Vesturland - 28.10.1927, Blaðsíða 1

VESTURLAND
Ritstjóri: Sigurður Kristjánsson.
IV. árgangur.
Landráðagullið.
Frh.
hað hefir verið skorað á blöð
þau, sem kenna sig við alþýðuna,
að *skýra frá því, hve miklu fé
flokksforingjarnir hafa tekið vió af
Dönum, til pólitískrar starfseini
hér á landi við siðustu kosningar,
því skýrsla dönsku jafnaðarmann-
anna nær ekki svo langt.
Við þessu hafa engin svör feng-
ist og má vel vera að ritstjórarn-
ir viti það ekki. Hafa blöð þessi
helst ekkert viljað um málið segja,
fremur en Tíminn, og er það mjög
skiljanlegt og til vorkunar virð-
andi.
Alþýðublaðið komst þó ekki hjá
að segja eitthvað, og ber svar
þess ljósastan vott þess, hvernig
samviskau muni vera, en er hins
vegar svo sönn mynd af röksemda-
hæfileikum og ritháttarsiðsemi
þeirra, sem blaðið rita, að Vest-
urlandi þykir rétt að birta það i
heild, og kynna þar með lesend-
um sínum rithátt þess blaðs, sem
kennir sig við alþýðu íslands.
Svar þess er svona:
„Samhjálp jafnaðarmanna og
þrælakaup auðvaldsins.
„Mgbl.“ segir 1 dag frá því seni ein-
hverjuin stórtiðinduin, að félagar vor-
ir i Daninörku liafi styrkt islenska al-
þýðu I baráttunni gegn auðvaldinu. Hætt
er þó við, að fæstum þyki þetta nokkrum
tfðindum saeta, þvi að Alþýðubiaðið hefir
oftsinnfs skýrt frá þvi, að jafnaðarmenn
allra þjóða styrki hverir aðra, sem eðli-
Iegt er, þar sem starfsemi þeirra er al-
þjóðahreyfing og saintök þeirra heimsfé-
lagsskapur. En það er alkunnugt, að fá-
fróðuin mönnum og bjánum finst oft af-
armikið lil um, ef þeim tekst einhvern
tim* að taka cftir því, sem allir aðrir
vita.
„Mgbl." hefði þvi getað verið heppnara
i tiðindavalinu. Það hefði getað sagt frá
þvi, sem öllum hefði þótt inikilsvert að
fá uppiýsingar þess uin. Það hefði getað
staðfcst það, að Stórdaninn Aage Perléme
lagði 5 þús. kr. til útgáfu „Mgbl.“ og
vildi fá fyrir fulltrúa í útgáfustjórn blaðs-
ins útlendau mann. Það hefði getað skýrt
frá þvi, að Geo Copland, sem ekki hefir
beint reynst íslendinguin þjóðnýtur, hefir
keypt sér velvild „Mgbl.“ Vyrir 10 þús.
kr., og fleira mætti til tlna. Gæti „Mgbl.“
t. d. ekki skýrt frá, hvort ekki er satt,
að steinoliuokurfélag aineriskra og dansk-
ra auðkýfinga, hið marg-illræmda D. D.
P. A. lagði 60 þúsund kr. til kosn-
ingabaráttu íhaldsins 1923?
Eftir slík mök við rangfenginn Maminon
má kalla það brjóstheilindi hjáþeim, sem
auðvaldið liefir keypt til þrældóins
og verða að leggjast flatir á skrif-
slofu „Mgbl.“ lil að láta livcrn út-
lendan auðvaldsdólg þurka óhrein-
indin á sér, að þyrla upp kring um sig
moldviðri af þjóðrækni og föðurlandsást,
ekki slst, þar sein allir vita, að „Mgbl.“
elur þá einu ósk að láta sárfáa cinstakl-
inga fita sig á koslnað alls fjöldans. Sllku
fólki gctur ekki tekisl að gera það við-
sjárvert, er jafnaðarmenn allra þjóða
lijálpa hverir öðruin eftir megni til að
vinna að bættum kjörmn allra, sem bágt
eiga, og þar með balnandi hag allrar
lieildarinnar." (Lelurbreytingar liérj
ísafjörður, 28.
Það út af fyrir sig, að vörn
þessi er klaufalega skrifuð og
verður mútuþegum að minna
gagni, en þó hefði mátt verða,
skal ekki gert hér sérstaklega að
umtalsefni. Það gefur enginn sér
vitsmunina sjálfur, og sjálfsagt
hefir ritstjórinn gert eins vel og
hann gat. Hitt, að greinin er lítið
annað en dónaleg og rakalaus
illirði, er dálítið merkilegra, því
þannig bregður illa siðuðum mönn-
um venjulega við, ef að þeim er
komið óvöru við óbótaverk.
Eina tilraun greinarhöf. til varn-
ar er sú, að jafnaðarmenn um
heim allan styrki livorir aðra.
Þetta má vel vera satt, en kemur
bara þessum dönsku mútum ekk-
ert við. Og líkl. gerir Alþbl. sér
ekki vonir um að lesendur þess
séu alment svo fáfróðir, að þeir
haldi að Danmörk sé alheimurinn;
Þetta er því vandræða útúrdúr.
Blaðinu hlýtur að vera það ljóst, að
þá þurfti féð að kotna frá þessu al-
þjóðasambandi jafnaðarmanna. En
nú er því svo liáttað, að þegar
þessar mútur voru greiddar, var
Alþýðuflokkurinn svo kallaði hér
á landi, ekki í neinum félagsskap
við jafnaðarmenn erlenda. Og
frain hjá því verður ekki komist,
að það er sérstök þjóð, þegnar
einstako ríkis, sem koma að stór-
fé til þess að hafa áhrif á stjórn-
arfar og löggjöf íslands.
Þetta er ekkert ný saga. Það
er algengt að ríkari þjóðfélög eða
einstaklingar þeirra, reyni að grafa
undan sjálfstæði smáríkja með fé
eða öðrum' ráðum. En það hefir
líka altaf verið talinn einhver
stærsti glæpur, ef innlendir menn
hafa tekið þátt í þessu, þótt ekki
hafi verið meira en að vera í vit-
orði þar með.
Það er þetta, sem einhverja af
svo kölluðum alþýðuforingjutn
hefir hent. Vel rná vera að sum-
um þeirra hafi í upphafi ekki ver-
ið ljóst, hvað þeir voru að gera,
en nú hlýtur þeim og allri alþýðu
að vera það Ijóst. Hér er ekki um
neina „samhjálp“ að ræða, til þess
að bæta kjör almennings í menn-
ingarlegu „eða fjárhagslegu tilliti.
Hver einasti óbreyttur fylgismað-
ur alþýðuforingjanna getur sjálíur
sagt sér það, að hvorki hann né
nokkur annar óbreyttur stéttar-
bróðir hans, hefir notið eins eyris
beint eða óbeint af þessum land-
ráðaþúsundum. Þær hafa allar
gengið til þess, að nokkrar iand-
eyður geti lifað eins og greifar
og liafið sig i lifnaðarháttum
liærra yfir lýðinn, sem þeir skipa
með þvi ineiri sjálfsheimtu. Og
endurgjaldið til þeirra útlendinga,
sem múturnar gefa, er íhlututiar-
réttur í stjórn og löggjöf landsins.
Nú síðast höfum við fengið Tírna-
stjórnina yfir okkur fyrir útlent
fé. Og það er engin tilviljun, að
þar eru til valda k'onmir þeir menn
október 1927.
sem sýnt liafa opinberan fjandskap
sjálfstæðisviðleitni vorri, bæði í at-
vinnurekstri og utanríkismálum.
Við því hafa hins vegar engin
svör fengist, hve miklu útlendu
fé hefir verið varið til þess að
kaupa yfir okkur Timastjórnina.
Hvorki Timinn né blöð þeirra al-
rauðu hafa fengist til þess að
slcýra frá því, hve tniklu fé þeir
tóku við frá Dönum, til þess að
vinna siðustu þingkosningar.
Stóryrði Alþbl. utn útlent fé til
Morgunblaðsins og kosningafé frá
olíufélaginu, er ekki ástæða til að
ræða hér. Allir munu sjá það, að
þetta eru venjuleg illyrði þeirra,
sem engri vörn koma við, en
skortir uppeldi og manndóm til að
bera áfallið drengilega.
Það er víst ekkert leyndarmál,
að Morgunbl. er nær því eina
blaðið hér á landi, sem ber sig
vel fjárhagslega, og hefir því enga
þörf fyrir fjárstyrk neinsstaðar að.
Og þessi saga um olíufélagið er
auðvitað ekki sögð í þeim tilgangi,
að nokkur maður trúi henni, held-
ur bara til þess að segja eitthvað.
En þessu ber að veita eftirtekt:
Það er viðurkent af Alþbl., og
reyndar óbeint af Tímanum lika,
að útlendingar hafi komið að fé
við kosningarnar hér 1923, og því
er ekki mótmælt, að útlent fé hafi
einni verið notað í stórum stíl
við siðustu kosningar. Þá er líka
Viðurkent, að íslenskir stjórnmála-
menn hafa verið notaðir til að
fara með þetta fé.
Nú eru það víst flestir, sem á-
lita athæfi þetta glæpsamlegt, hvað
sem menn láta uppi um það. Er
þá uokkur hlutur sjálfsagðari en
sá, að krafist verði afdráttarlausr-
ar skýrslu um það, hve mikið
þetta fé hefir verið, bverjir hafa
tekið við því, og hvernig það hefir
verið notað. Og síðast en ekki
síst: hvers krafist hefir verið fyrir
féð af þeitn, sein lögðu það fram?
Ef blöð stjórnarflokkanna viija
ekki eða geta ekki gefið aídrátt-
arlausar upplýsingar uin þetta, þá
verður Alþingi að rannsaka málið.
Öllutn er það ljóst, að núver-
andi stjórn á lif sitt undir útlendu
málaliði, og mun flestum sýnast,
að það sé með öllu ósæmilegt.
En þó væri hitt verra, ef hún
38. tölublað.
hefði sjálf þegið eitthvað af land-
ráðaskiidingunum, og af því verð-
ur hún að hreinsa sig. Eða geta
Framsóknarbændur sætt sig við
annað?
Tíminn hefir óbeinlínis og óljóst
neitað því að vera beint riðinn
við þetta mál, og hann hefir þó
sagt, að það yrði að skoðast ó-
sæmilegt að taka við slíku fé.
Samkvæmt þessu geta Tímamenn
ekki verið því andstæðir, að Al-
þingi láti rannsaka málið. Ef þeir
rísa gegn þvi, er það sektarvið-
urkenning.
Fundargerð
héraðsfundar Norður-ísafjarðar-
prófastsdæmis 12. okt. 1927.
Árið 1927, miðvikudaginn þann
12. okt. kl. 4 e. h. var héraðs-
fundur Norður-ísafjarðarprófast-
dæmis settur í húsi Elíasar J.
Pálssonar kaupmanns á ísatirði,
af prófastinum, síra Sigurgeir Sig-
urðssyni. Kvaddi hann til fundar-
skrifara sira Óla Ketilsson, prest
i Ögurþingum.
Mættir voru þrír prestar, auk
prófasts, og sjö safnaðarfulltrúar.
Ollu þvi óhagstæð veður og illar
samgöngur, að fleiri prestar og
safnaðarfulltrúar sátu eigi fundinn.
Hófst fuudurinn með því að
sunginn var sálmur nr. 617, en
að því búnu las prófasturinn upp
13. kapítulann í fyrra bréti Páls
postula til Korititumanna.
Mælti þá sira Magnús R. Jóns-
son, prestur á Stað í Aðalvík,
nokkur kveðjuorð til fráfarandi
prófasts, síra Páls Ólafssonar i
Vatnsfirði, og bauð um leið hinn
tiýja prófast velkominn í embætt-
iö. Tóku fundarmenn undir hvort-
tveggja með því að standa upp.
Þakkaði próíastur fyrir traust
það, er prestar hefði sýnt honum,
með því að kjósa hann til prófasts,
og fundarmörinum fyrir hlýjar við-
tökur.
Þá skýrði prófastur frá ýmsum
framkvæmdum, sern orðið hefðu
síðustu ár í prófastsdæminu, eink-
utn um umbættur á kirkjum, og
ennfremur frá nokkrum breyting-
PT" FLUTTUR.
Hér með tilkynni eg heiðruðum viðskiftavinum mínum,
að eg hefi flutt vinnustofu mína í hið nýja hús mitt við Hafn-
arstræti.
Elías Kærnested
skósmiður.