess-
ara merkingar-spellvirkja kemur
ljóslegá fram í endingunni á
siettunni >bolsh-vfkiogur< í stað
>bolschewik<, sem er rússneskt
nafn á meirihlutamanni og á
ekkert skylt við >víkinga<.
Hins vegar forðast þessi blöð
ísienzku orðin af því, að í þeim
liggja meðmæli með jafnaðar-
stefnunni, því að þau segja rétt
til um aðalatriði hennar, að koma
á jöfnuði í lítskjöiura roanna
með því að gera framleiðsíutæk-
in þjóðáreign. Þau finna íil þess,
að þessi jöfnuður, ekki stærð-
fræðilegur, heldur mannlegur, er
það, sem alþýðan þráir, eins og
raunar allir góðir og réttsýnir
menn, og að notkun réttra, inn-
iendra orða myndi því laða hana
til fylgis við jafnaðarmenn, en
að sama skapi fæla hana frá
ójafnaðarmönnum,- sem er rétt-
asta nafnið á skjólstæðingum
þessara blaðá, úr því að þeir
vilja viðhalda ójöfnuði í kjörum
manna með sérnýtingu fram-
leiðslutækjanna og séreign á
þeim.
Um útlendu orðin er það að
segja, að þau eru góð og þeim
meiniaus, sem erlend mál skilja,
en alveg óþörf íslendingum,
sem eiga í tungu sinni miklu
snjallári orð. En í þessu kemur
greinilega fram . baráttuaðferð
auðvaldsins. Þegar átrúnaðar-
hugmyndirnar, sern það bregður
fyrir sig sér til meðmæla af þvf,
að þær eiga ítök í hugum gránda-
lauss almennings, fara í bág við
hag3muni þess, fótum treður það
þær eins og óþverrann.
Jafnaðarmenn hins vegar —
eins og þeir umbera og virða
einstákiingsaðli mannanna og
halda uppi baráttu fyrir vernd
þess, eins virða þeir og umbera
einstaklingseðli þjóðanna, mál og
þjóðerniseinkenni, enda þ.ótt þeir
ætli þessum ytri táknum ekki
meira gildi en sjálfu lífinu, er slær
í brjóstum einstaklinga og þjóða.
Hafa þeir jafnan og hvarvetna
slegist í lið með þeim, er barist
hafa gegn árásum á einkenni og
rétt þjóða og einstaklinga. Er
t. d. ekki minst að þakka jafn-
áðarmönnum dönskum og ís-
. íenzkum og samstarfi þeirra sú
viðurkenning, er íslendingar hafa
fengið á sjálfstæðisrétti sínum,
þótt þeir hafi fremur eignað sér
árangurinn, er jafnan hafa verið
fúsir til tilhliðrunar við útlent
vald, ef í boði hefir verið bauna-
spóns-virði.
Fleiri dæmi mætti til tína, er
sýna, hversu einlægni auðvalds-
ius er trú við uppáhalds-hug-
myndir alþýðunnar. Þetta er nóg
að sinni, en verða má, að fleiri
kurl komi til grafar áður en
lýkur viðskiftum vor jafnaðar-
manna við ójafnaðarmenuina ein-
lægnisnauðu.
Erlend símskeyti.
Khöfn, 27. júlí.
fíenglshrnnið þýzka.
Frá Berlfn er símað; Ríkis-
bankinn hefir reynt að jafna
muninn á gengi marksins er-
lendis og innaniands síðustu dag-
ana, en árangurinn hefir til
þessá orðið eindæma hrun. í
fyrra dag kostaði dollar 414
þús. og dönsk króna 72 þús.
mörk, en í gær var dollar 760
þús. og dönsk króna 134 þús:
mörk.
Fjárhagur þýzka ríkísins.
>Vossische Zeitung< bendir á
það, að tekjur ríkisins þýzka
séu nú að eins 2,4% Rf gfjold-
uoum og stingur því upp á, að
skattheimta ’sé lögð niður og
fjármálunum haidið uppi með
seðlaútgáfu. — Ríkisþingið verð-
ur kallað saman f næsta mánuði.
Samgöngnhannl létt af.
Frá Frankfurt er símað: Sam-
göngubanninu við herteknu svæð-
in var létt af í nótt.
Loftsiglingar Brcta.
Frá Lundúnum er símað: Loft-
siglingaráðharrann lagði í gær
fyrir neðri deiid fyrirhugun
stjórnarinnar fyrir loftsamgöng-
umf milli heimalándsins og ný-
lendnanna. Ferðum til Indlands
verður komið á eftir 1 i1/* ár
með sex stórum loftskipum, er
fara leiðina á 100 klukkustund-
um,
Framleiðslutækin efga að
rera þjóðareign.