Vesturland - 12.04.1927, Blaðsíða 1

Ritsljóri: Sigurður Kristjánsson.
/
ísafjörður, 12. apríl 1927.
13. tölublað.
„UPPSALÍR“
(KAFFI- og MATS0LUHÚS).
Fæði íyrir fasta menn kr. 80.00 á mánuði. Fæði um skemmri tíma
kr. 3.00 á dag. Binstakar máltíðir frá kl. 12 til 1, kr. 2.00.
Kveldverður kr. 1.50.
Hægt að fá heiian mat með litlum fyrirvara hvenær sem er að deginum.
Ennfremur:
Kaffi, Súkkulaði, Mjólk, Öl, Gosdrykkir, Vindlar, Vindlingar.
HLJÓMLEIKAR:
Miðvikudagskveld, Laugardagskveld, Sunnudagskveld.
IV. árgangur.
Frá Alþingi.
Þingmálum þokar hægt áfram.
Hafa Tímamenn og liálfbræður
þeirra Héðinn og Jón Baldvins-
son látið rigna yfir þingið frum-
vörpum og þingsályktunaftillögum.
Er það að vanda hinar mestu
fjarstæður, illa undirbúið og óþing-
lega fram borið sumt. Tefur þetta,
með heimskulegu málæði sumra
þeirra, tímann frá þarflegum málum,
og lengir þingtímann úr hófi fram.
Fjárlögin eru komin gegnum
aðra umræðu í neðri deild. Var
frv. samþykt lítið breytt. Kom þó
fram fjöldi mikill br.tillaga að
vanda, en flestar tillögur einstakra
þingmanna voru feldar. Þar á móti
flestar breytingartillögur fjárveit-
ingatiefndar samþyktar. Voru þær
og flestar smávægilegar, utan ein,
sern verða mun fræg í þingsög-
unni. Var hún utn að fella niður
fjárveitingu til settdiherra í Kaup-
mannahöfn.
Ekki er hægt að segja, hvernig
atkvæði hefðu fallið um tillögu
þessa, ef hún hefði komið undir
atkvæði, en svo varð ekki, því
forseti vísaði henni frá, þar hún
kemur í bága við gildandi lög.
Er' þingsmán þessi þar með úr
sögunni að þessu sinni, en þetta
sýnir, að sjálfstæði landsins er í
sífeldri hættu fyrir landsmönnum
sjálfum og ættu kjósendur að
muna það við næstu kosningar,
að spyrja þingmannaefnin um af-
stöðu þeirra til utanríkismálanna
og annara þeirra mála, er að öðr-
umríkjum snúa eða þegnum þeirra,
og sjálfstæði landsins varða beint
eða óbeint.
Stjórnarskrármálið er komið frá
nefnd i efrideild. Vill meirihlutinn
láta satnþykkja frv. stjórnarinnar
óbreytt, en minnihlutinn, Tínia-
mennirnir, vill gerbreyta því. Er
víst vafalaust að þeir hálfbræð-
urnir, kommunistarnir og Tlma-
menn, sitja á svikráöum við þetta
mál, þó þeir aí kjósendaótta þyk-
ist vera aðalbreytingununi fylgj-
andi. Til þessa bendir meðal ann-
ars það, að tvö frumvörp til br.
á stjórnarskránni, gerólík frumv.
stjórnarinnar, eru fram komin í
n.d., annað frá Héðni hitt frá
Tryggva. Er frv. þessum sýnilega
ætlað að rekast á frv. stjórnar-
innar, svo öll frutnvörpin falli. Er
þetta venjulegur skrípaleikur þeirra
hálfbræðranna.
Það tnálið, sem tnestar deilur
hafa orðið um, er heimildarlög í
tillöguformi fyrir stjórnina til að
ábyrgjast reikningslán fyrir Lands-
bankann.
Þetta mál er svo vaxið, að
Landsbankinn hefir kotnist að
samningum við banka í New-York
um að hafa þar opið reiknings-
lán 2 miljónir dollara að upp-
hæð.
Að hve miklu leyti bankinn not-
ar þetta lán, er ekki neitt umrætt
og ekki hægt um það að segja
fyrirfram, en það á fyrst og fremst
að vera bankanum trygging, ef
að honum kreppir frá öðrum hlið-
um.
í neðrideild barðist Tryggvi mest
gegn þessari heimild og t báðum
deildum eru það þeir hálfbræð-
urnir Tímamenn og kommunistar,
sem gegn heimildinni leggjast.
Ekki er það þó víst- ástæðan, að
þeir vilji setja fótinn fyrir Lands-
bankann. Sannaðist þá á þeim,
að sjaldan launa kálfar ofeldi. En
mótþróinn mun stafa af ótta við
það, að útgerðinni verði þetta að
einhverju liði, og íslandsbanki
beint eða óbeint hafi hag af því.
Bar Tryggvi fram við tillöguna
eina af hinurn landsfrægu breyt-
ingartillögum sínum. Húnersvona:
„Enda sé hið nýja lánsfé ein-
göngu notað í eigin þarfir Lands-
bankans."
En er hann átti að gera grein
fyrir þvi, hvað væru eigin þarfir
bankans, vafðist honum tunga um
tönn. Þótti víst flestum nema Tr.
óþarft að fá lánsheimild fyrir 2
miljónum dollara til viðhalds
Landsbankahúsinu og til að launa
starfsmenn, en það skildist mönn-
um helst að hann meinti með
„eigin þarfir bankans'*.
Eftir alla deilurnar í neðrideild,
var þó tillagan samþykt til efri-
deildar. Þar stóðu aftur um hana
þriggja daga deilur, en að þeim
loknum var hún samþykt óbreytt.
Er hér gott sýnishorn af vinnu-
brögðum Alþ. og hve ódýrt mál-
æði Tímamanna og hálfbræðra
þeirra er landinu.
í Timanum hefir Tr. Þ. spunnið
fágætlega heiniskuleg ósannindi
um þetta mál. Segir hann þar að
stjórnin ætli að taka þetta lán og
talar um það eins og það ætti að
vera eyðslttfé ríkissjóðs, og er i
öðru orðinu helst að lieyra, að lán-
ið sé þegar tekið og féitu lógað!
Þinghneyksli.
Síðan jafnaðarstefnan hóí inn-
reið sína í þingið með stimum
þeirra, ér kalla sig Framsóknar-
flokksmenn, hafa tillögur og um-
ræður sífelt orðið óþinglegri og
þingbragur allur óviröulegri en
áður var. Þó hefir aldrei keyrt
um þverbak fyr en hinir alrauðu
kommunistar komu inn í þingið.
Einstakir en þó fáir Tímamenn
temja sér í umræðum á þingi að
svívirða í orðum nafngreinda ut-
anþingsmenn og fara með órök-
studdar slúðursögur.
Menn hafa ekki tekið eftir því,
hvað þetta óvirðir þingið. Og þvi
hafa tnenn trúað, að last litilfjör-
legra manna gæti engan meitt.
Eu atvik, sem fyrir kom nú í nd.
sýnir að það þarf engin mikil-
ntenni til þess að vinna afleiðing-
arík klækiverk:
Eins og allir landsmenn vita,
bar Héðinn Valdimarsson fram í
nd. vantraust á stjórnina. Það út-
af fyrir sig er hneyksli að þing-
maður Ieyfir sér að bera fram
slíka tillögu, án þess að tryggja
sér atkvæði eins einasta manns
með henni. Það kemur meira að
segja ekki nokkrum sæmilegum
þingmanni til hugar að rétta út
litlafingurinn til að fella stjórn,
nema trygging sé fyrir því, að
hægt sé að mynda aðra, helst
að myndun hennar sé áður und-
irbúin.
Þetta er nú út af fyrir sig.
En við umræðurnar gerði þessi
nýgræðingur þingsins af sér hvert
hneykslið öðru fáheyrðara, og þó
tók eitt öllum fram. Héðinn sagði
sem sé, að Óðinn, varðskip rík-
isins, (ólýginn sagði honum) hefði
átt að koma að um 20 togurum
við veiðar i landhelgi, en af því
togararnir hefðu verið islenskir,
eign auðvaldsins, hefði varðskip-
ið b.ara aðvarað þá tneð skoti.
Margsinnis var skorað á Héðinn
að gefa á þessu skýringu eða
færa fyrir því rök, en við því
skelti hann skolleyrum.
Þegar varðskipið Óðinn kónt
næst til Rvíkur, heimtaði skipstjóri
yfirheyrslu yfir skipshöfn sinni út
af þessum ummælum, og sann-
aðist það sent allir vissu hér áð-
ur, að Héðinn hafði farið með til-
hæíulaus ósannindi. En auðsætt
er hverjar afleiðingar það getur
liaft fyrir íslenska ríkið og strand-
varnarmál þess, þegar það kemur
til eyrna þeirra þjóða, sem stunda
hér fiskiveiðar og vér þurfum að
koma iögum yfir, að maður, setn
þó er kallaður þingmaður, segir
slíkt sem þetta á sjálfu Alþingi.
Strandvarnir landsins eru á
bernskustigi, eins og sjálfstæði
þess, og oss ríður lifið á, að ná-
grannaþjóðirnar virði hvorttveggja.
Nú gerist íslendingur, og það
þingmaður til þess að vega að
þessu fjöreggi þjóðarinnar á
skammarlegasta hátt, eingöngu af
pólitiskri heiftúð.
Að slíkt getur liðist átölu- og
reísingarlaust, sýnir það, að ís-
lendingar hafa ekki énn skilið
nauðsyn þess að Alþingi sé skip-
að bestu sonum landsins.
Þyrftu landsmenn að vakna af
hinum pólitíska svefni, áður en
agaleysið Ieiðir til fullkominna
landráða.
Fiskversjunin
er fyrirsögnin á „fáum athuga-
semdum“, sem hr. Gunnar Egil-
son þykist þurfa að gera við skrif
min og skýrslur um þetta mál, i
Morgunblaðinu, Verslunartíðind-
unum og Vísi. — Það er naumast
að hr. erindrekanum hefir orðið
bumbult af þessum skýrslum, því
hvorki fer meira eða minna en 31
dálkur i Verslunartíðindunum fyr-
ir þessuni „fáu athugasemdum“.
Hr. G. E. byrjar með því að
vitna i grein mína í Morgunblað-
inu í febrúar 1926, og víða kem-
ur hann við skýrslu mína til Stjr.
1923, en það er sem hann fyrst
vakni af þungum svefni og við
illa drautna, þegar mér verður það
á að segja um erindrekastarfið á
Spáni, það setn ílestir hugsa og
tala um manna á milli.
Þetta mikla 16 síðu málæði hr.
G. E. er svo illa framreitt, að það
þarf góðan tíina til að átta sig á
því og fá úr því samanhangandi
heiid, en mergurinn málsins skilst
mér þó helst vera sá, að það sé
ódæði, að láta sér detta t hug
aðra sölustaöi cn Pyreneáskagann
og Ítalíu, fyrir fiskframleiðslu vora,
og sist Suður-Ameríku,*sem ltann
þó í öðru veifinu viðurkennir, að
séu einu stöðvarnar, umfram hin-
ar framangreindu, sent vakið geti
von um nýtt verksvið, en í hinu
veifinu gerir hann sér fa'r um að
niðurlægja o'g tortryggja þann
markað, og hyggur sig tii þess
ekki þurfa að seilast út fyrir skýrsl-
ur minar. Ett svo eg viðhafi herr-
ans eigin orð, þá eru þessar á-
lyktanir mildast sagt ærið fljót-
færnislegar, ef ekki liggur þá fal-
inn fiskur undir steini.
Það er óþarfi fyrir hr. G. E. að
væna mig um, að eg vilji villa
mönnum sýn um S.-A.-markað-
inn. Til þess hefi eg of oft haldið
því íram, að Miðj.-hafs-markaður-