Vesturland - 16.06.1927, Qupperneq 1

VESTURLAND
Ritstjóri: Sigurður Kristjánsson.
IV. árgangur.
- ■ - - I_____________
. .
Vilmundur og
vinarkossmn.
Lítill drengur kenuir hlaupandi
eftir götunni. Undir hendinni ber
liann blaðastranga. Hann er að
bera blaðið Skutul inn á ísfirsku
heimilin. Eg bið um eitt eintak.
Drengurinn hikar við. Eg skildi
strax vandræðasvipinn og augna-
tillit þessa litla vinar míns. Dreng-
urinn fékk mér blaðið og hljóp
burt. —
Eg hefi samkvæmt fjölda áskor-
ana úr öllum stéttum þessa bæjar-
félags gefið kost á mér sem þing-
mannsefni við kosningar þær sem
fram eiga að fara 9. júlí þ. á. —
t>ú ærist út af þessu Vilmundur
læknir og hefir hvorki taumhald
á tungu þinni né penna þlnum.
Þú talar ekki um stjórnmálin.
Þú virðist vilja skipa mér sess við
hlið ömurlegasta svikara veraldar-
jnnar. — Þú ræðst ekki á stjórn-
málaskoðanir mírtar, þú ræðst á
mig sein embættismann og veður
á þennan leiðinlega hátt inn á
þau svið, og þau mál sem þú
veist að mér er'u helgust.
l>ú lýstir ótilkvaddur og að
fyrrabragði yfir við mig, að þú
vildir drengskap I deilum okkar,
og inintir inig I þvi sambandi
á vináttu okkar. Mér fanst reynd-
ar slik brýning óþörf hvað mig
snerti, því mér hafði aldrei til hug-
ar komið að viðhafa neinn ódreng-
skap, en tók þó af einlægni fram-
rétta hönd þína. En frá mér geng-
ur þú rakleitt og’ ritar, með þess-
ari sömu hendi Skutulsgreinina,
þar sem þú talar viðlíkast því
sem væri eg glæpamaður.
Á meðan þú talar I þessari tón-
tegund vil eg ekki veita þér nein
svör. Eða ætti eg að fara að tala
um embættisfærslu þína og leggja
dóm á þig sem embættismann?
Mér finst það koma harla lítið
alþingiskosningum við. Eitt atriði
er þó I grein þinni, sem þú sýni-
lega ætlar að láta mér verða til
mannorðshnekkis. — Það er heiin-
sókn min ttl „konunnar I kjallar-
anumf, sem þú nefnir svo. Þú
gefur I skyti að eg hafi 4 sinnum
talað við hana i því skyni að fá
hana til „að brjóta lög og reglur
þess félagsskapar, sem henni er
trúað fyrir að stjórna, hvort hún
sé ófáanleg til að svikja félaga
sína, sjálfa sig og þá hugsjón
sem hún trúir á, og hefir lagt svo
mikið I sölurnar fyrir".
Hið sanna I þessu máli er þetta:
Frá mjög orðvörum sómamanni
fæ eg þá frétt, að áðurnefnd kona
hafi látið I ljósi óánægju sina yf.
ir því, að hún ekki fékk að sjá á-
skorunina til mín um að bjóða
mig fram til þings, þar eð hún
gjarna hefði viljað rita undir
hana. Með því að eg trúði þess-
tsafjörður, 16. júní 1927.
i
ari frétt, og veit að hún er sönn,
enda er sá er hana flutti, fús að
staðfesta hana, fór eg til þessarar
konu til þess að tala við hana
um alþingiskosningarnar. Eg tók
það mjög skírt fratn, að eg væri
ekki keminn til þess að hafa álirif
á huga hennar, og að hún ætti
að fara að þvi sem sannfæring
hennar og samviska segðu að væri
rétt, livað sem minum óskum kynni
að liða. Hún mætti treysta því, að
eg reyndist henni hinn sami eftir
sem áður, og veit eg að hún trúði
því og treysti. — Eg hefi aðeins
einu sinni talað við konu þessa
um þessi efni.
Mér þykir vænt um að frani-
boð mitt hefir orðið til þess, að
þú tókst þér biblíuna í hönd. —
En lestu betur. Eg örvænti ekki
þótt fyrstu verkanirnar séu nokk-
uð stórkallalegar. — Sá sem les,
les nógu lengi, lærir að lokum
hógværð og sannleika.
Sigurgeir Sigurðsson.
Hvers þarí' þjóðin sér-
staklega að gæta við
næstu alþingis-
kosningar?
Undirbúningstíminn undir næstu
kosningar til Alþingis verður næsta
skammur, þar eð þær eiga að fara
fram 9. júlí n. k.
Þetta skiftir I sjálfu sér ekki
miklu fyrir þjóðina, ef hún hefir
Iátið reynsluna kenna sér hvers
nú þarf sérstaklega að gæta við
þessar kosningar.
Það er sorglegur sannleikur, að
virðing þjóðarinnar fyrir Alþingi
hefir farið þverrandi nú í allmörg
ár. Lýsingar þær, sem blöðin hafa
flutt þjóðinni af því, hvernig þing-
störfin hafi gengið, stuðla mjög
að þessu. Og reynslan sýnir, að
þær lýsingar eru réttar. Enn segja
blöðin, að eftir að þingið hafði
nú selið á rökstólum i vetur og
vor I nærfelt 100 daga, hafi tnál-
unum verið flaustrað af á siðustu
stundu. Heimskulegar deilur hafa
tafið framgang ýmsra velferðar-
tnála og kostað þjóðina stórfé.
Svo langt er þingspillingin komin
að dætni eru til þess, að þing-
menn hafi borið slúðursögur inn
á þingið, og skotið sér svo að
baki þinghelginni, þegar á þá hef-
ir verið skorað, að gera grein
fyrir sögunutn. — Allir góðir
menn hljóta að sjá hvllík andstygð
slíkt er. —
í fyrravor kom eg nokkrutn
sinnum'á áheyrendapallana i þing-
húsinu; tninnist eg ekki að hafa
komið á auniari mannfund. Færi
eg að lýsa því, sem þar bar fyrit
augu og eyru, yrði sú lýsing
trauðla fegurri en sú, sem séra
Ólafur Ólafsson gaf forðum á
þinginu.
Hver á nú aðalsökina á að svona
er kotnið? — Þjóðin. — Þegar
vér kvörtum yfir þinginu, kvörtum
vér yfir stofnun, sem þjóðin hefir
myndað með kjöri. í þessu efni
ertrauðla nema um tvent að ræða.
Annað hvort, eigutn vér ekki fær-
ari menn til þingsetu, eða að vér
höfum ekki lag á því að ná í þá.
Margir þingmenn eru nú farnir
að sjá þetta, og vilja bæta úr
því, en það er við ramman reipi
að draga. Flokkaskipunin er versta
skerið A undanförnum þingum
hefir flokkaskiftingunni verið þann-
ig farið, að enginn flokkur hef-
ir verið nógu sterkur til þess
að bera ábyrgð á störfum og
gerðum þingsins. Þegar svo er
ástatt, er ekki nema eðlilegt, að
þingstörfin gangi líkt og reiptog.
Meðan flokkaskiftingunni er svona
háttað, er engra bóta að vænta í
þessu efni.
Af þessu er augljóst, að við
næstu kosningar þarf þjóðin fyrst
og fremst að gæta þess, að nú
verði kjörið meirihlutaþing, o: að
nú verði einhver flokkanna svo
sterkur, að hann geti borið ábyrgð
á gerðum og störfum þingsins.
— Sé þetta rétt, er næst fyrir
hendi, að átta sig á því, hvern
stjórnmálaflokkinn heppilegast
muni vera að eíla.
II.
Æskilegast væri að enginn stjórn-
málaflokkur væri til í landinu. —
Æskilegast væri, að velferð þjóö-
arinnar í hvívetna væri öllum svo
heilagt málefni, að um það yrði
ekki deilt. Æskilegast væri, að
allir bæru svo ljóst skyn á sann-
leikann i hverju máli og elskuðu
hann svo heitt, að þeir gætu unn-
ið eins og bræður í eindrægni að.
eflingu þjóðarhagsins, bæði á sviði
hins andlega og líkamlega. En
þvi er nú ver, að svo fullkonmir
erum vér ekki orðnir enn. Skoð-
anirnar á inálunum eru þvi ávalt
meira og tninna skiftar, enda þótt
allir stefni að sama markmiðinu.
Skoðanainismunurinn leiðir til
flokkaskiftingar. Verður flokka-
skiftingin þannig neyðarböl, sem
menn verða að hlýta, sökum þess,
hve skamt vér erum á veg komnir
í þvi aö þekkja sannleikann í hans
óteljandi myndum. En leit sann-
leikans hlýtur að vera viðfangs-
efni allra flokka. Deilurnar koma
svo fram af því, að menn leysa
ekki á einr. veg úr spurningunni
tniklu: Hvað er sannleikur?
Það er nú talað unt fjóra stjórn-
máhiflokka í landinu, o: sjálfstæðis-
menn, jafnaðarinenn, framsðknar-
menn og íhaldsmenn eða Verði.
Það nafn finst mér viðfeldnast á
.haldsinönnum, því þeir vilja íyrst.
21. tölublað.
og fremst vera á verði og gæta
þess, að ekki verði kollvarpað því
þjóðskipulagi, sem vér eigum nú
við að búa, heldur vilja þeir bæta
það í hvívetna.
Sjálfstæðismenn er nú varla
hægt að telja stjórnmálaflokk leng-
ur, bæði af því að þeir eru svo
fámennir, og af því að þeir hafa
enga sérstaka hugsjón til að berj-
ast fyrir. Brotið, sem eftir er af
þeim, tilheyrir fremur liðna tíman-
um en nútímanum. — Alt öðru
máli er að gegna nteð jafnaðar-
mannaflokkinn. Hann hefir hinn
fylsta tilverurétt, berst fyrir á-
kveðinni hugsjón, sem öllum er
kunnugt um. Stefna þessi er mjög
gömul í heiminum. Rætur hennar
má rekja til frumkristninnar eða
jafnvel lengra. Hugsjón sú, sem
stefnan berst fyrir, er í eðli sínu
fögur. Ýmsu góðu hefir hún til
leiðar komið, en einnig mörgu
misjöfnu, sökum þess, hve leið-
andi menn hennar hafa oft gripið
til óheppilegra vopna í hita stríðs-
óns. — En sá mikli Ijóður er líka
á Kstefnu þessari, að þótt hún sé
í eðli sínu fögur, þá hæfir hún
ekki, sent stjórnmálabúningur núr
lifandi kynslóð jarðarinnar. Saga
mannkynsins talar skipun'arrómi á
tnóti henni. Hún strandar sí og
æ á spillingarskerinu. Hún dregur
úr framsókn einstaklingsins í Iífs-
baráttunni og leggur svæfil undir
höfuð letingjans. Þetta þolir eng-
in þjóð að skaðlausu, og allra
síst vér íslendingar sem eigum
við svo ntikla óblíðu að stríða
frá náttúrunnar hendi. — Þegar
af þessari ástæðu er það blátt á-
fram hættulegt fyrir þjóðina að
efia þennan flokk. Þjóðnýting at-
vinnuveganna mundi ieiða meira
fjárhagslegt böl yfir þjóðina, en
menn geta gert sér grein fyrir.
Hægfara jafnaðarstefna, sem beitir
aðeins sæmilegum vopnunt getur
unnið mikið gagn á þann hátt
að beita sér fyrir umbótum á hög-
um alþýðunnar, en um hitt geta
dómarnir orðið skiftir, hvernig
þeim tekst það.
Á móti þessari stefnu ætti ekki
að vera til nema einn flokkur,
o: sá, sem halda viil við hinu nú-
verandi þjóðskipulagi. Því miður
eru flokkarnir tveir, sem segjast
vilja þetta, o: framsóknarflokkur-
inn og Verðir. Gagnvart hinni
yfirvofandi hættu jafnaðarstefn-
unnar fyrir þjóðlífið er þó sá
tnikli niunur á þessutn tveim flokk-
um, að Verðir eru eindregið and-
vigir jafnaðartnönnum, en engutn
mun geta dulist það, að vinfengi
nokkuð er með framsóknartnönn-
um og jafnaðarntönnum, þótt ekki
sé|með öllu ástúðlegt, þvi ltvorir
um sig vilja nota hina til þess að
ttá völdunum, en geta má nærri,
að sá flokkurinn sem hlutskarpari
yrði í þeim viðskiftum mundi brátt
sparka í liinn. Þetta tnakk Fram-