Vesturland - 14.05.1949, Page 1

nm
&JSR® st/essrpwzxxff sdíWPS3ms»s}ffDOffi
XXVI. árgangur
\
Isafjörður, 14. maí 1949.
14. tölublað.

Skattfrelsi skuldabréfa í
rafveitu Bolungarvíkur
Sigurður Bjarnason og Sigurður Kristjánsson hafa
fyrir skömmu lagt fram í Neðri deild Alþingis, frumvarp
til laga um skattfrelsi skuldabréfa fyrir rafveituláni
Hólshrepps í Norður-ísafjarðarsýslu.
11. grein frumvarpsins segir svo:
Skuldabréf að upphæð allt að tvær miljónir króna,
tryggð með ríkisábyrgð, sem Hólshreppur í Norður-Isa-
fjarðarsýslu gefur út á árunum 1949 og 1950, fyrir allt að
30 ára láni til byggingar vatnsaflstöðvar fyrir Bolungar-
vík, skulu undanþegin framtalsskyldu og öllum sköttum til
ríkis og sveitar, nema stimpilgjaldi.
mæta í þessum þýðingarmiklu
málum, sem gera hefði mátt
ráð fyrir. Ríkisvald og láns-
stofnanir hafa beint og óbeint
tafið raforkuframkvæmdir
þessa byggðarlags -og bakað
þvi stórfellt tjón og óhagræði
með tregðu sinni og skilnings-
leysi.
Bolungarvik er annað stærsta
sjávarþorp á Vestfjörðum.
Það framleiðir árlega útflubi-
ingsverðmæti fyrir margar
milj. króna. En öll viðleitni til
þess að koma þar upp öflugum
fiskiðnaði og bæta aðstöðu
hinnar þrótbniklu framleiðslu-
stéttar byggðarlagsins er hindr-
uð vegna skorts á raforku. Við
svo búið verður ekki lengur
unað. Þess vegna hafa flutn-
ingsmenn þessa frumvarps
viljað freista þein-ar leiðar,
sem það fjallar um, til þess að
hrinda raforkumálum Bolung-
arvíkur í framkvæmd.
Hálfdán Hálfdánsson
Minning
I greinargerð, sem fylgir
frumvarpiriu er komist þann-
ig að orði:
I 30 ár hefur verið i undir-
búningi virkjun Fossár i Hóls-
hreppi til raforkuframleiðslu
fyrir Bolungarvík og byggðar-
lögin í hreppnum. Árið 1929
var þessum undirbúningi svo
langt komið, að framkvæmd
verlcsins var hafin. Var þá
byggð stífla, sem enn stendur.
En á síðustu stundu voru þess-
ar framkvæmdir stöðvaðar
vegna þess að lánsfc fékkst
ekki. Hefur ekki reynzt unnt
að fá fé til þeirra fram til
þessa dags. Valda því ýmsar
ástæður, sem ekki gerist þörf
að rekja hér.
Loforð fyrir ríkisábyrgð.
Fyrir nokkru hefur Hóls-
hreppur fengið loforð fyrir
ríkisábyrgð á tveggja milj. kr.
láni, er hann tæki til ])essara
raforkuframkvæmda, sein nú
eru orðnar svo aðkallandi, að
þeim verður ekki lengur sleg-
ið á frest. En þrátt fyrir stöð-
ugar tilraunir til þess að ía
slíkt lán innanlands hefur það
ekki tekizt. Reynt hefur verið
að fá leyfi tíl þess að taka það
crlendis, en ríkisvaldið hefur
ekki viljað veita það, enda þótt
>Tiisar stærstu virkjanir lands-
ins hafi verið unnar fyrir er-
lent lánsfé. Engin vitneskja er
beldur ennþá fyrir hendi um,
að sinnt verði umsókn þessa
hreppsfélags um lán eða fram-
lag til þessara framkvæmda af
Marshallfé.
700 hestöfl.
Vegna þess, hversu brýna
nauðsyn ber til þess að þörf
Bolungarvíkur fyrir aukna raf-
orku verði leyst, hefrir ekki
annað þótt fært en að freista
nýrra úrræða til þess að afla
lánsfjár til virkjunar Fossár,
en þar er gert ráð fyrir, að
framleiða megi a.m.k. 700 hest-
öfl. Með þeirri raforku er ó-
hætt að fullyrða, að raforku-
þörf Bolungavíkur yrði full-
nægt um alllangt skeið. Full-
komnar rannsóknir liggja fyr-
ir um virkj unarskilyrði, sem
eru liin ákjósanlegustu.
Með frumvarpi þessu er lagl
til, að skuldabréf, að upphæð
allt að tvær milj. kr., sem Hóls
hreppur gæfi út til þess að afla
lánsfjór til virlcjunar Fossár,
verði undanþegin framtals-
skyldu og öllum sköttum til
ríkis og sveitar, nema stimpil-
gjaldi. Telja forvígismenn
virkj unarmálsins mikla mögu-
leika á því að selja bin ríkis-
tryggðu skuldabréf, ef þau
yrðu undanþegin framtals-
skyldu og skattgreiðslu, enda,
þótt verðbréfamarkaður sé nú
mjög þröngur hér.
30 ára undirbúningur.
Þegar á allt er litið, virðist
það vera sanngjamt að veita
Hólshreppi þessa heimild. Und
irbúningur umræddrar virkj -
unar er hafinn fyrir þremur
áratugum. Auðsætt ér, að
hreppurinn hefur ekki átt
þeim skilningi og stuðningi að
Hann lést á Landspítalanum
í Reykjavík 2. f.m. eftir upp-
skurð, 71 árs að aldri.
Sjötíu og eitt ár eru að sönnu
fullkominn mannsaldur á ís-
lenzkan mælikvarða. En engin
dauða- né ellimörk sá ég þó á
bóndanum úr Búð, þegar ég sá
hann síðast, nokkrum dögum
fyrir andlát hans, og kom þá
sízt til hugar, að ég ætti eftir
hann að mæla innan fárra
'daga. Þótti liitt eins líklegt, að
hann mundi lifa mig. Nú er þó
svona komið. Þrekmennið
mikla hefur nú geiglaus og ó-
beygður stigið síðasta fótmál
atbafnaríkrar æfi.
Hálfdán var sonur Hálfdán-
ar örnólfssonar hreppstjóra í
Meiriblíð í Hólshreppi og konu
Iians Guðrúnar Nielsdóttur.
Fæddur 13. apríl 1878. Hann
ólst upp með foreldrum sínum
við þau lífskjör, sem þá tíðk-
uðust hjá bændafólki á Is-
landi: þrotlausa, vinnu og vak-
andi fyrirhyggju. Faðir Hálf-
dánar var, sem áður segir,
bóndi í Meirihlíð. En jafnframt
útgerðannaður og fonnaður í
Bolungarvík. Fór honum hvort
tveggja vel úr hendi, búskap-
urinn og fonnennskan, því
hann var þrekmaður mikill,
harðgerður og forsjáll. Hálf-
dán hlaut í arf dugnað og fyr-
irhyggju frá föðumum, en
manngæði og langrækni móð-
urinnar. Sá arfur reyndist
happadrýgri, en þótt miklir
fjármunir hefðu verið.
Hálfdán byrjaði róðra í Bol-
ungarvík 14 ára, og varð for-
maður á sex-æringi 18 ára gam
all. Þegar hann var rúml. tví-
tugur fór hann í stýrimanna-
skólann í Reykjavík og lauk
þar námi árið 1900. Þá gerðist
liann skipstjórí á þilskipum, og
var hann meðal þeirra fyrstu,
sem keyptu vélbáta. Skipstjórn
in fór honum vel úr hendi, því
bæði sótti hann sjóinn af mikl- v
um dugnaði og var mjög afla-
sæll. Komu fram hjá honum
allir formannskostir föður
hans.
Skömmu eftir aldamótin
settist Hálfdán að í Hnífsdal.
Hann giftist þá, 10. okt. 1903,
eftirlifandi konu sinni Ingi-
björgu Halldórsdóttur. Þau
hófu þá búslcap í Búð í Hnifs-
dal. Gerðist Hálfdán þá þegar
stórbrotinn athafnamaður og
stundaði óslitið um 40 ára
skeið búskap, útgerð og fisk-
kaup i Hnífsdal. Lagðist strax
það orð á, að þar færi saman
áræði, þrifnaður og fyrir-