Vesturland - 18.10.1933, Síða 1

VESTURLAND
X. árgangur.
ísafjörður, 18. okt. 1933.
29. tölublað.
Bannmálid.
Fyrst eftir að bannlögin gengu
í gildi, árin 1912—1915, var lítið
flutt inn af ólöglegu áfengf, vegna
þess að stórar birgðir vpru til I
landinu. Eftir þvi sem lengur leið
og birgðir minkuðu jókst smygl-
unin og á stríðsárunum var miklu
smyglað, og þó enn meir er
skipagöngur jukust að heimsstyrj-
öldinni lokinni. Þá byrjuðu læknar
og að gefa ávisanir á áfengi frekar
en verið hafði. Þegar hömlur voru
settar á áfengisávfsanir lækna, þá
fóru menn að brugga, og þvi
meir sem lengur leið.
Af reynslu okkar er það sýnt
að ekki er mögulegt að halda
áfengisneyzlu landsmanna í skefj-
um með bannlögum.
Hinsvegar erum við, sem and-
vígir erum bannstefnunni, þejrrar
skoðunar, að bindindisstarfsemi,
rekin á likan hátt og gert var hér
á árunum 1890—1907 ásamt
fræðslustarfsemi uin skaðsemi á-
fengisnautnar skapi þann hugsun-
arhátt hjá landsmönnum, semeinn
er megnugur þess að gera þjóð-
ina hófsama og halda áfengis-
neyzlu inna skynsamlegra tak-
marka.
Á öðrum og þriðja tug nitjándu
aldarinnar voru sett lög um bann
gegn innflutningi áfengis i nokkr-
um fylkjum Bandarikjanna. Þau
þóttu þá ekki koma að gagni og
voru afnumin. Bannaldan sem
gengið hefir yfir tnikinn hluta
heimsins frá þvi um síðustu alda-
mót hefir enn á ný sýnt vanmátt
til að hefta áfengisneyzluna. Það
er sýnt af þeirri atkvæðagreiðslu,
sem þegar hefir farið fram í Banda-
ríkjum Norður-Ameriku að bannið
verður afnumið þar í'landi með
miklum meirihluta atkvæða. Er
þá ísland eina ríkið sem hefir
bannlög, þau verstu pappirslög,
sem sagan greinir. Lög sem lang-
flestir landsbúar brjóta, beint eða
óbeint.allmargir með þvi að smygla
eða brugga ólöglegt áfengi en
langflestir með því að neyta þess
eða horfa upp á að þess sé neytt,
án þess að kæra.
Hver er ástæðan til þess að
menn sem ekki neyta víns eða
eru jafnvel Templarar kæra ekki?
Það er bæði vitundin um það
að sektarákvæði bannlaganna
standa f engu hlutfalli við afbrotið
og líka hitt að almenningur álítur
það ekki móðgun við þjóðarheild-
ina að neyta ólöglegs áfengis
meðan ríkið ekki vill taka neinar
tekjur af þessari vöru.
Öllum sæmilegum mönnum er
hinsvegar sárt um að svikja þjóð-
arheildina, nægir í því efni að
benda á að menn hafa ekki smygl-
að samskonar vlnum og þeim, sem
rlkið selur, þó vitað sé að
á því mætti græða engu minna
fé en á smyglun sterkari drykkja.
Þó löghlýðni landsmanna hafi
beðið verulega hnekki við fram-
kvæmd bannlaganna, þá er það
mitt álit að fljótlega megi kveða
niður smyglun og brugg hér á
landi með skynsamlegri áfengis-
löggjöf.
Það er skylda allra andbann-
inga, ekki síður en bannmanna,
að vinna að útrýmingu á smyglun
og bruggun þegar bannlögin hafa
verið afnumin.
Spurningar þær, sem kjósendur
eiga að leggja fyrir sig nú, er
þeir greiða atkvæði um bannið
fyrsta vetrardag eru meðal ann-
ars þessar:
1. Hafa bannlögin reynst eins og
búist var við eða menn höfðu
vonað?
2. Hafa bannlögin dregið að mun
úr áfengisneyzlu þjóðarinnar?
3. Er nokkur von til þess að brugg-
un og smyglun verði útrýmt
meðan bannlögin standa?
4. Hafa bannlögin aukið ólög-
hlýðni landsmanna, yfirdrep-
skap og aðrar ódygðir?
5. Eru ekki meiri Hkur til þess að
frelsið geri menn góða og
hyggna en þvingunin?
6. Er mönnum ekki léttara að
kæra þann mann til sektar, sem
er að svikja þjóðfélagið um
lögboðnar tekjur með lögbrot-
inu en ef hann svíkur engan
nema sjálfan sig með samskon-
ar verknaði (smygli)?
7. Eru það skynsamleg lög, sem
leggja þyngri refsingu við því
að drekka vín, þó keypt séu
i einkaverzlun rikisins, ef drukk-
in eru annarsstaðar en i heima-
húsum eða löggiltu gistihúsi
(Borg), en stela fé meðborgara
sinna?
8. Er það skynsamlegt að láta
smyglara og bruggara taka
miljón króna gróða árlega af
ólöglegum innflutninni og
bruggun áfengis, en standa á
móti þvi að rikissjóður fái þess-
ar tekjur?
Eg var einn þeirra, sem greiddi
atkvæði með bannlögunum 1908
i þeirri von að takast mætti að
útrýma að mestu áfengisneyzlunni
úr landinu. Eg hefi fyrir löngu
séð að þessi leið var ófær. Hins-
vegar hefi eg ekki viljað afnema
iögin fyr en tvímælalaust væri
séð að þau innu ógagn. Þegar
landabruggunin hófst fyrir alvöru
1930—1931 þá var öllum sjáan-
legt að þeirri starfsemi verður ekki
hnekt meðan bannlögin standa.
Svo ört hefir bruggunin gripið
um sig að nú tnun áfengi brugg-
að I ölium sýslum landsins. 1930
mun það hafa verið gert i aðeins
2—4 sýslum landsins. Úr sveitun-
um sem áður voru „þurrar“ flýt-
ur nú „landinn" inn í kaupstað-
ina og drykkjuskapur er svo
magnaður í sumum sveitahéruðum
að ekki eru haldnar þar almennar
skemmtisamkomur án þess tugir
manna séu ósjálfbjarga vegna
ölvunar. Þessi ófögnuður fer um
allt landið á næstu árum ef ekkj