Vesturland - 06.03.1927, Side 2

2
VESTURLAND.
Ik
Öllum þeim mörgu vinum mínum, hér í bænum og
nærlendis, er eg ekki get fengið tækifæri til að kveðja
nú, áður en eg flyt buferlum úr bænum, sendi eg hér
með innilegustu þakkir mínar fyrir alla þá góðu og miklu
vináttu er þeir, karlar og konur, hafa sýnt mér og fjöl-
skyldu minni yfir þann 32 ára tíma, er við höfum dval-
ið hér í bænurn.
Um leið endurnýja eg þakkir mínar til allra þeirra,
er nú fyrir skemstu heiðruöu mig og giöddu með
kveðjusamsæti og á annan hátt.
6æfan fylgi ísafirði og ykkur öllum.
ísafirði, 22. febrúar 1927.
F. Thordarson.
HilF
Hérineð tilkynnist vinum og vandamönnum, að móð-
ir og tengdamóðir okkar, Sigurborg Sæmundsdóttir frá Eyri
í Önundarfirði, andaðist að heimili okkar Templaragötu 6
þann 4. þ. m. Jarðarförin verður ákveðin síðar.
Helga Ölafsdótti**. Guðjón L. Jónsson.
Þingmannafrumvörp og þingstörf.
Nokkuð er þegar komið af frum-
vörpum og tillögum frá þingmönn-
um. Er það að vanda misjaínt að
gæðum, bæði að efni og undir-
búningi. Verður víst seint hægt
að koma i veg fyrir það, að ein-
stakir grautarhausar, sem slamp-
ast hafa inn á þing, kasti í þing-
ið vanhugsuðum og illa undir-
búnum frutnvörpum, er það eitt
erindi eiga, að iengja þinghaldið
og eyða í hófleysi fé úr ríkissjóði.
Eitt dæmi um þetta er frumvarp,
sem Héðinn Valdemarsson flytur
um breytingar á stjórnarskránni.
Eftir þessu frumvarpi á í raun
og veril að afnema Alþingi, en í
staðinn kemur 25 manna fundur
•í líkingu við stúkuþing að manni
skilst, því allir eiga þeir að sitja
í einni málstofu. Kjördæmin eiga
að afnemast, og í rauninni kosn-
ingarétturinn, því þessir 25 menn
eiga allir að kjósast í einu lagi
með hlutfallskosningu. Yrðu þá
mennirnir álistana (auðvitað Reyk-
víkingar) tilnefndir af miðstjórnum
flokkanna í Rvík. Alþýðan yrði
svo til málamynda látin greiða
atkvæði, og henni svo talin trú
um, að hún hefði valið þá út-
völdu.
Qreinin sem um þetta fjallar er
svon :
„Á Alþingi eiga sæti 25 þjóð-
„kjörnir þingmenn, kosnir hlut-
„bundnum kosningum um alt
Jand, og sitja þeir aliir í einni
„málstofu. Tölu þeirra má breyta
„með lögum. Þingmenn skulu
„kósnir til 4 ára í senn.“
Kosningarétt eiga allir að liafa,
sem eru 21 árs, þurfameun jafnt
og aðrir. Undanskildir eru þó þeir,
sem liafa flekkaö mannorð/1’)
1 stjórnarskránni stendur, að |
eignarrétturinn sé friðhelgur.
Þetta leist Héðni heppilegast að |
fella niður. Er það skiljanlegt með- |
an einhverjir eiga meira en Héðinn. ;
Hefði átt að standa: Breyta má
þessu með lögum, þegar eg er
orðinn ríkur:
í gildandi stjórnarskrá er ákveð-
ið, að ekki rnegi taka eign neins
manns, þó til almenningsnota sé,
nema að fyrir komi fult verð. Fer
það eftír mati dómkvaddra manna.
*) Frá bolsevisku sjónanniði eru það
liklega auðvaldssinnar. f Rússíá teljasl
brennur, rátr V>^ morð lil borgaralegra
dygða, ef handyerkið gengui út yfir auð-
valdið cða auðvadlssinna, eða andlegrar
stéttar nrenn.
Þetta leist Héðni vera úrelt, og
er því í frumvarpi hans gerl ráð
fyrir að þing það (25 manna fund-
urinn) sent ákveður að taka eign
af manni, ákveði sjálft hvað hann
skuli fá fyrir, (livort það skal vera
nokkuð eða ekki neitt). M. ö. o.
það skal vera háð því, hvar í
pólitiskum flokki sá er, sem sviit-
ur er eign sinni, hvað hann fær
fyrir eignina, eða livort hann fær
nokkuð fyrir hana. Hinsvegar get-
ur sá, sem vel ar „situeraður"
pólitiskt, látið taka arðlausa eign
sína til almenningsþarfa! og greiða
sér fyrir eftir þörfuin.
„Þingið“ — 25 manna fundur-
inn — á ekki að vera eiginlegt
löggjafarþing, heldur ráðgefandi
— hafa tillögurétt því öll mál
eiga að fara undir þjóðaratkvæði
ef 3500 kjósendur óska. Niðurlag
nýrrar greinar, sem vera á 74. gr.
og ræðir um þjóðaratkvæði, hljóð-
ar þannig:
„Ávalt skal og leyta slíks
„þjóðaratkvæðis, umhvaðaþing-
„mál sem er, ef 3500 kjósendur
„óska þess skriflega, og skal
„samþykt eða sinjun við slíka
„atkvæðagreiðslu gilda sem mál-
„ið væri af nýju samþykt eða
„því sinjað af Alþingi.“
Við þá rýmkun kosningarréttar-
ins, sem frumvarpið gerir ráð
fyrir, yrðu kjósendur landsins nú
þegar ca. 60 þús. og gæti þá ör-
lítill hluti kjósenda, eða l/t7 þeirra,
knúið fram þjóðaratkvæði rneð
ærnum kostnaði nær því um hvert
mál. Eru ekki einu sinni fjárlögin
undan skilin, svo „þjóðin" gæti
felt þau aftur og aftur, svo þingið
yrði altaf á harðahlaupum til að
semja ný, og Ioks yrðu kannske
eiígin íjárlög.
Hún lýsir bolsastjarnan nýja á
pólitíska himninum!
Sami bar fram frumvarp um að
banna næturvinnu bæði í Reykja-
vík- og í Hafnarfirði. Féll það með
14 atkvæöuin gegn 7í neðrideild.
Sigurjón Jói^sson berfram frum-
varp um gagnfræðaskóla á ísa-
firði.
Þingmenn Norðmýlinga bera
fram þá breytingu á kosningalög-
unum, að reglulegar kosningar iil
Alþingis fari fram 1. júli, í stað
fyrsta vetrardags sem nú er.
Verkalýðsfélög kaupstaða og
þorpa hafa mörg sent mótmæli
gegn þessari breytingu.
Tryggvi Þórhallsson ber frani
frv. um að afnema kennarastól
í klassiskum fræðum við Háskól-
ann. Mentatnálanefnd liefir sam-
þykt að leggja til að svo verði
gert, en vill að nokkurt fé sé
heimilað til að lialda uppi kenslu
í grísku.
Einar Jónsson ber fram þings-
ályktun um að rannsaka, hvað
kosta muni að reisa barnahæli og
stofna kúabú í Gunnarsholti, sem
er ríkis eign.
Ræktunarféi. Norðurlands 1926.
Nú nieð póstinum barst mér of-
annefnt rit í hendur.
Eins og að vanda eru Í riti
þessu ýmsar fróðlegar og gagn-
legar Ieiðbeiningar.
Starfsemi Ræktunarfélagsins er
orðin svo merkileg, að ýmislegt
er að græða á því að fylgjast
með henni árlega.
Eins og kunnugt er, liefir Rækt-
unarfélagið beitt sér mjög mikið
fyrir trjárækt, og liefir náð undra-
verðum árangri með þá ræktun i
trjáræktarstöð sinni á Akureyri.
Ennfremur hefir það með liöndum
ýmsar gróðrartilraunir, sem það
hefir stundað undanfarin ár, en
eigi eru birtar niðurstöður af þciin
tilraunum ennþá, heldur skýrt frá
því, hvernig þeim hafi verið hag-
að það ár, sem um er rætt; en
vænta má ýmislegs, sem að gagni
getur komið, þegar stundir líða,
og reynsla er fengin fyrir, livað
best gefst.
Tilgangurinn ineð línum þessum
er eigi sá, að ræða starfsaðferðir
F^æktunarfélagsins, heldur benda
mönnum á rit þetta, og starfsemi
félagsins, sem hvorttveggja er all
eftirtektarvert.
Þetta rit, sem hér um ræðir er
hið 23. ársrit þess, og er þetta
eitt hið besta í röðinni. í því eru
meðal annars lög Ræktunarfélags
Norðurlands, fundargerð aðalfund-
ar félagsins frá síðastliðnu vori,
sem vcrið hefir hinn rækilegasti,
reikningur þess og skipulagsskrá
sumra þeirra sjóða, sem það hef-
ir undir höndum.
Þá kemur skýrsla um garðyrkj-
una, sem stunduð hefir verið þar,
og sem er orðin all-umfangsmikil
og lánast alla jafna vel.
Því næst skýrir framkvæmdastjóri
félagsins frá starfsemi þess á liðnu
ári, sem liggur aðaliega í tilrauna-
starfsemi þess og fræðslustarfsemi
sem er sú, að þaö hefir árlega
námskeið í garöyrkju að vorinu
og svo sutnarnámskeið fyrir þá,
sem dvelja vilja lengri tíma við
það nám. Náinskeið þessi eru alt-
af vel sótt. Þá hefir það gengist
fyrir fyrirlestrahaldi á Norðurlandi.
Einnig hefir það haft með hönd-
um ýmsar verklegar fratnkvæmdir,
svo sem byggingu „vernúhúss'1,
og skrífarframkvæmdastjórifélags-
ins ritgerð í ársritið um byggingu
þess, þýðingu o. fl.
Kúabú hefir félagið haft um
mörg undanfarin ár, og mikla
grasrækt í sambandi við það, og
ber það sig vel, og virðist vera
nauðsynlegur liður í starfsemi
þess.
Þá skrifar framkvæmdarstjórinn
ritgerð um stofnun garðyrkjuskóla,
sem honum lýst vel á að Rækt-
unarfélagið stofni.
Telur hann Ræktunarfélagið vel
fært að sjá um rekstur lians án
ýkja mikils tilkostnaðar, þaö ráði
yfir góðum kenslukröftum og hús-
næði sem nota mætti frekar fé-
laginu að skaðlausu. Þá er ritgerð
um sáðsléttur, eru það ýmsar
góðar leiðbeiningar og athugarúr,
sem að liði gætu komið, því hér
er um að ræða eitt stærsta atrið-
ið í aukinni ræktun landsins. Þær
ræktunar aðferðir, sem viðhafðar
hafa verið til þessa, þykja hafa
ýmsa galla. Þaksléttan, okkar elsta
ræktunar aðferð, þykir seinleg og
dýr en arðvissust, græðisléttan of
sein og eigi nógu lifandi ræktun-
araðíerð og auk þess hfeð handa-
hófsvali hvað jurtagróður snertir.
Sáðgræðslan hlýtur því að verða
okkar framtíðarræktunaraðferð en
þar liöfum við enn þá eigi nógu
staðgóða reynslu til að byggja á,
en sem reynsla og tilraunir verða
að skera úr.
Þá er síðast skrá yfir nýja æfi-
félaga Ræktunarfélagsins. Eg býst
við að rit þetta sé frekar í fárra
manna höndum hér á Vestfjörð-
um, en af því að hér er um
merkilega starfsemi að ræða, þá
ætti það skilið að koma fyrir
augu þeirra manna, og með þvl
að gerast æfifélagi Ræktunarfélags-
ins, er opin leið til að (fylgjast
vel með starfsemi félagsins og
framkvæmdum þess, um leið og
menn styðja góðan félagsskap. Á
undanförnum árum hefir félagið
átt við þröngan fjárhag að búa,
en nú er að rætast vel úr því,
svo vænta má frekari starfsemi á
næstu árum eftir því sem íjárhag-
ur þess rýmkast.
• Valnsfirði, 20. ícbrúar 1927.
Páll Pálsson.
„Ár skal rísa, sás annars vill
fé eða fjör hafa“.
Hefir hver til síns ágætis nokk-
uð.
Þetta vill sannast á Tímanum,