Vesturland - 09.09.1927, Page 2

2
VESTURLAND.
Eggert Stefánsson á íslandi.
þróna, þakiö að mestn úr gleri,
vatnið upphitað með geysistórri
miðstöðvarvél, sem jafntramt liitar
upp öll hús skólans. Er vatnið á
stöðugri hringrás í lauginni og
endurnýjast á skömmum tíma.
Neinendur Bukhs hafa unnið- mik-
ið að byggingu sundhallarinnar,
og hefir það jafnan verið Bukh
til hins mesta gagns, að nemend-
,ur hans hafa brunnið af eldleg-
uin áhuga fyrir öllum mannvirkj-
um hans á Ollerup, enda hjálpað
hotium á ýmsan hátt eftir bestu
getu. Var sundhöllinni lokið í
fyrravor, og er það hið álitleg-
asta mannvirki í þarfir uppeldis^.
mála, sem eg til þessa hefi haft
tækifæri til að sjá. Hreifillinn til
hinnar fyrirhuguðu sundhallar, er
„íþróttasamband íslands'1 vill fá
reista fyrir 1930, mun vissulega
vera þessi sundhöll Buklts í Olle-
rup.
Hin yfirstandandi för Niels
Bukhs til hins strjálbygðasta lands
álfu vorrar, hefir satmarlega ekki
verið farin í grððaskyni. Hefði
för verið ætluð til fjár, þá licfði
vissulega verið stefnt ti! annara
stranda en íslands. En Niels Bukh
liefir oftlega sýnt það fyr í orð-
um og athöfnum, að hann er ís-
landsvinur, svo að vér eigunt þá
fáa betri.' Nú þegar eigum vér
honum m;kið að þakka, því aö
um 20 íslendingar hafa um lengri
eða skemmri tíma dvalið við skóla
hans og fært margt ágætt úr að-
ferðum hans við fimleikakenslu
hingað heim. Má þegar sjá þess
vott í vaknandi íþróttalífi hér, þótt
enn sé stutt á veg komið á því
sviði, sem vonlegt er, svo margir
sem örðugleikarnir eru.
Kennarar og foreldrar! Fyr er
líkamiegu uppeidi ekki séð sæini-
lega farborða hér á iandi, en vér
höfum fengið fimleikakenslu I alla
skóla æðri sem lægri, ásamt ís-
lenskri glímu og sundi, þar sem
því verður við komið. betta er
mark, sem allir þjóðvinir þurfa
að sctja sér og keppa ótrauðlega
að þar til náð er.
Hannibal Valdimarsson.
Niels Bukh.
Niels Bukh hinn frægi danski
iþróttaleiðtogi var hér á ferð með
„Alexandrínu drottningu". Hafði
h&nn í fylgi með sér tvo flokka
skólanemenda sinna, kvetma og
karla - 26 manns. Var svo ætlast
til. að flokkar þessir sýndu listir
sínar hér, eins og á öðrum við-
komustöðum skipsins.
Sýningin hér var uppi á velli,
og þó um miðjan dag væri (kl. 3)
var mikill fjöldi áhorfenda saman
kominn, eftir því sem hér gerist
*— 5 til 6 hundruð manns - enda
Var veður hið ákjósanlegasta.
Verslunarbúðum og skrifstofum
Var lokað meðan á sýningunni
Stóð, og flestir þutu til að horfa
á, sem nokkrar ástæður leyfðu.
Flokkarnir gengu saman í fylk-
íitgu á völlinn, en íimleikana sýndu
flokkarnir aðallega á víxl, í tveim
lotum iiver, kvcnmenn og karl-
menn. Og svo sameiginlega söng-
jeiki aö lokum.
Sýningin var I heild, eins og
vænta mátti, hin ágætasta og un-
un á að sjá: Kvenleikfimin hæg
og þýð með afbrygðum og karl-
mannanna fylt krafti og snarpleika.
Öll bar sýningin vott um þraut-
þolna æfingu og nánustu sam-
stillingu. Og um einbeitta og
hárvissa stjórn fyrirliðans.
!>að sem sérlega virðist ein-
kenna fimleikakerfi Nieis Bukhs,
er sú mikla ástundun, sem lögð
er á jafna alhliða — þroskun
og æfingu allra líkamshluta. Virð-
ist það bersýnilega standa allmiklu
framar öðrum, hér þektum, fim-
leikakerfum í slíku. Mun ekki fjarri
að sumum finnist einstaka æfing-
ar tapa einhverju af fegurðargildi
sínu vegna þessarar nytsemi.
I>að, sém lvvað mest varð þó
til yndisauka fyrir áhorfendur voru
söngleikarnir — meö einskonar
þjóðdansa sniði — sem tengdir
voru saman víð fimleika þessara
Buklis meyja, — og svo fiinn
sameiginlegi söngleikur beggja
flokkanna að lokum.
Þessir söngleikar, tneð sínum
dönsku þjóðlögum, gáfu allri sýn-
irigunni enn meira líf og aðlöðun.
Eru þeir verðir að hafa aö fyrir-
mynd, enda gætu þesskonar leik-
ar verið sérstæð atriði á skcmti-
samkomum.
Að sýningunni lokinni flutti
Oddur bæjarfógeti Gfslason þakk-
arorð til Bukhs og flokka hans
fyrir hönd bæjarbúa.
Vegna hinnar stuttu viðdvalar
skipsins, varð hér ekki gert neitt
sameiginlegt til móttöku gestum
þessum. En sem minningu um
komuna hingað fékk hvert komu-
fólks þessa, litla Ijórmynd af ísa-
firði (með áletran og kveðju), og
Bukh sjálfur samskonar mynd,
nokkru stærri. Var þetta afhent á
skipi úti og vel þegið.
Bukh hélt þá snjalla tölu: árn-
aðaróskir til Isfirsks æskulýðs,
með þökk fyrir góðar viðtökur,
og þá sérstakl. U. M. F. Árvakurs,
er nokkra fyrirgreiðslu hafði veitt
för þessari.
Björn Guðmundsson kennari að
Núpi sem er skólabróðir Bukhs
frá Askov lýðháskólíi þakkaði
Bukh og sveit hans komuna fyrir
hönd sambands Vestfirskra ung-
mennafélaga, og bað komufólki
góðrar farar og keimkomu.
I för þessari með Bukh var
Jón íþróttakennari Þorsteinsson
frá Hofsstöðuin. Er lianii leiðsögu-
maður Bukhs hér á landi og far-
arstjóri. Hefir Jón gengið á í-
þróttaháskóla fíukhs i Danmörku,
og mun Bukli, að mestu, fyrir
lians tilhlutun hafa gert för sína
lungað til lands að þessu sinni.
Þegar Bukii kemur heim aftur
til Danmerkur liyggur hann að
leggja af stað í annan ieiðangur
með flokka sína víðsvegar urn
lönd, þar til vetra tekur og skóli
hans tekur aftur til starfa.
Það væri vel, að hvert land ætti
setn flesta menn Niels Bukh líka:
Menn, er sjá leiðir til meiri og
almennari mannheilla og hafa vilja
og atorku, til að leggja sjálfa sig
fram til fulltyngis hinum góðu og
nytsömu málefnum.
Guðm. Jónsson
frá Mosdal.
Eg kýs þessa íyrirsögn af ásettu
ráði. Með það eitt fyrir augum,
hve misjafnt list hans er metin
erlendis og lieima. Munurinn er
hjákátlegur.
Fyrir tveim árum var eg stadd-
ur I París, þar sem hann söng I
fyrsta sinn í Salle des Agriculteurs.
Frá þessum stað hafa oft hljómað
frægari raddir en hans. En eg ef-
ast um, að sönglist nokkurs lands
liafi átt sér betri fulltrúa þar í
fyrsta sinn en ísland átli þetta
nóvemberkvöld 1925. Eg sat á
milli tveggja norrænna sönglistar-
iðkenda, strangra sérfræðinga, sem
notuðu því nær hvert hlé milli
laganna til að dást að hinum ó-
venjulega töfrandi blæ raddarinn-
ar. Næstu daga les eg hin lof-
samlegu ummæli Farísar-blaðanna
um „konsertinn". Ummælin bárust
til íslands. í sumar rekst eg á
nafn hans i blöðum heima á ætt-
jörð lians, þar sem blátt áfram er
íarið óvirðulegum orðum um list
hans. Og nú, Jiegar eg hefi átt
firnni mánaða dvöl samfleitt í höf-
uðstað íslands, og séð að vér
eigum yfirleitt ekki til neina dóm-
forustu í neinni list, minna en
það: að enginn listrænn mæli-
kvaði á afrek listamannsins er yf-
irleitt til, og að íslenskri blaða-
mensku er gerður því meiri greiði
því minna sem um hana er talað
— nú er mér það fyllilega ljóst,
að Iandar mínir bera yfirleitt ekki
skyn á það, hvað sá söngvari
hefir til brunns að bera, sem hlýt-
ur orðstír Eggerts Stefánssonar I
frönskum blöðum. í annari vog-
arskálinni liggur listræn ofsaðning
hinnar dómströngustu heimsborg-
ar, þar sem oft þarf persónulega
hagsmuni til að knýja fram á-
huga blaðanna - í hinni liggur
aðeins persónulegt þrek og hæfi-
leikar bláfátæks söngmanns frá
menningarlítilli og lítt virtri smá-
þjóð. Og þá sigur íslenska vog-
arskálin.
Nú skal eg játa það fyrstur
manna, aö þessi listamaður, sem
virðist óvenjulega næmur við ytri
áhrifum jafnvel óvenju næmur við
skapbrigðum ‘tilheyrenda sinna —
það er kostur hans og löstur, eða
ef til vill betur orðað: kostur eða
löstur tilheyrendanna — tókst að
mínum dómi venju fremur að leiða
frarn list sína þetta kvöld. Honum
getur oft tekist miður, ekki síst á
íslandi, þar sem salurinn er „þung-
ur“. En engir aðrir en kákarar
meðal listdómenda láta villast af
slíkri tilviljun. Bak við skynjast
það sem bakvið er: sálþrungin
list í formi fágaðrar kunnáttu,
borin upp af áskapaðri fegurð
hreimsins, sem hefur sig á stund-
um upp í tæran belcanto.
Takið lögin hans — þessi rúm
tuttugu lög — sem hann hefir
sungið í „grammófón", þar sem
hann stendur einn og sjálfum sér
nógur með list sína, alla íslenska.
Eg hefi oftar en einu sinni boðið
dómströnguin sérfræðingum að
hlusta á þau — alt af með saina
árangri, ómegnaðri aðdáun á
þryngi og hljómfegurð raddarinn-
ar. Fyrir sumum hafa slík kvöld
verið sönglegur viðburður. Eg get
þess af því, að eg er ekki sjálfur
neinn tilvalinn dómari á þessu
svæði. Þó er eitt lítið svið innan
þessara vébanda sem eg þykist
geta dæmt um: framburð hans á
íslenskri tungu. Grammófónplötur
hans hafa ekki alt af farið þar
varhluta af ákúrum landa niinna.
Mér er þá rérstök gleði að láta
þá skoðun mína i ljósi, að íslensk
tunga sé hér einkarvel borin fram.
Af öllurh 22 plötum finst hér að
eins ein („Heims um ból“) þar
sein framburðurinn er að mínum
dómi vanræktur, þó að hún sé að
öðru leyti frábærlega vel sungin
inn. Mér er nær að halda, að fá-
fræði maniia valdi hér misskiln-
ingi. Gramtnófónninn nær ekki enn
ýmsum hljómbrigðum, t. d. meðal
tannhljóða og nefhljóða — n get-
ur tillíkst d, s þurkast út. Eg held
að það sé sanni næst, að Islensk
tunga heyrist sjaldan betur borin
fram en heyra má á þessum
grauunófónplötum. T. d. í laginu
„Leiðsla". Eg hefi aldrei heyrt
fegri framburð að islenskum vör-
um heldur en þarna eru sungin
orðin: „harpan sú mér heyrist
inni’ I hamrinum slegin". Þar er
fegurð íslensks framburðar full-
komin.
En fullkomin er ekki alt af með-
ferð söngvarans á textanum.
Stundum á útgefandi textans (Svb.
Sveinbjörnsson) sök á þvi, en
stundum söngvarinn sjálfur. Þar,
og að eins þar, eiga tilheyrendur
hans hönk upp I bakið á honum.
Það er vítavert, og ósamboðið
listamanni af hans stigum.
Ef Eggert Stefánsson væri ekki
fæddur með þjóð, sem heimurinn
lætur sér engu skifta, mundi hann,
eins og fleiri íslenskir listamenn,
vera víðfrægur maður. En það er
nefndri íslenskri menning til lítill-
ar sæmdar, að augu landsmanna
hafa ekki enn lokist upp fyrir hinu
eina sem getur gert garðinn fræg-
an: listinni. Á engum öðrum svið-
um verður hugsað til nokkurrar
samkepni. Hvorki í iðnaði, versl-
un né stjórmnálum. Tæplega vís-
indum. í Kanada er sá mælikvarði
lagður á bækur skáldsins, hve oft
hann fari I kirkju með konunni
sinni á sunnudögum. Á íslandi.
þar sem kirkjulegt frelsi er að iík-
indum meira en annars staðar í
heirni, leitar þröngsýníð út í önn-
ur skot. Þar vilja menn enn rita
uni listámanninn — eins og J. L.
Heiberg koinst að orði í lýsing
sinni á kotungshætti danskrar
gagnrýni í höfuðriti sínu:
„hvordan han spiser, hvordan
han drikker,
hvordan han nyser, hvordan
han hikker".
Ekki beint livernig hann yrkir,
eða málar eða syngur.
Hlustið á rödd svararins — og
lofið honum að halda óbygðum
sínum í friði.
London, 14. júlí 1927.
Guðmundur Kamban.