Vesturland - 19.08.1949, Blaðsíða 1

Kosið um:
Þingmeirihluta Sj álfstæðisflokksins
eða áframhaldandi stjórnmálaöngþveiti.
Þingrof og vetrarkosningar öróiHermanns-
deildarmnar.
fyrir frumkvæði Framsóknarflokksins
Ríkisstjórn Stefáns Jóh. situr til kosninga.
Alþingi var roíið þann 12. þessa mánaðar og jafnframt
ákveðið að almennar Alþingiskosningar skyldu fram fara
23. október n. k. Munu kjördagar að öllum líkindum verða
tveir eða þrír.
Ríkisstjórn Stefáns Jóhanns hefur þó ekki sagt af sér.
Framsóknarráðherrarnir, sem knúð hafa fram vetrar-
kosningar, heyktust á því að segja af sér, enda þótt þeir
hefðu hótað að gera það, ef aðrir flokkar ríkisstjórnarinn-
ar féllust ekki á það, sem Tímamenn kalla „úrræði“ Fram-
sóknar í fjárhags-og dýrtíðarmálum en alþjóð veit að er
ekkert annað en moðsoðnar áróðursályktanir miðstjórnar
Framsóknarflokksins, sem haldinn var á s. 1. vetri meðan
Alþingi sat að störfum. Öll ríkisstjórnin mun því sitja sem
venjuleg þingræðisleg ríkisstjórn, þar til kosningar hafa
farið fram.
Aðdragandinn.
Þessir atburðir í stjórnmál-
um okkar Islendinga eiga sér
nokkurn aðdraganda. Eins og
lcunnugt er, áttu almennar
þingkosningar að fara fram að
loknu kjörtímabili í júnímán-
uði næsta sumar, árið 1950.
Það var fyrst og fremst einn
flokkur núverandi ríkisstjórn-
ar, Framsóknarflokkurinn, sem
ekki taldi sér fært að bíða úr-
skurðar þjóðarinnar til næsta
sumars. I eldhúsdagsumræðum
á Alþingi s. 1. vor lýsti Eysteinn
Jónsson því yfir, fyrir hönd
flokks síns, að hann myndi
krefjast kosninga síðar á þessu
ári, ef ekki hefði þá tekizt sam-
komulag um tillögur Frahi-
sóknarflokksins í dýrtíðarmál-
unum. Ástæðan fyrir þessari af
stöðu Framsóknar var sú, að
allt frá þvi árið 1944, er nýsköp
unarstj órnin var mynduð,
höfðu Framsóknarmenn haldið
því fram, að þeir kynnu örugg
ráð gegn verðbólgu og dýrtíð.
Þegar núverandi ríkisstjórn
var mynduð, var það aðal-
stefnuskráratriði hennar, að
ráðast gegn dýrtíðinni, stöðva
vöxt hennar og lækka hana síð-
an. Nú kom Framsókn í stjórn
með öll sín „úrræði“ i þessum
málum. Nú þurfti víst ekki að
óttast að dýrtíðin fengi ekki á
baukinn. Ekki skal dregið í efa,
að ríkisstj órnin í heild hafi
haft góðan vilja á að berjast
gegn dýrtíðinni þegar hún tók
við völdum. En niðurstaðan hef
ur því miður orðið sú, að dýr-
tiðin hefur aukizt meir i valda-
tíð þessarar ríkisstjórnar, en
ríkisstj órnar þeirra, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn hafði forystu
í, og kennd hefur verið við hin-
ar miklu atvinnulífsumbætur
til lands og sjávar, nýsköpun-
ina.
Ótti Framsóknar. t
Framsóknarflokkurinn sá,
hversu gjörsamlega hann liafði
svikist um að leggja fram hin
margumræddu „úrræði“ sín í
dýrtiðarmálunum. Á þriðja ár
hafa þeir Eysteinn Jónsson og
Bjarni Ásgeirsson setið i stjóm
Allan þann tíma, hefur ekki
örlað á j ákvæðum tillögum frá
þeim í þessum málum. Þess var
heldur engin von. Framsókn
kunni ekki öðrum fremur nein
úrræði til lausnar þessu vanda-
máli íslenzks fjármála- og at-
hafnalífs. Allt tal Tímans um
verðbólguvisku Eysteins og
Hermanns var gaspur eitt.
Á s. 1. vori sáu leiðtogar
framsóknar að við svo búið
mátti ekki standa. Allri þjóð-
inni var að verða ljóst, að
flokkur þeirra, sem hæst hafði
galað um ráðsnild sína í dýrtíð-
armálum, stóð gj örsamlega ráð
þrota í þeim málum. Af þess-
um ástæðum þorðu framsókn-
amienn ekki að bíða reglulegra
kosninga, sumarið 1950. Þess-
vegna gripu þeir það ráð, að
krefjast vetrarkosninga um á-
lyktanir þær, sem miðstjórnar-
fundur þeirra gerði á s.l. vetri
á meðan að Alþingi sat að störf
um. Hversvegna kröfðust þeir
ekki þá þegar, að þing yrði rof-
ið, ef þessar tillögur yrðu elcki
samþykktar? Hversvegna
kröfðust þeir ekki kosninga í
júní í sumar? Var það e.t.v.
vegna þess, að þeir vildu gera
fólkinu i sveitunum hægara
fyrir um að neyta atkvæðisrétt-
ar síns með vetrarkosningum?
Nei, sannleikurinn er sá, að
Framsóknarmenn vissu að
miðstjórnarályktanir þeirra
fólu ekki í sér nein úrræði.
Þessvegna biðu þeir með að
gera kröfur um samþykkt
þeirra, þar til Alþingi hafði ver
ið slitið og síldarvertið liafði
enn einu sinni brugðizt að
mestu leyti.
Fleiri orsakir lágu til Fram-
sóknar um vetrarkosningar.
Hermann Jónasson hafði allt
frá, að núverandi rikisstjórn
var mynduð, vilj að liana feiga.
Meirihluti flokksins vildi samt
reyna samstarf KAræðisflokk-
anna. En Eysteinn átti stöðugt
erfiðara með að halda Her-
mannsdeildinni í skefjum. Her
mann hafði gætt þess, að brjóta
ekki skip sin við kommúnista.
Þessvegna greiddi hann at-
kvæði gegn Keflavíkursamn-
ingnum haustið 1946 og lýsti
yfir andstöðu sinni við þátt-
töku Islands í Atlantshafs-
bandalaginu með öðrum vest-
rænum lýðræðisþjóðum.
Á s. 1. vori voru heimilis-
ástæður mjög bágar innan
Framsóknar. Allt logaði i
sundui’lyndi. Hermann heimt-
aði, að Eysteinn og Bjarni Ás-
geirsson færu úr stjórninni.
Málamiðlunin varð svo sú, að
Framsóknarráðherrarnir krefð
ust kosninga í haust. Á því
lafði flokkurinn saman. Getur
nú Hermann í nokkrar vikur
glatt sig við að sjá ráðherra-
dóm í hiliingum. En ekki mun
sá draumur svífa fyrir sjónum
lians lengur. en þar til úrslit
kosninganna eru kunn. Islend-
ingar hafa áreiðanlega fengið
nóg af hrossakaupum þessa
einstæða prangara í íslenzkum
stjórnmálum.
Ögæfa ríkis-
stjórnarinnar.
Samstarf lýðræðisflokkanna
er nú i’aunverulega rofið, enda
þótt stjórn Stefáns Jóhanns
heiti sitja til lcosninga. Fram-
sóknarflokkurinn hefur rofið
það.
Ögæfa þessa samstarfs
felst raunverulega í tvennu:
Framhald á 3. síðu.