Vesturland - 06.08.1927, Blaðsíða 2

2
VESTUHLAND.
Innilegasta þakklæti vottast hérmeð ölluin þeim, sem auð-
sýndu okkur samúð í sorg okkar við fráfall og jarðarför
sonar míns og bróður okkar, Arnórs Valdiinarssonar.
Elín Hannibalsdóttir og börn.
VESTURLAND
kemur út einu sinni í viku.
kostar 7 kr. uin árið.
Gjalddagi 1. oktober.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður
Sigurður Kristjánsson. -
Ritstjórinn til viðtals kl. 4-5
dagl. í Hafnarstr. 1. Sími 99.
Afgreiðslum. Loptur Gunn-
arsson Aðalstræti 11. Sími 37.
gleymt. 20 kýr keyptar, bótidan-
um á Seljalandi bygt út og hóra
keypt at Tungu fyrir „1000 kall“.
Hætt var að beita kiinum á Tungu-
túnið í miðjum júlí. hað sem kýr
íbaldsmanna verða að standa yfir
að tyggja allan veturinn, eru þess-
ar framsóknarbeljur búnar að klára
fyrir júlílok, og enginn þurft að
snerta á orfi eða hrífu.
Þegar þetta er skrifað, 1. ágúst,
er ekki faríð að slá Seljalandstún.
Það kvað eiga að standa í sinu.
Ekki hefir plóg verið stungið
í jörð enn á þessu stórbúi. Líklega
taka beljurnar svo vel uppeldinu,
að þær geti eftir áriö lifað á hug-
sjónum, að minsta kosti yfir vet-
urinn. Væri þá vel fyrir séð.
Vilmundur gerði ráð fyrir, að
með Seljalandsbúskapnum mundi
mjólkurverðið geta lækkað niður
í jafnvel 23 aura líterinn. Ekki
er þessi lækkun að sönnu enn
komin og verður iíklega ekki fyr
en kýrnar fara að græða sig, sem
sjálfsagt veröur, þegar fjósið er
komið undir þak og farið verður
að hýsa þær. En það gera menn
ráð fyrir að verða muni í sama
mund og bæjarreikningurinn fyrir
1926 er fullgerður, eða öðru hvoru
megin við næstu áramót.
Þeir sem eru að dá það, hve
mikið sé „framkvæmt“ á ísafirði
og gylla það fyrir öðrum að feta
í fótspor bæjarstjórnarmeirihlut-
ans þar, geröu vel, ef þeir skýrðu
jafnframt frá, hverju fórnað læfir
verið fyrir þær framk,væmdir, og
hver hagsbót þær hafa orðið íbú-
um bæjarins, því það ætti þó frá
„alþýðuflokks" sjónarmiði að vera
nokkurs vert atriði, hvort afkoma
bæjarmanna batnar eða versnar
af völdum framkvædanna. Þeir
ættu t. d. að skýra frá því, að
árangurinn af Hæstakaupstaðar-
kaupunum, sem kostuðu bæinn
hálft fjórða hundrað þúsunda kr.
er nú sá helstur fyrir fólkið, að
á fiskverkunarstöðinni þar, þar
sem fjöldi bæjarbúa áður tók at-
vinnu sína og alla lífsbjörg fyrir
heimilið, sést nú ekki maður. Þeir
ættu að skýra frá því, að á verk-
unarstöðinni í Neðstakaupstaðn-
um, þar sem nál. helmingur bæj-
arins hafði mest alla atvinnu sína,
er enginn ys né umferð. En þar
fá líka fáir atvinnu. Hinn fram-
kvæmdasami bæjarstjórnarmeiri-
liluti hefir breytt brauðakri bæj-"
arins í eyðimörk.
Lætur þá bærinn ekkert gera í
Neðsta? Jú. Ekki þarf annað en
áð líta inn í íbúðarhúsið, þar sem
hinn óframsýni Árni Jónsson sat
í gamla daga mitt í öllu skipu-
jGgsleysinu og Maðaði í ársreikn-
ingunum, sem altaf var hroðað
af á miðjum vetri. Hinn nýi reikn-
ingsglöggi ráðsmaður bæjarins
ætlar nú að hefja staðinn til virð-
ingar, en fyrir sakir vaxtarmuns,
verður nú að breikka hvert rúm
og hækka hinn lága sess, svo
skipuiagsmeistarinn sjái út yfir
eyöimörkina. Þarna eru því nokkrir
menn hins nýja tíma að rífa hið
gamla, er í ofn skal kastað.
Já, dáendur framkvæmanda á
ísafirði ættu að leiða þá, sem þar
eiga eftir að líkja, fram á bæjar-
bryggjuna. Þar er nú einokun á
allri upp- og framskipun og nú
kostar ekki nema lítið eitt meira
að fá vörur úr* skipi eða í, en
það kostaði í dýrtíðinni. Og ekki
fær bærinn cin eyri fyrir upp-
og framskipunina. Það renriur alt
í vasa einhverra bestu borgara
Reykjavíkúrbæjar og fer þar ólíkt
betur um þessa skildinga, en í
vösum Karl & Jóhann sem þetta
•var tekið af. En þeir voru líka
ísfirskir borgarar og aðalgjaldend-
ur, og stórir atvinnuveitendur í
bænum. En svo hefir líka bæjar-
stjórn rétt til að kalla einn full-
trúann „bryggjuvörð" og greiða
honum árslaun fyrir. Auðvitað má
ekki „bryggjuvörður“ vera til taf-
ar starfsfólki einokunarhafa, hinna
reykvisku góðborgara, en annars
er ekki nema gainan aö sjá hann
þar, þegar lítið er að gera. Og
liverju hefir svo haínarsjóður fórn-
að fyrir þetta skipulag? Ekki öðru
en öllum eigum sínutn og öðru
eins í skuld.
En árangurinn er líka ekki smár.
Atvinnan hvorki meiri né minni
en áður var, kostnaður á vörum
nokkru meiri og hagnaðurinn af
út- og uppskipun rennur út úr
bænum.
M£inn af oss66.
Það hefir komið fyrir að óreiða,
og stundum fjárdráttur í samþandi
við hana, hefir átt sér stað í op-
inberum fjársýslum. Um miðjan
júní síðast liðinn kom eitt slíkt
alvik fyrir í Birkerod sveitar-
félagi á Norðursjálandi. Þurð var
í sveiíarsjóffhum og við rannsókn
kom í ljós l'iin ótrúlegasta óreiða,
sukk og hirðuleysi. Hinn 29. júní
segir „Politiken" frá fyrstu yfir-
heyrslu í málinu. Yfirheyrðir voru
oddviti sveitarstjórnarinnar, bók-
haldari og gjaldkeri.
Oddviti gaf þá skýrslu í réttin-
um, að liann hefði tekið við odd-
vitastarfinu án þess að athuga
neitt hag sveitarfélagsins. Fyrir-
rennari hans hafði hvorki afhent
honum nein skjöl né reikninga.
Dómarintr spurði hvort hann hefði
ekkert hugsað um, að ábyrgð
fyigdi starfi hans. Nei, svaraði
oddviti. Ennfremur kannaðist hann
við að, þó hann hefði skoðað
bókhald og reikninga sveitarinnar,
hefði hann ekkert botnað í því.
Bókhaldarinn skýrði svo frá, að
þegar hann tók við stöðu sinni,
hefði hann ekki sett sig inn í neitt,
ekki einu sinni talið hve miklir
peningar voru f „kassanum“ fyr
en nokkru seinna. Þó þóttist hann
hafa komist að því skömrnu seinna,
að fyrirrennari hans heíði haft
sjóðþurð, en ekki mundi liann
með vissu, hvort hann hefði haft
orð á því við nokkurn mann.
Aðspurður, hvort ekkert hefði
verið gert í þá átt, að komast að
fastri niðurstöðu um óreiðuna,
svaraði hann: Við héldum við
gætum það sjálf.
Féhirðirinn' skýrði svo frá, að
hún hefði verið tvö ár á unglinga-
skóla og síðan verið vinnukona,
þangað til hún varð féhirðir sveit-
arinnar. Aðspurð, hvernig hún
hefði komist í þessa stöðu, svar-
aði hún: Eg er alinn upp af manni,-
sem einu sinni var bókhaldari hér.
Ennfremur var yfirheyrður formað-
ur fjárhagsnefndarinnar, járnbraut-
arverkamaður, sem hafa átti á
hendi endurskoðun bókfærslu og
pemngaforða.
Hann var spurður um, hvort satt
væri, að hann hefði tilkynt bók-
haldaranum, að hann ætlaði að
endurskoða hjá honum og féhirði,
2—3 dögum áður en hann fram-
kvæmdi endurskoðunina. Það var
í tíð fyrirrennara míns, sagði hann
eg sagði honum það aldrei
fyr en svona klukkustund áður!
Aðspurður, hvernig á því stæði
að hann, sem ekki virtist hata
neina hugmynd utn reiknings-
færslu, hefði verið kjörinn formað-
ur svo mikilsvarðandi nefndar,
svaraði hann: Það veit eg svei
ínér ekki — en eg var kosinn!
í tilefni af rannsókn þessari
flytur Politiken greiriarkorn, sem
erindi á til allra, sem geta hugs-
að, og vilja það. Það er svona:
„Birkerod-farganið með þeirri
geipilegu sjóðþurð í sveitarsjóön-
um, sem þvi er samfara, verður ó-
skiljanlegra og óskiljanlegra. Mál-
tækið segir, að of margir matsvein-
ar spilli matnum, en yfirheyrslurnar
í gær kasta ljósi á smáskrítlu, sem
fer að verða daglegt brauð, og hún
er stíluð af oddvitanum og sveit-
arstjórnarmönnunum, bókhöldur-
um og féhirðum sveitarinnar og
aðstoðarmönnum þeirra. Og þó
er hún ein samfeld táknandi heild.
Bókhaldariun, sem nú varsetturí
varðhald, varð þegaráriö 1920þess
áskynja, að reikningarnir og fjár-
hirslan, sem hann hafði tekið við,
var í syndugri óreiðu og vitieysu.
Getur nokkur skilið hvernig hann
gat komist á snoðir um það?
Hann bar ekkert skyn á reiknings-
færslu — og getur þá nokkur skil-
ið, hvers vegna einmitt hann var
kjörinn bókhaldari? Eða féhirðir-
inn, ungfrú Steen? Hún hafði ver-
ið tvö ár á unglingaskóla og síð-
an vinnukona. — Getur nokkur
skilið, hvers vegna hún var gerð
að sveitarféhirði? Og formaður
fjárhagsnefndarinnar, járnbrautar-
verkamaðurinn Dalager, sem til-
kynnir bókhaldara, að nú komi
endurskoðendur innan stundar, og
kannast hreinskilnislega við, að
hann enga skímu hafi um reikn-
ingsfærslu. Rétturinn spyr hann
um, hvers vegna hann er orðinn
formaður nefndarinnar, og hann
svarar: Eg veit það ekki! En
hvaðan ætturn við hin svo að
vita það? Og loks er það oddvit-
inn, H. P. Hansen, sem aldrei
hefir fengið reikninga eða önnur
gögn frá íyrirrennara sinuin og
heldur ekki látið scr detta i hug
að fá eftirmanni sínum neitt af
því tægi, maðurinn, sem fyrst fékk
vitneskju um það i gær í réttinum
hvað orðið reikningar þýðir, og
ekkert varð hissa á því, þó fjár-
hirsla, sem í átti að vera um tvö
hundruð þúsund krónur, við og
við þyrfti að fá lánaðar 60 þús.
eða 100 þús. krónur, maður, sem
bókstaflega veit ekki neitt, ekki
einu sinni að hann er handónýt-
ur oddviti? Er hægt að gera sér
grein fyrir, hvernig hann er orð-
inn oddviti? Eða er hægt að skilja,
að hann, jafnaðarmaðurinn, tekur
að sér forstöðu sveitarfélags síns,
án þess nokkurn tíma að líta á
„þá hlið málsins", sein heitir á-
byrgðin ?
Og svo er þaö sjóðþurðin, sem
alt af er „hulin“, en þó fer sívax-
andi, þrátt fyrir alt strit þessa
rnæta manns, járnbrautarverka-
mannsins, vinnukonunnar og svik-
arans sjálfs! Er hún skiljanleg?
Ó, já! Það er nú líklega það ein-
asta, sem skiljanlegt er í öllu þessu
— og í raun og veru er heldur
ekki hægt að misskilja“.
Mr. Stick.
Kenslubækur.
Hinn 14. júni þessa árs kom
kennaraþing „Sambands íslenskra
barnakennara“ saman í Reykjavik.
Þannig var þing þetta sótt, að til
stórsknmmar er kennarastétt lands-
ins, en einkum þeim kennurum
er í Reykjavík og grend hennar
búa. Voru eitthvað 40—50 kenn-
arar á fundum, er flestir voru, en
við barnaskóla Reykjavíkur einn
saman eru 50 kennarar.
Þráttt fyrir þó bekkir væru svona
þunt skipaðir, voru samt ýms mik-
iisvarðandi mál tekin þar til með-
ferðar. Meðal þeirra, og það af
þeim, er alþýðu manna skiftir
mestu að tekið sé tii allítarlegrar
meðferðar, var kenslubókavand-
ræðin. Var þar fyrst bent á, hve
óheyrilega isl. kenslubækur væru
dýrar, í öðru lagi var bent á hið
algerða skipulagsleysi á sölu
þeirra, og í þriðja lagi var deilt
nokkuð um lengd þeirra og efnis-
meðferð.
Á þinginu var það réttilega tek-
iö fram, að aðstandendum barna
stæöi (sem vonlegt væri) stuggur
af hinum tíðu bókaskiftum með