Vesturland - 14.05.1949, Blaðsíða 2

2
VESTURLAND
Ritstjói’i og ábyrgðarmaður: Sigurður Bjarnasou frá Vigur
Afgreiðsla og auglýsingar Hafnarstræti 12 (Uppsalir)
Verð árgangsins krónur 20,00
Skrifstofa Uppsölum, sími 193
- ___________—_____________________________>
Hversvegna hækka úisvör
— þar sem kratar ráöa
Sextugur:
Halldór Guðmundsson
bóndi í
Fyrir nokkru var verið að
afgreiða fjárhagsáætlun Hafn-
arfjarðar fyrir árið 1949 og
nema útsvör þar 4 miljónir
380 þús. króna og hækkuðu út-
svörin frá árinu á undan um
tæp 5%.
1 Hafnarfirði ráða Alþýðu-
flokksmenn.
Skutull telur, að útsvars-
hækkun á Isafirði sé af völd-
um stj órnleysis núverandi
ráðamanna bæjarfélagsins.
Hvaða orsakir má ætla að
valdi því, að útsvör skulu
hækka í paradís íslenzkra
krata,, Hafnarfirði? Þetta er
þeim mun undarlegra eftir að
flokksbræðumir á Isafirði,
f j ármálaspekingárnir miklu,
hafa sent Hafnfirðingum einn
sinna útvöldu, Helga Hannes-
son, sem nú er orðinn bæjar-
stjóri þeirra Hafnfirðinga.
hyggja, og að enginn munur
yrði á gerður, hvað sem Hálf-
dán tók sér fyrir hendur.
Árið 19? keypti Hálfdán svo
kallaða Norðurtangaeign á ísa-
firði, og hóf þar fiskkaup og
fiskverkun. Var hann nú með
annan fótinn, sem kallað er, á
Isafirði um nokkur ár. Árið
1942 byggði hann svo hrað-
frystihús þar í Norðurtangan-
um. Loks flutti hann búferli
sitt til Isafjarðar.
Við rekstur hraðfrystihúss-
ins komu fram hjá Hálfdáni
sömu kostirnir og við búskap-
inn, útgerðina og fiskverzlun-
ina. Veitti hann og öllu þessu
forstöðu sjálfur. Mun eigi of-
sagt, að enginn maður hér á
landi hafi rekið frystihús með
betri afkomu en hann. Þó var
aðstaðan að jtosu leyti erfið,
svo að árangurinn stafaði án
efa að mestu leyti af stjóm
eigandans á fyrirtækinu.
Þau fáu atriði, sem ég hér
hefi greint frá, úr æfistarfi
Hálfdánar Hálfdánarsonar,
sýna að sönnu, að þar var ekki
miðlungsmaður á ferli. Þau
vekja mann til umhugsunar
um það, hvers þjóðfélagið
missir, þegar til hinnztu hvíld-
ar ganga stórbrotnir athafna-
menn, sem svo voru forsjálir,
að þeir skiluðu ætíð fólki og
Helgi hélt því mjög ákaft
fram að hækkun útsvara hér
væri vegna fjársukks núver-
andi meirihluta. Er Alþýðu-
flokksmeirihlutinn í Hafnar-
firði sama fjársukkinu seldur?
Aumt er hlutskipti Helga að
berja sig uian vestur á Isafirði
yfir hækkun útsvara og hrópa
að hækkun útsvara sé stjórn-
leysi ráðamanna um að kenna,
og verða svo nokkrum mánuð-
um síðar að leggja fram fjár-
hagsáætlun í bæjarstjórn
Hafnarfjarðar, sem sýnir 5%
hækkun útsvara. Þar fylgdi
með að dýrtíðin í landinu væri
að vaxa og kostir sveitartelag-
anna færu stöðugt versnandi.
Hvernig er það Skutuls-
sveinar eða Samvinnufélags-
piltar, er vísitalan kannske
hærri í Hafnarfirði en á Isa-
firði?
farmi heilu í höfn. — En saga
manns er ekki nema hálfsögð,
þótt sagt sé frá atvinnurekstri
hans, og að hann fyrir þær sak-
ir hafi komizt til góðrar virð-
ingar í þj óðfélaginu. Þvi það
er mála sannast, að allt hefð-
arstand er mótuð mynt, en
maðurinn gullið, þrátt fyrir
allt.
Og hvernig var þá Hálfdán
í Búð að ytri sýn og innra
manni? Hann var mikill mað-
ur vexti og fyrirmannlegur.
Hreystimenni bæði andlega, og
líkamlega. Við fyrstu kynni
virtist maðurinn heldur óþj áll.
Hann gekk framan að hverjum
manni, nefndi hvern hlut lians
rétta nafni og fór í enga laun-
kofa með dóm sinn á málefn-
um og mönnum. Af þessu álykt
uðu margir, að hann væri harð
vítugur og óvæginn. En sá
mun dómur allra þeirra, sem
kynntust honum, að undir hinu
hrjúfa yfirborði byggi mild og
nærgætin lund. Verk hans bera
þessu eigi síður vitni heldur en
afrek hans í atvinnurekstrin-
um bera vitni um orku hans
og fyrirhyggju. Ilann var
manna hjálpfúsastur þegar lít-
ilmagni átti í hlut, og stórbrot-
inn í því sem öðru. En hann
var ekki með neinn uppgerðar
Halldór Guðmundsson bóndi
í Æðey átti sextugsafmæli 10.
f.m. Fyrir rúrnu liálfu öðru
ári skrifaði ég nokkrar línur
hér í blaðið um Ásgeir í Æðey
í tilefni af sextugsafmæli hans,
þá fannst mér ég ekki geta
minnst á Ásgeir, nema minnast
einnig hinna tveggja systkin-
anna, sem búa í Æðey, jjcirra
Sigríðar og Halldórs. Eins
finnst mér nú, þegar ég ætla
að minnast Halldórs í tilefni
sextugsafmælisins, þá get ég
það ekki nema að minnast einn
ig hinna systkinanna tveggja.
Allt starf og líf þessara þriggja
systkina er svo samtvinnað, að
þegar minnst er á eitt þeirra,
þá er um leið þeirra allra
minnst.
Halldór er sonur hjónanna
Guðrúnar Jónsdóttur og Guð-
mundar Rósinkarssonar, sem
bj uggu í Æðey um 30 ára
skeið og kunn voru fyrir höfð-
ingsbrag í búskap sínum og í
allri viðkynningu.
Afkomendur þeirra, núver-
andi búendur Æðeyjar, hafa
ekki látið silt eftir liggja að
klökkva. og gerði engin góð-
verk í auglýsingarskyni.
Hálfdán var alltaf kenndur
við Búð. Lika eftir að hann
fluttist þaðan. Og svo mun
lengi verða eftir hann látinn.
Þetta er öllum skiljanlegt, sem
kunnugir eru. Þar starfaði
hann lengst og þangað sótti
hann mestu gæfu sína, konuna
Ingibjörgu Halldórsdótlur, sem
bæði er gáfuð kona og stór-
brotin. Þar var heimili þeirra
hjona um 40 ára skeið. Þeim
hjónum varð ekki barna auðið.
En þau ólu upp mörg börn,
sum frá fæðingu.
Menn lifa misjafnlega lengi
1 minni manna. Sumir lifa í
rauninni aldrei, jiótt þeir fæð-
ist. Og enginn man þá degi leng
ur hvern hávaða sem þeir
reyna að gera. Aðrir lifa miklu
lengur en æfiárin endast. Æfi-
braut þeirra horfir í sóknar-
átt, og það grær varanlegur
gróður i hverju þeirra spori.
Hálfdán var einn þeirra síðar
löldu. Hann mun lifa í verkum
sínum. Og mynd persónu hans
og skapgerðar máist ekki úr
vitund manna, er honum
kynntust.
Jarðai’för Hálfdánar fór
fram í Reykjavík 8. f.m. Fjöl-
menrii ]iað, er fylgdi honum til
grafar vitnaði enn um það,
livers hann var mctinn, jafn-
vel fjarri heimkynni sínu.
Sigurður Kristjánsson.
Æðey.
halda rausn búsins. Gestrisni
Æðeyj arheimilisins er lands-
kunn, ég hygg að óvíða komi
menn á yndislegri stað en í
Æðey, þessa, fögru eyju með
sínu fjölbreytta fuglalífi, klett-
um, hólmum og inargvíslegum
gróðri. Fólkið, sem þar býr,
elskar eyjuna sína, eins og því
ber að gera. Það þreytist aldrei
á því að sýna hana þeim, er að
garði ber. Gestrisni er livergi
meiri en í Æðey, hefur margur
ferðamaðurinn sagt og undir
þau orð leyfi ég mér að taka,
og lasta þó ekki gestrisni hinna
mörgu og góðu býla við Djúp
og viðar um land.
Halldór Guðmundsson er
bóndinn í Æðey, sá sem mest
og bezt bugsar um búskapinn,
enda ávallt heima og vakir yf-
ir sínum myndarlega bústofni.
Ég ætla ekki að kasta neinni
rýrð á vin minn Ásgeir í Æðey,
þó ég segi að Halldór sé bónd-
inn í Æðey, vitaskuld er Ásgeir
það líka, en hann er oft fjar-
verandi á dýralækningaferð-
um, jafnframt því að vinna
mikið í opinberum málum. Því
þykist ég vita að Halldór sé
bóndinn.
1 Æðey eru myndarlegar
byggingar, hvort sem er íbúðar
húsið eða peningshús, hvar
sem á er litið sést að búendur
jarðarinnar eru snyrtimenni í
búskap.
Halldór Guðmundsson er
maður, sem elcki ber mikið á
í opinberum málum og hefur
sig hvergi í frammi, en samt
kemst hann ekki hjá því að
vekja á sér eftirtekt, sem góður
bóndi. Þeir, sem við hann ræða
í'inna, að Halldór er skýr mað-
ur, hefur ákveðnar og rökfast-
ar skoðanir á málum stéttar
sinnar og þjómálunum í heild.
Halldór er hreinlyndur maður,
sem segir ]iað sem honum býr
í brjósti, hvort sem það líkar
betur eða ver. Þeir sem honum
hafa kynnst vita, að liann er
góður drengur, hjálpsamur og
í einu orði sagt l'yrirmyndar-
maður.
Ég óska Halldóri í Æðey
hjartanlega til hamingju með
sextugsafmælið og vona. að enn
eigi hann og þau systkini öll
eftir að búa í Æðey í mörg ár.
Á meðan þau búa í Æðey þá
er hún selin fólki, sem hæfir
þessari miklu og fallegu jörð.
Það er mikið happ fyrir okkar
byggðarlag að eiga. menn eins
og Halldór í Æðey, því slíkir
menn eru sómi síns byggðar-
lags og fyrirmynd íslenzkar
bændastéttar. M. Bj.