Vesturland - 30.07.1927, Síða 1
VESTURLAND
Ritstjóri: Sigurður Kristjánsson.
IV. árgangur. ísafjörður, 30. júlí 1927. 26. tölublað.
: i
Innilegt þakklæti fyrir auðsýnda hluttekningu við fráfaii
og jarðarför eigimnanns míns og fósturföður okkar Helga
Kristjánssonar.
Vilhelmína Hjaltadóttir,
Ásta Kristjánsdóttir, Ásdís Magnúsdóttir.
Kosningaúrslitin.
Nú eru sén úrslit kosninganna
í öllum kjördæmum, og urðu þau,
sem taliu voru í síðasta blaði,
þótt þá væri ekki frétt úr einu
kjördæmi. Sitja þá næsta þing 19
Thnamenn, 16 íhaldsflokksmenu, 5
bolsar eða Alþýðufl.menii, 1 úr
Frjálslyndafl. og 1 utan flokka.
Oetur ekki leikið neinn vafi á því,
að Framsóknarflokkurinn myndi
stjórn meó aðstoð liálfbræðranna
þeirra rauðu, — sem líklegt
er þó, að ekki taki beinan þátt í
stjórnarmyndun, eða geri kröfu til
sætis í stjórninni, lieldur heiti
stuðningi eða hlutleysi með þeim
skilyrðum, er þeim þóknast að
setja
Alment mun litið svo á, að
Tímamenn hafi unnið allmikinn
sigur við þessar kosningar, og er
það að því leyti satt, að þeir hafa
unnið þrjú þingsæti, en ekki tap-
að nema tveim. Og auk þess hafa
tveir sjálfstæðismenn gengið í
flokkinn, svo flokkurinn hefir auk-
ist uni þrjá menn. En alger niis-
skilningur er það, að þjóðarviljinn
hafi auglýst sig með Tímamönn-
um. Atkvæðagreiðslan sýnir enn,
að íhaldsflokkurinn hefir traust
þjóðarinnar. Honuni eru við þess-
ar kosningar greidd 13809 atkv.,
en Framsókn 8951 atkvæði.*) En
það sem veldur því, að Tímamenn
fá fleiri þingmenn út á sín fáu
atkvæði en íhaldsmenn út á sín
mörgu, er fyrst og fremst það, að
fyrtöldu unnu yfirleitt fámennu
kjördæmin. Og svo það, að milli-
flokkamenn og utanflokka menn
hlutu flest atkvæði sín frá íhalds-
flokknum og urðu þannig til þess
að fella íhaldsmenn frá kosningu
í þeim kjördæmum sumum, sem
íhaldsstefnan er algerlega ráðandi.
Þannig varð Moller til þess, að
fell.a þriðja mann íhaldslistans í
Rvík, þó hann einnig félli sjálfur.
Björgvin Vigfússon, ákveðinn i-
haldsmaður verður til þess að
fella annan frambjóðanda l’halds-
flokksins í Rangárvallasýslu. Frels-
ishers-Jónarnir, sein báðir féllu í
N.-Múlasýslu, urðu til þess að fella
Árna frá Múla frá kosningu þar,
og eins verður framboð S. Hliðar
á Akureyri til þess að Björn Lín-
dal féll þar.
En þótt svona hafi til tekist,
sem ekki ber um að sakast eftirá,
er það fullljóst, að íhaldsflokkur-
inn nýturlangsamlega meststrausts
hjá landsmönnum — hefir hlotið
nær jafnmörg atkvæði eitin, eins
og Frainsókn og Alþýðuflokkurinn
til samans og nál. helming allra
greiddra atkvæða, ef honum væri
reiknað alt það fylgi, sem honum
ber, sem eru flest öll atkvæði
*) Atkvæðatala er eklii komin ehn úr
S.-bingeyjarsýslu.
utanflokkamanna og fratnbjóðenda
Frjálslyudaflokksins. bað sem
veldttr því, að tnönnum vex í
augum „sigur" Framsóknar er
það, að í samræmi við atliæfi
þess flokks undanfarið gerðu menn
með réttu ráð fyrir, að frambjóð-
endur hans féllu eins og flugur.
yMenn gerðu ráð fyrir að fjárhags-
lirun ríkissjóðs, sem varð i stjórn-
artíð Timaflokksins og yfir. höfuð
öll sú óreiða og ráðleysi, sem þá
ríkti í fjármálum ríkisins, einok-
unarstefnan nteð öllum hneyksl-
unum — Landsverslunaróreiðunni
og hinum svívirðilega olíusamn-
ingi, — opnunarstefnahansfyrirút-
lendum atvinnurekstri, fjandskapur
hans gegn sjálfstæðismálum rikis-
ins yfir liöfuð, og loks all það
moldviðri af ösannindum, flónsku
og dónaskap, sem írá flokksfor-
ingjunum hefir rignt yfir þjóðina i
ræðu og riti, mundi fallið hafa
miður vel í smekk íslenskra kjós-
enda, og að þeir mýndu svara öllu
þessu með því að gefa Tímaflokkn-
um, sýktasta og þröngsýnasta
stjórnmálaflokki landsins, hvíld frá
þingstörfum næsta kjörtímabil. En
frá íslensku langlundargeði er ekki
logið; það sýna þessar kosning-
ar.
En óþarft er fyrir þá Tímamenn
að verða rígmotna yfir úrslitum
kosninganna, þeir hafa ekki hlot-
ið nema 28—300/° þeirra atkvæða
sem greidd voru. Og þótt þeir
fái það inargþráða eftirlæti að
mynda stjórn, verður stjórn sú
ómótmælanlega að sitja í fullri
óþökk mikils ineirihluta kjósenda
landsins.
Eimskipafélagið.
Aðalfundur þess 1927 var hald-
inn 25. júní.
Stjórn er sú sama og var s. 1.
ár, því þeir sem úr skyldu ganga,
voru allir endurkosnir.
Skipa hana þvi:
Eggert Claessen form.,
Hallgr. Benediktsson varaform.,
Jón horláksson ritari,
Garðar Gíslason vararitari,
Pétur A. Ólafsson gjaldkeri,
Halldór Kr. Porsteinsson og
Jón Árnason.
Árið 1926 liefir reynst félaginu
mjög erfitt. Hefir þar margt hjálp-
ast að, en þó var kolaverkfallið
breska erfiðasta plágan. Nemur
kolaeyðsla fyrir nær því satna
sigldan mílufjölda og árið 1925,
nær því 84 þús. kr. hærri upp-
hæð en þá.
Félagið hefir haft tæpar 7 þús.
kr. í hreinau arð árið sem leið,
en árið 1925 var arðurinn nær
þvl 400 þús. kr. Menn sjá af þvi
að fleira hefir til komið en kola-
verkfallið. Eru orsakir skjóttaldar,
því þær eru: lækkuð farm- og
largjöld og minui notkun tiltölu-
lega.
Samkepnin er orðin svo hörð
um flutninga til landsins og frá
því, að félagið hefir orðið að
lækka farm- og fargjöldin mikið.
Er það auðvitað gróði fyrir lands-
menn, því enginn skal ætla að
gjöld þessi væru hófleg, ef Eim-
skipafélag íslands væri ekki til.
En verst er að þrátt fyrir þessar
lækkanir eru erlendu félögin búin
að ná mestum fólksflutningum af
Eitnskipafélaginu og ekki litlum
vöruflutningum. Þetta er að vissu1
leyti eðlilegt. IJtlendu félögin eru
í fyrsta lagi fjárhagslega sterk og
þola því vel samkepni. í öðru lagi
þurfa þau ekki að hirða um þarfir
alþjóðar; sigla því einungis á að-
alhafnir, þær sem arðvænlegast
er að sigla til. Af þessum sökum
geta þau farið iniklti hraðari og
tíðari ferðir, en þeim ferðum kjósa
flestir farþegar að sæta. Þeir eru
því nteð þessu sjálfunnir.
En auk þess hagar svo til með
vöruflutninga til landsins, að kaup-
inenn, sem litil fjárráð hata, verða
sífelt að fá smásiatta, og kentur
því eittkar vel að geta notað hrað-
ferðirnar. Á þennan hátt dragast
flutningar mjög t'vl þeirra skipat
settt ganga fram hjá smáhöfnun.-
utn, hugsa einungis um sinn hag,
en ekki alþjóðar. En Eimskipafé-
lagið, sem hefir skyldu að gæta
við alla landsmenn, má ekki ganga
fram hjá neinni höfn, hversu smá
sem er.
Það er öldungis víst, að ef Eint-
skipafélagið fengi alla þá flutninga
að og frá landinu, sem það getur
annasl, mundi hagur þess bráðum
standa með blótna. Félagið hefir
reyut að auka svo skipastól sinn,
að það gæti fullnægt flutninga-
þörfinni, og það rækir hverja höfn
landsins, hversu afskekt setn hún
er. Til hvorstveggja þessa hefir
það lagt sig í inikla hættu. Sjá
nú ekki allir landsmettn sér fært
að verða samtaka unt það, að láta
félagið sitja fyrir flutningum, þó
einhverju þurfi til þess að fórna ?
Félagið þolir ekki hvorttveggja í
senn: harðsnúna sainkepni útlendra
og ræktarleysi innlendra.
Menn ættu að hugleiða í livert
horf snúast tnundu samgöngurnar
hér við land og til landsins, ef
Eintskipafélagið gæfist upp. Mikill
tneirihluti landsmauna sér þetta
og hefir sýnt félaginu mikinn
drengskap. En slíkt hið sama þurfa
ailir landsmenn að gera.
Afdrif Eintskipafélagsins og af-
konta þess hvert ár, er ólýgið
vitni um það, á hverju menningar-
stigi íslenska þjóðin stendur, og
þó einkum sú stétt þjóðfélagsins,
setn stendur fyrir verslunarmál-
unum.
Reykjanesið.
Vertíðarlokin þar voru 10. júlf
í ár. Sótti þangað að vanda fjöldi
fólks þennan sunnudag, sem nafn
sitt bar nú tneð réttu, því veður
var hið fegursta, skin bjart og
blæjalogti, sjórinn spegilskygndur
og jörð sem hún má fegurst verða*
Margir bátar þreyttu leiðina inn
Qiúpið, sumir stórir og rembilátir
með kolareyk úr hvofti, lögðust
þungt í kjölgrófina; aðrir smáir
og andstuttir viðbragðsfljótir og
léttir í snúningutn, en mæddust
fljótt og drógust afturúr. En inn-
anborðs var allsstaðar að sjá prúð-
búið fólk með glöðu bragði. Flestir
komu sjóleiðina, og voru það víst
nokkur hundruð, og þó sóttu tnarg-
ir til á landi, svo allmikill mann-
fjöldi var saman kominn á áfanga-
staðnum. Giskuðu sjlmir á 800.
Margt barna og unglinga hafði
verið við nárnið í Nesinu, og tóku
allir próf og sýndu leikfimi. Fór
það alt vel fram að vanda. Að
því loknu léku fullorðnir og ung-
lingar — karlar og konur — sund
í Sundþrónni og þótti alt þetta
góð skerntun og þó best fyrir þá
sök, hve veður var ákjósanlegt.
Vesturland gerði í fyrra Reykja-
nesstindið að umtalsefni og benti
sérstaklega á tvent, sem þar væri
ábótavant. Fyrra atriðið og það
sem mestu varðar er vöntun bú-
staðar og íþróttaskála. Hið síðara
er skipulagsleysið á samkomunni
við sundprófið.
Blaðið vill ekkert endurtaka af
því sem þar var sagt, en aðeins
bæta því við, að úr höfuðnauð-
syninni má bæta nteð því að lag-
færa þá minni. — Til fbúðarhúss
og íþróttaskála tná skjótt safna
fé á árshátíð þeirri, sem f Nesinu
mætti halda og haldin er árlega.
Þar þarf bara að undirbúa fjöl-
breytta skemtun og ltafa að á-