Vesturland - 19.08.1927, Page 1

VESTURLAND
Ritstjóri: Sigurður Kristjánsson.
IV. árgangur. ísafjörður, 19. ágúst 1927. 29. tölublað.
Arferði
HVAÐ ER BESTA CIGARETTAN
SEM HÉR ER Á BOÐSTÓLUM ?
Svarið verður ávalt:
LONDON OPINION
(ÁLIT LUNDÚNABORGAR.)
-- Mildar, kaldar og þétt vafðar. -
ARDATl
FRAMLEIÐENDUR:
TOBACCÖ CO.
LONDON
Þeir Mseigendur,
setn kynnu að vilja fá breyttri virðingu til brunabóta á húsum sínum,
verða að láta endurvirða hús sín ekki síðar en um næstu mánaðar-
mót, svo að beiðni um breytta vátryggingu komist til Brunabótafé-
lags íslands Reykjavík snemma í næsta mánuði. Eigendaskifti að hús-
um ber að tilkynna umboðsmanni og varðar sektum, ef slikt er ekki
gert.
Uinboðsmaðtir Ðrunabótafélags islands ísafirði o/8 1927.
Sigurjón Jónsson.
Það er mikiö gert til þess hér
á landi að telja mönnum trú um
að þeir geti ekki lifað. beir sem
það gera, liafa víst ekki athugað
það, hvað trúin á úrræði og eig-
in mátt á mikinn þátt í því, að
vandræði leysast, og líðan manna
verður bærileg, jafnvel I baslinu,
og að trúlcysið á opnar leiðir
hinsvegar er algengasta orsökin
til athafnaleysis og lífsgremju.
.lafnvel á Alþingi sjálfn liefir
því með liávaða verið haldið fram,
(af Tímamönnum) að bændur gætu
með engu móti lifað á búskapn-
um vegna margskonar örðugleika,
allra lielst skattþyngsla og verð-
falls á afurðum. Ungir og dug-
lcgir bændur var þar sagt að flosn-
uðu upp af jörðum sínum, jafn-
vel sjálfseignarbændur. bá liefir
aldrei verið á því þagnað af svo
kölluðum alþýðuforingjum, að
sjórinn geti ekki brauðfætt þá,
seni hann stunda. Þar á því að
vera um að kenna, að sú atvinna
er öllum frjáls. Ríkiseinokun á þar
að vera hjálpráðið. Þessar marg-
endurteknu tilraunir til að teygja
menn á flótta úr sveitunum, og fá
menn við sjávarsíðuna til að leggja
hendur í skaut, eru hin mestu ó-
þurftarverk og valda meiru böli
en ilt árferði.
Nær 8 mánuðir eru liðnir af
þessu ári. Hafa landsmenn vissu-
lega iitla ástæðu haft til að kvarta
undan þeim. Tíðarfar liefir verið
einmuna gott til lands og sjávar.
Fjársýki gerði að sönnu sumstað-
ar tilfinnanlegt tjón, en vorveðr-
átta var góð og vetur snjóléttur,
grasspretta í sumar yfirleitt meiri
en í meðallagi, og nýting fóðurs
svo góð sem menn muna best.
Afurðir landbúnaðarins hafa til
þessa selst vel; ull hækkaði frá
því sem var, og kjötið á innlend-
um markaði I háu verði, miðað
við það, setn var fyrir stríð. Um
kjötverð í haust er enn ekki unt
að segja með vissu, en líklegt að
það verði vel viðunanlegt. Og að
minsta kosti eru allar líkur til að
fé verði vænt eftir svo gott sum-
ar, sem nú er.
Að öllu athuguðu virðist ekki
liorfa óvænlega fyrir landbúnað-
inum. Má og sjá, að bændur, að
minsta kosti hér í nágrenni, líta
svo á, því þeir vinna ótrauðir að
liúsa- og jarðabótum á ábýlis- og
eignarjörðum sínum.
Útgerðin hefir átt við nokkra
öröugleika að stríða, sökum verð-
lækkunar á tiski, en til uppbótar
því hafa aflabrögð varið fágætlega
góð. Var togaraafli á síðustu vetr-
arvertíð meiri en nokkru sinni áð-
ur, og síldveiðar liafa gengið svo
vel, það sem af er sumri, að menn
muna víst ekki slíkl.
Trúleysið er mesla böl þjóðanna
og þeir, sem ginna menn á flótta,
mestu óhappainenn þeirra.
Fiskurinn er genginn á grunn-
mið. Trúleysingjarnir segja, að
það þýði ekki að róa, því fiskur-
inn borgi ekki beituna. Það er rétt,
að verðið á fiskinum er lágt, en
er það þá rétt, að það borgi sig
ekki að róa?
Hérna í veiðistöðvunum þurfa
menn ekki að róa nerna nokkur
áratog á miðin og sagt er að
menn fái 10—12 kr. hlut á ára-
bátum daglega, auk þeirrar bjarg-
ar sem menn fá fyrir heimilið.
Þetta verður mörgum að miklu
liöi, en hvernig færi fyrir þeim,
sem þessu sæta, ef þeir hlýddu á
úrtölur flóttamanna og sætu held-
ur heima?
Héðan frá ísafirði gengu í gamla
daga margir árabátar. Nú er sá
útvegur nær því niður lagður. Að
sönnu er liéðan lengra að sækja
en úr Hnifsdal og Bolungarvík,
en þó sýna þeir fáu dugnaðar-
rnenn sem þetta reyna, að það
er framkvæmanlegt. Hætt er við,
að ótrúin á að þetta borgi sig,
eigi sinn þátt í því, að þetta er
lítið stundað. Skamt er síðan að
30—40 menn fengu sæmilega at-
vinnu yfir vorið við það að taka
skelfisk hérna á „Rifinu". Nú þyk-
ir þetta ekki „borga sig“ og sést
þar varla maður. En hvað er það
sem best borgar sig. ?
Fjölskyldumaður hér í bæ misti
á síðasta vetri atvinnu, sem hann
hafði haft fasta við verslun hér.
Þessi maður hafði á unglingsár-
um stundað skelfisktöku hér á
Rifinu. Hann tók nú skektuna sína
og fór út á Rifið, fékk fyrsta dag-
inn 3 eða 4 krónur við slitavinnu
á báðum fjörum. Það „borgaði
sig“ nátturlega ekki, en hann hélt
samt áfram og suma daga fékk
hann 10 12 kr. Siðar, þegar fisk-
úr gekk í Djúpið, fór hann að
róa til fiskjar einn á skektunni
sinni með syni sínum 11 ára.
Hann fékk suma daga ekki meira
en 6—10 kr. upp úr róðrinum,
en hann aflaði sjálfur beitunnar
og gaf enga peninga út. Og stund-
um fékk hann líka 40—50 krón-
ur brúttó. Það er óvíst að fasta
vinnan hefði orðið honum nota-
drýgri. En hann lét ekki heldur
þá hugsun letja sig, að það borg-
aöi sig ekki að róa. Hitt vissi
hann, að lengi yrði hann e. t. v.
að biða þess, að steikt gæs flýgi
í munn honum.
Hér á ísafirði hefir sú kenning
meiri byr en nokkursstaðar ann-
arsstaðar á landi hér, að einstakl-
ingurinn sé núll, en ríkið alt. Að
menn eigi að láta raða sér á
skákborðið og eiga alla sína
hamingju undir skákmeistaranum.
Hans sé að meta, hverjir séu peð
og hverjir riddarar og ákveða
Þvottur og strauning.
Kristín Friðriksdóttir
Sundstræti 29.
stöðu þeirra og gang. Til þess
að koma öllum á skákborðið og
gera þá að ósjálfráðutn peðum,
eiga að koma bönn. Alla á að
kúga inn á skákborðið undir for-
sjá skákmeistarans. Það á að
banna einstaklingnmn að gera út
skip, svo og að selja sjálfur eða
hagnýta sinn afla. Alt slíkt er sam-
kepni.
Aðrir líta svo á, að afkoma
hvers eins og þar af leiðandi
heildarinnar sé komin undir ein-
staklingsframtkinu og trúnni á eig-
in mátt og endurgjald atorkunnar.
Og þeir trúa því og vita það, að
athafnafrelsið er höfuðskilyrði fyr-
ir þroskun manna. Því er frelsið
þeirra fyrsta krafa.
ísafjörður er á tilraunastigi hinna
fyrtöldu. Að sönnu eru allmargir
enn svo trúaðir á ^sjálfræðið, að
þeir þrjóskast við að láta raða
sér á skákborðið. Hinir bíða þess
að þeim verði leikið fram, og er
því miður hætt við að biðin verði
löng þeim, sent þungum hala hafa
að veifa.
En liver sem afkoma hvorra
verður, er rangl að kenna árferði
um ef illa gengur. Sólin skín ríku-
lega, jörðin skrýðist sem best má
verða og fiskurinn gengur svo
grunt sem sundfært er. En hvernig
er um að litast á skákborði komm-
unistanna á ísafirði? Er þar ekki
ófimlega leikið?
Ný bók.
HAVETS RIGDOMME
°g
DERES UDNYTTELSE
eftir Matlhías Þórðarson.
Gefin út af H. Hagerups
Forlag 1 Kaupm.höfn.
Þessi merkilega bók kom út á
umliðnum vetri, en hefir ekki korn-
ið í bókaverslunina hér nema eitt
eintak, sem scldist strax. Þeir sem
vilja sjá og eignast hana, og það
| ættu sem flestir að gera, verða
í því að panta hana.
Bókin er 352 bls. í stóru broti.
Vönduð útgáfa með fjölda mynda.
Efni hennar er, eins og nafnið
segir, um auðæfi sjávarins og
hagnýting þeirra. Hún er skemti-
lega skrifuð og full af fróðleik;
er því mikill og góður fengur
fyrir alla þá, sem við útgerð fást
og hagnýtingu og verslun sjávar-
afurða, og raunar alla fróðleiks-
fúsa ntenn, þótt hún sé aðallega
ætluð Dönurti og skrifuð fyrst og
fremst þeim til uppörfunar.
Bókinni er skift í tvo aðalkafla.
Er hinn fyrri sögulegs efnis, um
fiskiveiðar og fiskverslun ýmsra
Norðurálfuþjóða á miðöldunum.
Svo og stutt ágrip af sögu hval-
veiðanna.
Siðari kaflinn er um fiskiveiðar
alment. Skip og veiðarfæri, fiski-
mið og fiskirannsóknir, fiskiveiða-
tilraunir við Grænland, hvalveiðar,
hákarlaveiðar og selveiðar, kæli-
flutning og saltfisksverkun og
verslun, síldarsölu og síldar-
bræðslu, og loks um ýmsar ný-
tískuvélar til vinslu og verkunar
sjávarafurða.
Þessi bók hr. M. Þ. hefir vakið