Vesturland - 23.07.1938, Blaðsíða 3

VESTURLAND
115
Þakka kœrlega vinum mínum og sam-
herjum, er sendu mér kveðjur, ávörp og
| gjafir 17. þessa mánaðar.
ísafirði, 20. júlí 1938.
Jón Auðunn Jónsson.
ULL.
Eins og áður kaupi eg alla flokka af ull,
bæöi þvegna og óþvegna*
Einnig kaupi eg selskinn, kálfskinn og húðir,
gegn staðgreiðslu.
Jóh. Eyfirðingur.
„Handleiðsla“
isfirzkra verkamanna.
Út af hjartveikiskasti því, er
gripið hefir Skutulsskriffinninn
Hannibal Valdemarsson, út af
áhrifum mínum á ísfirzka verka-
menn er ástæða til að víkja
nokkrum orðum að handleiðslu
Hannibals sem alþýðuforingja
hér í bænum.
Það er eðlilegt að Hannibal sé
sár yfir bæjarstjórnarfundinum
6. þ. m. Ræfilsskapur hans kom
þar svo átakanlega i ljós. Hann
var llkastur pappa-sprellikari,
þar sem professor Hagalín hélt
í spottann segjandi: Mér er sama
hvernig þú lætur, sveinstauli, þú
ferð ekki lengra en þér er leyft.
Það er sjálfsagtóþægilegt fyrir
þann, sem hefir spilað sig sem
foringja og ímyndað sér að hann
gæti lifað hátt í augsýn fólksins
á mikillæti sínu og gorti, að vera
gerður alt í einu að sprellikarli
eða peði frammi fyrir almenningi.
En það er alveg óeðlilegt, að
H. V. snúi reiði sinni á mig fyr-
ir þetta, því eg átti minstan þátt
í óförum hans á bæjarstjórnar-
fundinum og engan þátt í grein
Janusar Oddssonar, er birtist hér
í blaðinu. Eðlilegast var að H.
V. hefði snúið reiði sinni á Haga-
lín og aðra flokksmenn sína og
að sumu leyti áSigurð Dahlmann,
sem bar fram líka tillögu og H.
V., sem varð honum til nýrrar
hrellingar fyrir hann, þar sem
hann hafði flúið frá sinni eigin
tillögu i málinu.
Reiði Hannibals hefir þurft að
fá útrás, en hann hefir skort hug-
rekki til að láta hana koma þar
niður sem skyldi, og hefir því í
æðinu látið hana bitna á mér, í
þeirri von sjálfsagt að hann væri
svo margsinnis búinn að rógbera
og ljúga á mig leynt og Ijóst, að
hann gæti helzt falið hrakfarir
sínar með því móti. Virðí eg H.
V. þetta til vorkunar í hans
aumkunarlegu kringumstæðum,
þar sem eg er viss um að von
hans bregst hrapallega, og þessi
útrás gefur kærkomið tilefni til
að bregða upp spegli af hand-
leiðslu H. V. og „alþýðuforingj-
anna“ hér í bæ.
Eg skal fyrst nefna hin al-
mennu „typisku“ dæmium vinnu-
brögð Hannibals og sósabrodd-
anna þegar hagsmunir þeirra eru
annarsvegar en borgara bæjar-
ins eða bæjarsjóðs hinsvegar.
Eg tek ákveðið dæmi, sem opin-
berar skjallegar sannanir liggja
fyrir um. Dæmi sem flestir bæj-
arbúar þekkja, það er bygging
og rekstur hins svo nefnda Al-
þýðuhúss hér í bæ. Þessi „við-
skifti" sýna rétta mynd, eru „typ-
isk“ fyrst og fremst fyrir Hanni-
bal og sósabroddana yfirleitt.
Byggingunni er komið upp með
þeim hætti, að bæjarsjóður lætur
leigulausa eða gefins lóð undir
húsið á einum langdýrasta lóðar-
blettinum í bænum, og bæjar-
sjóður leggur til allan mulning í
húsið, og var hann fyrir skemstu
ógreiddur, verður sennilega gef-
inn á endanum. Til þessað tryggja
rekstur hússins var bæjarsjóður
látinn selja því kvikmyndaáhöld
langt undir kostnaðarverði og
nokkrum þúsundum króna lægra
en ábyggilegt kauptilboð Iá fyrir
um frá öðrum, og ofan á alt
þetta var svo bæjarsjóður látinn
bæta 20 ára skattfrelsi fyrir þenn-
an rekstur. Sósíalistar annarstað-
ar eru jafnvel höggdofa yfir
ósvífninni. Þá hefir aldrei dreymt
að komast svona langt í við-
skiftum og ekki reynt það. Við-
skifti H. V. og isfirzku sósabrodd-
anna við bæjarsjóð standa sem
óhreyft met enn þá.
Sjálfsagt verðurreyntað slá á þá
strengi að alt þetta sé gert fyrir
alþýðuna. Hún eigi þetta fyrir-
tæki. En hvernig yrði ástatt hjá
bæjarsjóði, ef jafnaöarmenska
ætti að ráða um þetta og allir
fá sömu kjör; allir fengju leigu-
lausar eða gefins lóðir, gefinn
mulning í hús sín og 20 ára
skattfrelsi. Enda held eg að sú
trú sé nú horfin að hús þetta
sé reist vegna alþýðunnar eða
baráttunnar fyrir bættum kjörum
hennar. Það var mjög haft á orði
að byggingin væri aðkallandi
vegna aukinnar starfsemi verka-
lýðsfél. Baldurs og Sjómanna-
félagsins, en reyndin hefir orðið
sú að fundahöldum hefir fækkað
og félagsstarfsemi hrakað síðan
húsið kom, eftir umsögn verka-
mannanna sjálfra. Hinsvegar er
aðstaða hallarstjórans Hannibals
önnur en alþýðunnar. Hann get-
ur „skattlagt“ þá sem húsið sækja
í einu og öðru formi, og tekur
það sem sjálfsagða uppbót á
viðskiftin við bæjarsjóð.
Eg sleppi því hér alveg að
fara út í viðskiftin við verka-
mennina og gefin dagsverk þeirra
við bygginguna. Það er kapítuli
út af fyrir sig, sem ekki verður
gerður að umtalsefni, nema H.
V. eða sósabroddarnir gefi sér-
stakt tilefni til.
„Hræsni“, „lævísi“, „fláttskap-
ur“, „undirferli“ og „svik við
verkamenn", svo notuð séu hin
prúðmannlegu!! orðatiltæki H. V.
sjálfs, koma berlega fram í grein
hans, þar sem þeirri ásökun er
slengt fram, að við Sjálfstæðis-
menn höldum uppi kröfupólitík-
inni í bænum. Væri þess ásökun
rétt leiðir rökrétt af henni, að
Hannibalogsósabroddarnirhefðu
brugðist skyldu sinni sem „al-
þýðuforingjar“ að vera vakandi
um allar hagsmunakröfur fólks-
ins. Hvort sósabroddarnir sofa
eða vaka í þessum efnumlæteg
skiljanlega alveg ástæðulaust. En
þeim þyrfti sízt að bregða við
þótt viðskiftaregla þeirra við
bæjarsjóð og stofnanir bæjarins
hafi þær eðlilegu afleiðingar, að
fleiri vilji fá krás eða kjarabætur.
Þar hafa þeir lagt til undirspilið
og yfirsönginn, og orgað hátt í
blöðum og á mannfundum um
nýjar og nýjar kröfur. Það er eðli-
legt að verkafólk hafi litið svo á
að það ætti að taka þetta sér
til eftirbreytni og fyrirmyndar,
en ekki varast þau svik, að kröf-
unum væri eingöngu stiit upp til
þess að ná kjörfylgi fólksins og
opna broddunum veg I feitar
stöður, bein og bitlinga.
í viðræðum og blaðagreinum
sósíalista hefir það komið fram,
að Sjálfstæðismenn ættu að vera
broddunum samtaka um að halda
kröfum verkalýðsins niðri. í fram-
kvæmdinni þýðir það sama og
Sjálfstæðismenn ættu að tryggja
valdaaðstöðu sósabroddanna, en
slíkar skoðanir sýna „alþýðuást"
foringjanna inn við beinið. Þetta
hefir fengið stuðning einstakra
Sjálfstæðismanna, en þeir munu
nú sjá að slíkt væri hið mesta
óvit af mörgum ástæðum, og
þeirri fyrst og fremst að Sjálf-
stæðisflokkurinn, sem á fjölda
fylgismanna í öllum stéttum þjóð-
félagsins, vill vinna að velgengni
allra, og ekki sizt verkamanna,
sjómanna og bænda, sem í sam-
einingu mynda grundvöll vors
veika þjóðfélags. Sú sambúð,
sem nauðsynleg er milli verka-
fólks og vinnuveitanda, getur að-
eins skapast í fullu frelsi og
skilningi, en lævísi og þvingun
gera þar bölvun og skaða. Von-
andi verður vinnulöggjöfin nýja
upphaf vaxandi skilnings í þess-
um málum. Hún dregur bust úr
nefi verstu angurgapanna, sem
alt af hafa staðið með verkfalls-
svipuna reidda yfir höfðum at-
vinnurekenda, öllum til stórtjóns,
en í þessu hefir Hannibal Valde-
marsson verið frakkastur eins og
kunnugt er, þótt hann hafi nú
skift um skoðun í orði og lof-
syngi vinnulöggjöfina opinber-
lega.
Sósabroddar mega vera vissir
um að þeir veiða ekki Sjálfstæð-
ismenn framar á slíka beitu. Þeir
eru orðnir vanir þessum veiði-
brellum og skilja hvað bak við
liggur frá sósíalistum. Það þýðir
t. d. ekkert fyrir Jens bæjarstjóra
að sverja sig úr sálufélagi við
Hannibal eða Grím rakara. Við
vitum að hann er egta sósa-
trampari, og efndir á eiðspjalli
hans yrðu líkar og á eiði Gizur-
ar Þorvaldssonar, er hann sór
Sturlu Sighvatssyni. Sjálfstæðis-
flokkurinn tekur aldrei upp sam-
starf við þá menn, sem svo að
segja daglega fylla mæla synda
sinna f opinberri framkomu með
þvi að bæta svikum ofan á svik
og lygi ofan á lygi.
Það er mælt að ein flokkskona
Hannibals hafi sagt að loknum
lestri þessarar saurkastsgreinar í
Skutli: Skammastu þin, skitur!
Þessi ummæli eru bending um
að vegur hans minki í flokks-
herbúðunum við þá bardagaað-
ferð er hann temur sér, enda er
hún honnm einum sæmandi.
Eg læt ósvarað aðdróttunum
og getsökum H. V. til mín per-
sónulega. Býzt við að svo fáir
taki mark á þeim, að það sé
ekki ómaksvert.
Arngr. Fr. Bjarnason.