Vesturland - 27.02.1927, Blaðsíða 2

2
VESTURLAND.
‘VESTURLAND
kemur út einu sinni í viku.
kostar 7 kr. um árið.
Gjalddagi 1. oktober.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður
Sigurður Kristjánsscn.
Ritstjórinn til viðtals kl. 4-5
dagl. í Hafnarstr. 1. Sími 99.
Afgreiðslum. Loptur Gunn-
arsson Aðalstræti 11. Sími 37.
inu, að enginn hefir getað hindr-
að vilja yðar og framkvætndir.
Hví þá ekki að halda áfram
samkvæmt stefnuskrá yðar.
Athugið það, að atvinnuleys-
ingjarnir mörgu, sem þér nú dag-
lega umgangist, lifa- ekki áfram á
eintómum kenningum yðar um
„kúgandi auðvald“, sem ekki er
til.
Einn borgari bæjarins hefir orð-
ið til þess að skora á yður bolsa-
leiðtoga, að sýna nú 'tnannlund
yðar og kaupa einhvern eða ein-
'hverja af þeim bátum, sem til
boöa standa og gera þá út frá
ísafirði, til þess að bæta úr at-
virinuleysinu.
bess var ekki að vænta að þér
yrðuð við þessári áskorun, þar
sem þér teljið óheppilegt að út-
vegurinn sé rekinn af einstakling-
uin, en iiins inátti vænta, að þér
samkvæmt undanfarandi umhyggj-
usetni yðar í ræðu og riti fyrir
fátækum verkalýð, vilduð sýna í
verkinu hjálpfýsi og fórnfýsi yðar
utidir þessum óviðunatidi kring-
umstæðum.
Þér bolsaleiðtogar getið eigi
rólegir horft upp á fyrirsjáanleg
bágindi verkalýðsitis, er stafar
eðlilega af- kyrstöðu útvegarins;
þér eruð siðferðislega séð skyld-
ugir til þess að sjá utri að útveg-
urinn stöðvist eigi iengur, annars
svíkið þér greinilega stefnuskrá
yðar og ait hjal yðar utn rtkis og
bæjarfélagarekstur á atvinnufyr-
irtækjunum dæmist sem hræsni
og blekkingar frá yðar hálfu.
Takist yður eigi að ráða fram
úr vandræðunum, eruð þér minni
menn eftir en áður í augum þeirra,
sent til þessa títna hafa trúað á
hugsjónabrölt yðar og kenningar.
Maður skyldi ætla, að það stæði
yður eigi á sama um, svo miklar
velgjörðir, sem þér þykist hafa í
hyggju að leiða yfir þjóð yðar
og ættjörð með umsteyptu stjórn-
aríyrirkomulagi á atvinnufyrirtækj-
unum, sem öðru.
Það er við því að búast, að
þeir menn, sem eg sérstaklega
beini þéssum línum tii, segi sem
svo, að bónda úr sveit varði ekk-
ert um, hvérnig ísafjarðarkaupstað
vegni fjárhagslega, né hvernig að
bænum sé stjórnað; hér sé því
einungis um óþarfa slettirekuskap
að ræða.
Enda þótt eg búist við slíkum
tílsvörum frá þeitn stöðum, þá
veit eg að allir sanngjarnir menn
álíta, að tniklu varði það nærsveitir
bæjarins, hvcrnig hag hans er kom-
ið og hvernig hann veröi í fram-
tíðinni, svo mikil skifti sent árlega
eiga sér stað millum sveilanna og
kaupstaðarins.
Það sem hér hefir sagt verið,
er einnungis sagt til þess að minna
þá bolsaleiðtogana á ísafirði og
flokk þeirra á, hvað þeim nú beri
að gera, til þess að reynast stefnu-
skrá sinni trúir, minna þá á, hvaða
skyldur þeir hafa að rækja gagn-
vart borgurunum, sem trúað hafa
þeim fyrir að ráða fram úr vanda-
málunum. En ómögulega má ætla
bónda svo grunnhygginn að hann
íinyndi .sér að „bolsar" á ísafirði
eða annarstaðar, verði nokkurn
tíma til þess að rétta við ltag
nokkurs manns. Tii þess voru þeir
ekki í heiminn bornir, frá hans
sjónarmiði.
Bóndi.
Fiitneínd
Læknablaðsins
Og
siðferðið.
Inngangur.
í Reykjavík er gefið út blað,
sem nefnist Læknablaðið. Nauða
ómerkilegt rit, þó ótrúlegt sé, þar
sem nafn þess er tengt við þá
stétt, sem talin hefir verið ein sú
nýtasta og best mentaða stétt
landsins.
í desemberbiaði ritsins stendur
þessi klausa;
„Taxti héraðslækna. í blaðið
Vesturland, sem gefið er út á ísa-
firði, hefir lögfræðingur nokkur
skrifað illkvitnislegar greinar í
garð Vilmundar Jónssonar héraðs-
læknis og notað taxta héraðslækna
sem ástæðu. Væri full þörf á því
að endurskoða taxtafyrirkomulag-
ið, svo það geti síður orðið verk-
færi í höndum óhiutvandra manna
til þess að sverta lækna í augum
almennings".
Læktiablaðið mun fyrir fárra
augtt koma utan læknastéttarinn-
ar, en eg tel þörf á að klausa
þessi komi fyrir almennings sjón-
ir. Hún sker fyrir rætur þeirrar
hjátrúar, sem eg og margir fleiri
hafa verið haldnir af, að Vilmund-
ur Jónsson væri — að sönnu ekki
einasta en þó ein af þeim fáu
kláðakindum í stéttinni. En þegar
ritnefnd blaðs, sem gefur sig út
fyrir að vera málgagn ákveðinnar
stéttar, lætur slíkt endcmi frá sér
fara, verður eigi hjá því komist
að ætia, aö óþrifirt séu bísna
grómtekin, þar sem þau hafa„ smit-
að“. Mér dettur ekkl í hug að
gera læknastéttina ábyrga á þeim
heimskupörum, sem klausa þessi
er, eg þekki alt of marga heiðar-
iega og góða drengi í stéttinni til
þess. En ritnefndin verður, eins
og hún hefir látið þétta frá sér
fara, að svo komnu máli að eiga
þar óskiftan hlut þar sem klausan
er nafnlaus.
Formáli.
Vilmundur Jónsson hefir kann-
ast við það í opinberu blaði, að
itafa gefið út rangt embættisvott-
orð og að ltafa tekið af mönnum
itærri gjöld fyrir læknisverk cn lög
heimila. Um liann erskjallega sann-
anlegt, að hann hefir dregið all-
ríflegar fjárhæðir undan skattfram-
tali og farið með órökstuddar róg-
burðarkærur til stjórnarvaldanna
á hendur tveim stéttarbræðrum
sinum. Ef „lögfræðingur nokkur“
eða hver annar meðallagi heið-
virður almennur borgari liefði
drýgt þó ekki væri nema einn
þessara verknaða, myndi hann eigi
aðeins hafa hlotið þá refsingu,
sem við slíkum verknaði er lögð og
beðið tjón á æru sinni, heldui og
hafa mist traust og tiltrú ailra
heiðvirðra manna. En á hinn bóg-
inn er það alkunna fyrirbæri, að
almenningur, æðri sem lægri,vænt-
ir eigi annars af sumum mönnum,
sér enda. sjaldan annað til þeirra
en óknytti og annað verra, og
telur það því jafn eðlilegt og sól-
arganginn. Hendi það svo slíka
menn að gera eitthvað vel, dettur
ofan yfir alla, og þeir eru hafnir
til skýjanna og dýrkaðir sem hálf-
guðir fyrir það, sem enginn hefði
veitt athygli, ef gert hefði maður,
sem eigi er að óknyttum ber. Ef
aftur á móti einhver finnur að at-
höfnum þorparanna, standa heilir
herskarar útspíttir til að afsaka
og bera í bætifláka fyrir þeim, og
tilaðleggja ámæli, ofsókn ogdauð-
aliatur á þann, er gerist svo fífl-
djarfur að átelja spellvirkin, og
það jafnt, þótt þau beinlínis varði
við gildandi landslög. En breyti
einhver heiðarlegur maður öðru-
vísi en sálsjúkar kreddur þessara
sötnu herskara fyrirskrifa, fyllast
þeir heilagri vandlætingu og eru
reiðubúnir til að grýta hann til
lteljar, þótt verknaðurinn sé lög-
helgaður og heiðarlegur í allan
máta eftir aisherjarsiðferðislög-
máli.
Klausan.
Ritnefndin, sem þó hefir eigi
djörfung til að nefna nafn mitt,
kveður mig hafa „skrifað illkvitn-
islegar greinar í garð Vilmundar
Jónssonar“..........Já, sér e.rnú
hver illkvitnin! Lesendum Vesturl.
er kunnugt að eg hefi átalið, að
V. J. hefir fótum troðið gikiandi
landslög. Ætti það því á ritnefnd-
arvísu að vera einber „illkvitni"
að ljósta upp um morðingja, sem
staðinn er að manndrápi, og um
þjóf, sem gripinn er að verki.
Sniðugt siðferöi manna, sem gegna
ábyrgðarstöðum þjóðfjélagsins,
það!
í annan stað segir riinefndin að *
eg noti taxta héraðslækna sem
„verkfæri“ til að koma „illkvitn-
inni“ fyrir, og því sé „full þörf á
því að endurskoða taxtafyrirkomu-
lagið, svo það geti síður orðið
verkfæri í höndum óhlutvandra
manna“, eins og mér skylstáþessu 4
að eg eigi að vera að áliti nefnd-
arinnar.
Mér dettur nú í hug, hvort rit-
nefndin hefði ekki verið hlutvand-
ari en hún er, ef hún hefði stungið
því að Vilmundi í kyrþey að hlíta
héraðslækna taxtanum eins og
hann er, þangað til hann veröur
endurskoðaður, í stað þess að
böðla fram heimsklegum og van-
hugsuðum flapyrðum um „illkvitni"
og „óhlutvendi", rakalaust og út
í bláinn.
Ritnefndin er skipuð mönnum,
sem allir gegna mikilsvarðandi
ábyrgðarstöðum _ þjóðfélagsins.
Mætti því — eða réttara: ætti því
Kostakj ör.
10—15 dagsláttur af óbrotnu en
ágætuv landi, ásamt beit fyrir 50
kindur og 2 stórgripi fæst til leigu
á Hjöllum í Skötufirði. — Afgjalds-
laust í fyrstu 10 árin.
Talið við
Kristján Einarsson
á Hjöllum.
að ætla að þeir væru vandir að
virðingu sinni öðrum fremur og
findu einhvern snefil ábyrgðar
sinnar. — Hugsuðu því fyrst, og
töluðu síðan..En klausan sannar
það gagnstæða. Af því að héraðs-
læknir „nokkur“ hefir þverbrot-
ið lögbundin taxta fyrir héraðs-
lækna, á að endurskoða taxtann
til þess að hann verði síður verk-
færi í höndum þeirra, sem eru
svo óhlutvandir að geta þess að
læknirinn brjóti taxtann! Ályktun
ritnefndarinnar hlýtur því að vera
sú, að semja betri taxta, sem fari
eftir héraðslæknum, en ekki taxta,
sem héraðslæknar fari eftir. Vand-
asamt verk það!
Það kemur fyrir daglega að
menn brjóti hegningarlögin, bann-
lögin og ótal önnur lög. En hví
hefir þessutn ritnefndarvitringum
eigi hugkvæmst það, hreinlega að
afneina öll þau lög til þess að
þeir, er langar til að fremja eitt-
hvað, sem fer í bága við þau,
reki sig ekki á þau. Það væri
í fullu samræmi við hugsanaferil-
inn í klausunni — ef þar er nokk-
ur hugsun á bak við.
Klausa þessi er hvorki orðskrúð-
ig né fjölþreifin, en hún er auga
niður í svo ógeðslegt siðferðispill-
ingardýki að hryllilegt er í að sjá.
Því er ljóstað upp um mann, að
hann l^ikur á því lúalagi að brjóta
skrifuð og óskrifuð lög. Og sum
brotin játar hann á sig opinber-
lega. En þessir verðir siðgæðis
og menningar þjóðarinnar eiga
ckkert hnjóðsyrði til um ltann,
gefa jafnvel í skyn að hann sé
ímynd engils sakleysisins, sem á
sé hvorki blettur né hrukka. Aft-
ur á móti á sá, sem gerir að um-
talsefni ávirðingar mannsins, að
vera „illkvittinn“ og „óhlutvandur“
fyrir það eitt, að hann eigi horf-
ir með þögulli lotningu á afbrotin
og syngur afbrotamanninum lof
og dýrð fyrir þau. Aumt er nú
orðið ísland, sagði Krukkur forð-
um, en ver er það þó komið nú!
I
Niðurlag.
Það er ltvorki „illkvitni“ né „ó-
hlutvendni", heldur borgaraieg
skylda hvers manns, að átelja, ef
brot og yfirtroðslur eru gerðar á
gildandi lögum og reglum þjóð-
félagsins, og stemma stigu fyrir
að slíkt sé gert. Þeir, sem eigi
finna þá skyldu í brjósti sér, eru
siöferðisspiltir, og venjulega reiðu-
búnir til að fremja hið sama sjálf-
ir, ef tök gefast til. En það, sem
eg hefi gert, og orsakað hefir rit-
nefndina til að kalla mig „illkvitt-
inn“ og „óhlutvandan“, er það
eitt, að eg hefi átalið nokkurar
af ávirðingum Vilmundar Jóns-
sonar. Er því um það tvent að
velja, að annaðhvort er ritnefndin
siðferðisspilt, eða hún ber eigi
skyn á, livað er „illkvitni“ og „ó-