Vesturland - 28.08.1943, Síða 3

VESTURLAND
107
Óskar Sigurðsson frá Bæjum:
Hvers vegna eru landbúnaðarafurðir
í svo háu verði?
Landbúnaðinn skortir fullkomnari tæki til
framleiðslunnar.
Baráttan nm Burma.
Árás Hurricaneflugvéla á japanska flutningalest.
ins og kunnugt er hernámu Japanar Burma í byrjun
A-í Kyrrahafsstyrjaldarinnar. Varð þar litið um varnir af
hálfu Bandamanna. Nú hafa Bretar hinsvegar um skeið
lialdið uppi allmiklum lofthernaði gagnvart liði Japana á
þessum slóðum. — Myndin hér að ofan sýnir hugmynd
teiknara eins, er tók þátt í árás Hurricaneflugvéla á jap-
anska flutningalest á fjallvegum í Burma, um það livernig
árásin hafi farið fram.
essa spurningu heyrum
við oft borna fram hér í
kaupstaðnum og fær hún að
vonum mismunandi svör en
sjaldan hið rétta. En yfirlcitt
er sú skoðun mjög á lofti hjá
sjómönnum og verkalýð kaup-
staðanna, að bændur fái allt of
hátt verð fyrir afurðir sínar og
hefur enda verið sett fram og
marg endurtekið af leiðtogum
þessara stétta.
Ég get fullkomlega fallizt á
og viðurkennt, að verðlag á
landbúnaðarvörum er alltof
hátt miðað við aðrar vörur t. d.
kornvöru og fisk, en þar með
er ekki sagt að bændur yfir-
leitt gangi frá með meiri ár-
legar tekjur en aðrar stéttir
þjóðfélagsins og mun ég siðar
koma að ástæðunni fyrir þvi.
Það er von að okkur verka-
mönnum blæði það i augum, er
við kaupum í matinn daglega,
að fyrir sömu peninga og við
fáum 10 kg. af fiski nýveidd-
um og aðöllu leytifyrstaflokks
vöru, skulum við ekki fá
nema 1 kg. af misgóðu og oft
og tíðum lélegu kjöti. Sama
máli gegnir og um mj ólkina og
fleiri landbúnaðarafurðir. Við
fyllumst gremju er við berum
þetta saman og okkur finnst
við misrétti beittir, gremjan
brýst svo út í allskonar ókvæð-
isorðum eftir því hverskonar
orðbragð hver og einn temur
sér.
Bændur eru kallaðir ölmusu-
menn, sníkjudýr, okrarar o. fl.
og sumir segja, að við kaup-
staðabúar þurfum að bera háa
skatta .til þess að hægt sé að
hlaða undir þessa ölmusustétt
(bændurna), sem þó geti
hvorki lifað né dáið.
Það þarf engin rök að því
að leiða, að slílct hjal scm
þetta er algjört út i bláinn sagt
og áreiðanlega byggt á mis-
skilningi fólks á verksviði
bóndans og þeim tækjum sem
hann hefur yfir að ráða.
Það getur engum dulist, sem
rifjar upp fyrir sér þær miklu
framfarir, sem orðið hafa á
undanförnum árum að bónd-
inn hefur orðið þar mjög
afskiptur. Sjómenn taka nú
ekki lengur i mál að róa með
árum á fiskimiðin, vélaorkan
sér um það, vélaorkan dregur
línuna, og leggur með aðstoð
lagningsrennunnar, vélaorkan
dregur trollið, með vélaorlui er
síldinni nú landað úr skipun-
um og svo mætti lcngi tclja.
Maðurinn aðeins stjórnar þeim
krafti, sem þarna er að verlci.
Og meiri hraða á skipin og
meiri vinnuhraða segjum við,
sem þýðir, meira verðmæti
fyrir sama vinnutima.
Þegar ég byrjaði hér róðra
á landróðrabát fyrir 14 árum,
þótli ekki tiltækilegt að róa
með meira en 60 lóðir í róðri,
þá unnu að jafnaði 8 menn við
bát. Nú er ekki tekið i mál, að
fara með minna en 120 lóðir
í róðri.
Vélsmiðurinn stígur nú ekki
lengur rennibekkinn sinn með
fætinum, né j árnsmiðurinn
smiðjuna. Trésmiðurinn púlar
nú ekki lengur með höndunum
einum við að saga og hefla.
Með aðstoð rafmagnsins vinna
nú allir þessir menn þau verk
á nokkrum klukkutímum, sem
áður þurfti marga daga og
hundruð svitadropa til að
framkvæma. Ekki er nú tekið
i mál að ferma eða afferma
skipin með kerrum og mann-
éða hestafli og þaðan af síður
að bera farminn á bakinu af
skipi og á. Bílarnir hafa létt
þessum kotmennskuhandtök-
um af okkur. Þannig mætti
lengi telja og er hér aðeins
talið það, sem snertir beina
framleiðslu verðmæta.
En á meðan öll þessi bylting
gerist við sjóinn og iðnaðinn,
stendur margur bóndinn og
malar skit i gömlu taðkvarn-
arskrifli á túnið sitt, eða
kroppar rótbitinn úlhagan, oft
fleiri kílómetra veg frá býlum
vinnur og stx-itar með höndun-
um einum, með næstum yfir-
náttúrlegri þolinmæði og
„munar, annaðhvort aftur á
bak ellegar nokkuð á Ieið“.
Þarna er að finna skýring-
una á því, hvers vegna við
þurfum að kaupa framleiðslu
sveitanna, svo háu verði, sem
raun er á. Það er vegna þess,
að bóndinn er ennþá að burð-
ast íxieð miðaldatækni við sína
framleiðslu, auk þess, sem
hann er mest allra stétta háð-
ur tíðarfarinú á hverjum tíma.
Að bóndinn sé ölmusumað-
ur eða snikjudýr, er vitanl.
fjarstæða, sett fram á dólgs-
legan hátt. Enginn er fjær því
að gei'ast ölmusumaður, en ís-
lenzki bóndinn, engum þykir
vænna um land sitt og þjóð,
en einmitt honurn, engin stétt
þjóðfélagsins vinnur lengi’i né
erfiðai’i vinnudag en hann og
engin stétt sýnir axxnan eixxs
þcgnskap við fyrirmæluxxx
lagaákvæða, senx ísleixzki
bóxxdinxx.
Styrkur sá, scxxi hóndinxx fær
fyrir framkvæmdir sínar í
Ixyggingum, ætli engunx að
vera þyrnir í augunx.
Þeir vita það bezt, senx byggt
hafa yfir sig hús, hve dýrt það
er, en til þess fær bóndinn ekki
styrk fremur en við i kaxip-
staðnunx, en hann þarf að
byggja e. t. v. þrefalt meira
yfir gripi sína, fóðxxr og áburð,
eix yfir sjálfan sig og er þá
meira þó í'íkið styrki hann i
því, heldur en að styi’kja t.d.
byggingxx skipa o. fl.‘
Unx j ai'ðræktai’styrkinn er
jxað að segja, að hann er fram-
komin og hugsaður senx vei’ð-
laun til hvatningar bóndaxxum
í að rækta landið. Ég hygg að
þessi styrkur mætti alveg
lxverfa, en í stað hans ætti rik-
ið að sjá bændunx laxxdsins fyr-
ir fljótvirkunx jarðvinnslu-
verkfærunx s. s. traktorum og
skui’ðgröfunx, er færu yfir viss
svæði og fylgdi þeinx nxaðxxr,
vitanl. kostaður af í’íkinu, er
sæi unx Jxessi tæki og stjónxaði
þeinx á hverjxi vinnusvæði.
IMeð þessu áiixnist tvennt. I
fyrsta lagi, stórkostleg bylting
tilframfara á sviði jarðræktar-
nxálanna á skönxmum thxxa. I
öðru lagi, j ai'ðræktarstyrkur-
imx væi’i óþarfur.
Um verðuppbætur á laxxd-
búnaðarafui'ðir, senx mörgum
blæðir svo íxijög i auguxxx, er
jxað að segja, að jxær eru i
raun og veru ekki frekar styrk-
ur til bóixdans eix neytandaixs.
Verðlagsvísitala landbúnaðar-
ins, sýnir,- að bóndinn verðnr
að fá svona íxxikið fyrir fraixx-
leiðslu sína cf búreksturinn á
að bera sig og reynslan sýnir
Iiinsvegar að við getiuxx ekki
kcvpt franxleiðslu sveitanna
svona háu verði. Þá cr farin
sii leið, að lækka vöruna til
neytandans en verðuppbæta
hana til bóndans, eða m. ö, o.
styrkja bóndamx til að selja og
íxeytendann til að kaupa. Þetta
er nokkurskonar verðjöfnun,
senx lendir vitanl. nxest á þeim,
senx hæsta skatta bera til rík-
issjóðs.
En þessi uppbótaleið verður
líka úr sögunni, þegar íslenzki
landbúnaðurinxx er koixxiixix
það áleiðis, að hann er saixx-
keppnisfær við aðra atvinnu-
vegi landsins. Og það á að
vera krafa allra sannra Is-
lendinga, að allar stéttir þjóð-
félagsins fái senx jafnasta að-
stöðu til að franxleiða úr
skauti náttúrunnar þau verð-
íxxæti, sem þjóðinni eru nauð-
synleg.
Við eigunx að rétta bænda-
stétt laixdsins, jxessum útvörð-
uixx alls, senx íslenzkt er, sanna
vinai’hönd og krefjast hættra
skilyrða þeim til handa jxar til
fullkomið jafnvægi er koixxið
á fi'aixxleiðslunxöguleikaxxa til
sjávar og sveita.
Við eigunx að leggja til lilið-
ar séi’hagsmunatogstreitu ein-
stakra stétta, en berjast öll að
einu marki, nxaður xxxeð manni,
stétt með stétt. Með því sönn-
unx við bezt, að við erurn ekki
ósamtaka og úrkynjuð þjóð,
heldur réttbornir .afkomendur
hins göfuga norræna kyns er
hingað leitaði undan kúgun og
einræði.
Með því sýnunx við í verki
fullkomnasta þegnskap, sem
völ er á.
Og nxeð Jxví leggjum við
traustustu hornsteinana að Jxví
frelsi og sjálfstæði, sem við er-
unx rétt borin að, og erunx nú
loks að endurheimta, vonandi
að fullu og ðllu. Ó. S.